بودن یا نبودن سینما در عصر دیجیتال

فناوری اطلاعات و ارتباطات، سینما را به داخل تلفن همراه برده آنچنانکه شاید دیگر نیازی به صرف وقت و هزینه در سالن بزرگ با پرده نقره ای نباشد و سرنوشت محتوم سینما، همان اکران آنلاین فیلمهای تازه و توسعه آنها در فضای مجازی شود.

کرونا هم پدیده عصر جدید است که با محدودیتهای خود و سیطره دیجیتال بر زندگی مردم، سینما را منزوی کرد و شیوه های مختلف برای اکران آنلاین فیلمها به سرعت وارد عمل شدند و با نمایش داستانهای دنباله دار فکر مردم را از رفتن به سینما منحرف نمودند.

اما هنوز سینما با آن شکل و شمایل ابتدایی و پرده نقره ای خود طرفداران خاص خود را دارد، هنوز بسیاری بر این مهم اتفاق نظر دارند که هیپچ شیوه‌ای نمی تواند جایگزین سینما شود، دوره کرونا نیز موقتی است و با گذشت زمان دوباره سینما به رونق خود بازمی گردد.

اکنون مساله بودن یا نبودن سینما در عصر دیجیتال به یک سوال جدی مبدل می شود که آیا باید مثل همیشه دولت وارد عمل شده و چتر حمایتی خود را بر سر سینما گسترش دهد تا همان چارچوب سنتی خود را حفظ کند یا می توان به رغبت بخش خصوصی برای سرمایه گذاری بیشتر در این عرصه امید بست؟

اما در خراسان رضوی از ۳۳ شهرستان، فقط ۹ شهرستان سالن سینما دارند که اغلب آنها ورشکسته یا بسته هستند و فقط سینماهای مشهد آن هم سالنهایی که حوزه هنری آنها را حمایت می کند، توانسته اند در این شرایط چراغ خود را روشن نگه دارند.

سینماداران شهرستانی که با هزار امید توانسته بودند رنگ و رویی به سالنهای خود دهند، در ایام کرونا به شدت متضرر شدند و اغلب دیگر امیدی به ادامه فعالیت ندارند که بتوانند دوباره به روزهای اوج بازگردند و از متولیان درخواست حمایت کرده اند.

مدیرسینما ایران در شهرستان کاشمر در این باره گفت: تنها سینمای این شهر نیازمند حمایت متولیان عرصه سینمای خراسان رضوی برای ادامه فعالیت و نقش آفرینی در جهت اعتلای فرهنگ و هنر در این شهرستان است.

سید مهدی هاشمی افزود: پس از گذشت ۲۰ سال از تعطیلی این سینما، در سال ۱۳۹۷ شاهد بازگشایی این مجموعه پس از بازسازی و نوسازی بودیم که بسیار هم مورد استقبال مردم شهرستان قرار گرفت و با شلوغی فراوان همراه شد اما به دلیل شیوع ویروس کرونا این سینما نیز تعطیل شد و گرچه پس از مدتی بازگشایی گردید اما دیگر همانند سابق مورد استقبال قرار نگرفت.

در بین شهرستانها تنها مشهد دارای چند سینمای مجهز و امیدوارکننده برای جذب تماشاگر است که آنها هم در زمان شیوع کرونا با ضرر و زیان بسیار مواجه شدند.

اغلب مدیران سینما تعطیلی های اجباری را در شرایطی که کمتر از ۵۰ درصد فضای سالنهای سینما برای اکران فیلم پر می شود، دور از انصاف دانسته اند.

جواد روشندل، سرپرست معاونت هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: پژوهشهای ستاد مقابله با کرونا و یافته های عینی در بیمارستانها نشان می دهد بیشتر موارد ابتلا به این ویروس از دورهمی ها نشات می گیرد لذا لازم است میزان تاثیرگذاری سینما و تئاتر در شیوع کرونا اندازه گیری و اعلام شود.

آیا پایان دوره پرده نقره ای سینما فرا رسیده است؟

به نظر می‌رسد در شرایط کنونی سینماها منزوی شده‌اند و این امر ممکن است آغازی بر پایان دوره سینما و پرده نقره ای باشد اما دست‌اندرکاران سینما نظر دیگری دارند.

دبیر انجمن صنفی تهیه کنندگان فیلم بلند مشهد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در دورانی که رسانه ها تغییر شکل دادند، همیشه این نگرانی وجود داشت که شاید زمان مرگ رسانه قبلی فرا رسیده باشد، همانگونه که اینترنت پس از رادیو و تلویزیون آمد اما هنوز رادیو، تلویزیون، روزنامه و پست وجود دارند و نیاز مردم را برطرف می کنند.

محمدرضا فرهادی نیا افزود: درست است که شکل جدیدی از رادیو یا تلویزیون یا سینما در عرصه جدید ظهور و بروز پیدا کرده است اما هر هنر و ابزاری جایگاه خود را دارد، گرچه دوران کرونا قدری سینما را منزوی کرد اما کرونا نیز به پایان می رسد و دوباره پرده نقره ای سینما مخاطبان خود را پیدا خواهد کرد.

وی ادامه داد: اکران آنلاین فیلمها نشان دهنده آن است که سینما نوع جدیدی از ارایه خود را تجربه می کند، به هرحال آنچه سینما را می سازد، ابزارهای مورد استفاده آن برای بیان ایده، نوشتن فیلمنامه و ساخت فیلم است.

این فعال سینمایی گفت: بیان سینمایی هیچ گاه به پایان نمی رسد، آنچه وجود دارد، تردیدهایی در نوع ارایه یک رسانه است و هنوز خیلی زود است که بگوییم سینما به پایان خود رسیده است.

وی افزود: هم اینک کانالهای ماهواره‌ای بسیاری وجود دارند که به صورت شبانه روزی در حال پخش انواع فیلم و سریال هستند و هر شبکه مخاطب خاص خود را دارد، شاید آنچه مردم را جذب این فضا کرده، داستانهای به هم پیوسته ای است که در شکل سریال بروز پیدا می کند و این امکان در سینما نیست.

فرهادی نیا ادامه داد: ذائقه ها متفاوت است، شاید در همین شرایط اگر فیلم خوبی در سینما اکران شود مردم باز هم برای دیدن آن صف تشکیل دهند تا لذت تماشای یک فیلم خوب در فضای تاریک و روی پرده نقره ای را از دست ندهند.

وی گفت: سینما بعد از کرونا هم مخاطب خود را خواهد داشت و تحقق این مهم بستگی به کیفیت فیلم دارد، گاهی یک فیلم ساده یک جهان را تحت تاثیر قرار می دهد و گاهی حضور سلبریتی ها در فیلم، تماشاگران را به سینماها می کشاند.

دبیر انجمن صنفی تهیه کنندگان فیلم بلند مشهد افزود: اگر جنبه هنری سینما برای سرمایه گذار توجیه داشته باشد، باز هم افرادی هستند که در حوزه سینما سرمایه گذاری کرده و زمینه استقبال مردم از یک فیلم خوب در سینما را فراهم کنند، بدون شک در دوران پساکرونا عادتهای ما در زندگی تغییر خواهند کرد اما اگر همچنان درهای سینما باز بمانند و اکران فیلمها در سینما ادامه یابد، فیلم فروش لازم را خواهد داشت.

رییس اداره سینمایی و سمعی، بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: کسانی که سینما را برای تماشای فیلم انتخاب می کنند چند دلیل دارند.

سید حجت طباطبایی افزود: یک دلیل ناشی از نگاه جامعه شناسانه به این موضوع است به این معنی که فرد تمایل به تماشای فیلم در جمع را دارد لذا سینما را انتخاب می کند، دلیل دیگر تمایل فرد به تماشای فیلم بر روی صفحه با ابعاد گسترده و در فضایی به نام سینما است تا بتواند لذت تماشای فیلم در چنین محیطی را تجربه کند.

وی ادامه داد: رفتن به سینما از منزل یا محل کار، مستلزم گذراندن پروسه ای برای قرار گرفتن در یک رویداد است که نمی توان آن را در محل دیگری تجربه کرد لذا سینما جایگاه خاص خود را برای تماشاگر دارد و بعد از پایان کرونا، به وضعیت عادی گذشته خود بازمی‌گردد.

رییس اداره سینمایی و سمعی، بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: هم اینک در ۹ شهرستان استان از قبیل مشهد، طرقبه شاندیز، سبزوار، نیشابور، تربت‌حیدریه، تایباد، قوچان و گناباد ۵۱ سالن سینمایی با ۱۰ هزار صندلی دایر است.

وی افزود: تا پایان امسال نیز چهار پردیس سینمایی دیگر به تعداد سینماهای خراسان رضوی افزوده می شود و بخشی از کمبود سالنهای سینمایی در استان را جبران می کند.  

طباطبایی ادامه داد: بخشی از کمبود سالن سینما در برخی شهرستانهای خراسان رضوی با راه اندازی سینمای سیار به کمک انجمن سینمای جوانان استان جبران شد اما سینما سیار نیز در ایام شیوع کرونا تعطیل شد که امید است با پایان کرونا بتوان این بخش را دوباره راه اندازی کرد.