سید ابراهیم رییسی به صورت ویدئو کنفرانس در هفتاد و ششمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنرانی کرد و وزیر امور خارجه دولت سیزدهم نیز برای حضور در این مجمع به آنجا سفر کرد تا سیاست خارجی دولت سیزدهم در قبال برجام و مذاکرات را بیان کند. در این میان بررسی تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی به بررسی این اتفاق مهم پرداخته اند.
رسانه‌های اصولگرا
سیاست خارجی واقعی به جای رمانتیک
روزنامه صبح نو در گزارشی می نویسد: سخنرانی سیدابراهیم رئیسی، رییس‌جمهوری کشورمان در هفتادوششمین مجمع عمومی سازمان ملل، محورهای مهمی داشت که جمله واپسین آن یعنی «دوران جدیدی آغاز شده است» شاید برجسته‌ترین و مهم‌ترین فراز آن بود. رئیسی در اولین سخنرانی خود در سازمان ملل، ایران را به‌عنوان مانع اصلی افراطی‌گرایی در منطقه برشمرد و با اشاره به مدل امنیت منطقه‌ای نظام جمهوری اسلامی ایران، خواستار همکاری صادقانه دولت‌های منطقه بدون دخالت قدرت‌های بیگانه برای مقابله با تروریسم شد. رئیسی بنابر پیش‌بینی‌ها یکی از فرازهای مهم سخنرانی خود را به مساله برجام و خلف وعده آمریکا در قبال اجرای مفاد آن اختصاص داد و از عدم اطمینان ایران به وعده‌های آمریکا سخن گفت. مفاهیمی نظیر عدالت و عقلانیت ازجمله پرتکرارترین کلمات استفاده‌شده در سخنرانی رئیسی بودند اما مقام بالاتر را می‌توان به واژه آزادی داد که بیش از ۱۰بار ازسوی رییس دولت سیزدهم به‌کار رفت. رئیسی در همین‌باره، گفت: «بحران‌های جامعه بشری ازجمله خشونت، فقر، بیکاری و فساد اخلاقی و اقتصادی، فروپاشی نظام خانواده، جنگ‌های منطقه‌ای، تروریسم سازمان‌یافته و بحران‌های زیست‌محیطی همگی ناشی از بی‌توجهی به اصول عقلانیت، عدالت و آزادی است.»
عزب و منطق در پیشگاه ملل
روزنامه رسالت در یادداشتی به قلم وحید عظم نیا نوشت: حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی، وزیر امور خارجه دولت مردمی را در رأس یک هیئتی به نشست سازمان ملل اعزام کرده و خود از طریق سخنرانی ویدئو کنفرانسی، حرف دل یک ملت زخمی از «نادیده گرفتن حق‌وحقوقشان توسط سازمان به اصطلاح ملل متحد» را به سمع‌ونظر جهانیان رساند؛ سخنانی که بندبند آن، فکر شده و دارای پیام بود. ترجیع‌بند سخنرانی هزار و ۵۸۲ کلمه‌ای رئیس دولت مردمی که در بخش پایانی سخنرانی مطرح شد، این جمله بود: «دوران جدیدی آغاز شده است.» البته قبل از «سپاسگزاری صمیمانه از توجه همگان» به این نکته نیز تأکید کرد «جمهوری اسلامی ایران آماده است که برای ایجاد جهانی بهتر نقش‌آفرینی کند؛ جهانی مملو از عقلانیت، عدالت، آزادی، اخلاق و معنویت.»رئیس‌جمهور کشورمان در این سخنرانی تأکید کرد : «تحریم روش جدید جنگ آمریکا با ملت‌هاست. تحریم علیه ملت ایران نه از زمان برنامه هسته‌ای و نه حتی انقلاب اسلامی شروع شد بلکه از سال ۱۹۵۱ یعنی زمان ملی شدن صنعت نفت آغاز گردید و منجر به کودتای نظامی علیه دولت منتخب ملت ایران شد توسط آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها. تحریم، به خصوص تحریم دارو، در دوران کرونا، جنایت علیه بشریت است». رئیسی پیشنهادی نیز به مجمع عمومی سازمان ملل داشت به‌طوری‌که پس از بیان جمله «در قرآن کریم یکی از ویژگی‌های ظالمان نابودی طبیعت و نسل بشر معرفی می‌شود»، گفت: «جمهوری اسلامی پیشنهاد می‌کند که با معرفی دو مقوله سلامت و محیط‌زیست به عنوان مسائل انسانی، هرگونه تحریم یا اختلال در زنجیره تأمین آن ممنوع اعلام گردد.»رئیس دولت مردمی همچنین گفت: «من به نیابت از ملت ایران و میلیون‌ها پناهنده‌ای که مهمان کشورم هستند ضمن محکوم کردن تداوم تحریم‌های غیرقانونی آمریکا به خصوص در اقلام بشردوستانه، خواستار ثبت این جنایت سازمان‌یافته علیه بشریت، به عنوان نماد و واقعیت حقوق بشر آمریکایی هستم.»
نه انفعال و نه تعجیل در مذاکرات
روزنامه جوان در گزارشی می آورد: در جریان سفر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان به مقر سازمان ملل و دیدار با مقامات کشورهای غربی پیام‌های فراوانی چه آشکار و چه نهان در خصوص لزوم از سرگیری مذاکرات وین ارسال شد. طبیعی است که پاسخ ایران به این پیام‌ها تأکید بر ادامه مذاکرات مفید و دوری از «مذاکره برای مذاکره» بوده است. در سخنان اخیر رئیس‌جمهور و سخنگوی وزارت خارجه نیز بر همین مسئله تأکید شده که ایران تنها به دنبال «مذاکرات سازنده» است. مذاکرات سازنده باید شامل لغو تمام تحریم‌ها و بازگشت به متن برجام بدون یک کلمه زیاد یا کم باشد؛ راهبردی که دقیقاً برخلاف منطق غربی‌هاست و آنها تلاش می‌کنند موضوعات فرابرجامی شامل مذاکرات منطقه‌ای و موشکی را به این مذاکرات بیفزایند یا حداقل تضمینی برای شروع آنها بعد از احیای برجام از ایران دریافت کنند. طبیعی است که پاسخ ایران به این درخواست‌ها منفی باشد. در مقابل امریکا و غرب نیز ایران را متهم به احیای دوباره مذاکرات می‌کنند. شاید سؤال این باشد که توازن به سمت کدام یک از دو طرف ماجراست.
گره مذاکرات؛ زیاده‌خواهی آمریکا و مخالفت با لغو همه تحریم‌ها
روزنامه کیهان در گزارشی می نویسد: حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در حاشیه شرکت در هفتاد و ششمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما گفت: ما تجربه مثبتی (در ارتباط با واردات واکسن) پیش روی خودمان داریم. کارهای بانکی و اقدامات فنی انجام شده که این حجم از واکسن وارد کشور شده است و تا ماه آینده میلادی هم تقریبا آن حد از نیاز ما وارد کشور می‌شود. این تجربه نشان داد که ما می‌توانیم در موضوعات تجاری و اقتصادی با نگاهی به حقوق بین‌الملل و فرصت‌هایی که در دنیا وجود دارد خودمان را از این وضعیت خارج کنیم. امیرعبداللهیان افزود: ضمن اینکه بررسی‌های خودمان را برای بازگشت به مذاکرات وین انجام می‌دهیم، نباید خودمان را معطل و منتظر نتیجه مذاکرات وین بگذاریم. وی پیش از این در دیدار با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اعلام اینکه دولت سیزدهم مذاکرات را از سر می‌گیرد، تصریح کرد: دولت جدید در حال مرور و مطالعه پرونده مذاکرات انجام شده است. نه اتلاف وقت می‌کند، نه رفتار غیر سازنده آمریکا را می‌پذیرد و نه کشور را معطل وعده‌های توخالی سابقه‌دار خواهد کرد. وزیر خارجه کشورمان بااشاره به ملاقات‌هایش با مقامات شرکت‌کننده در نشست مجمع عمومی یادآور شد: ملاقات‌های من به من نشان داد که اگر اراده جدی داشته باشیم که از ظرفیت‌ها استفاده کنیم نه تنها سال آینده این موقع که در کمتر از ۶ ماه آینده می‌توانیم به صورت ملموس آثار این همکاری‌ها و ابتکارات را در اقتصاد کشور ببینیم البته با همراهی و همکاری همه بخش‌های ذیربط در داخل کشور.
در ۸ سال قبل دلمان برای سخنرانی‌های انقلابی رئیس جمهور در سازمان ملل تنگ شده بود
خبرگزاری فارس در گفت وگو با حجت الاسلام حسن نوروزی نماینده مردم رباط کریم در مجلس شورای اسلامی نوشت: ۸ سال بود که دلمان برای سخنرانی انقلابی رئیس جمهور کشورمان در اجلاس سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل تنگ شده بود و امسال شاهد این سخنرانی انقلابی بودیم. مواضع و صحبت‌های آقای رئیسی در هفتصد و ششمین مجمع عمومی سازمان ملل همان چیزی بود که مورد انتظارمان بود و تحقق یافت. آقای رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل بحث حمایت از ملل مظلوم منطقه و همچنین بحث مواضع ایران در برجام و مسائل منطقه‌ای را بیان کرد و ما شاهد موضع مقتدرانه وی در سخنرانی‌اش بودیم. سخنرانی آقای رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل استحکام و اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران را به همگان نشان داد و به همگان ثابت کرد که جمهوری اسلامی ایران هیچ تغییری در سیاست‌های ضد امپریالیسمی‌اش ایجاد نشده و همچنان به مسیر ۴۳ سال قبل خود ادامه می‌دهد.
رسانه‌های اعتدالگرا
پنجره دیپلماسی را باز نگه می‌داریم
روزنامه ایران در گزارشی می نویسد: حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان که به منظور شرکت در هفتاد و ششمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده است، در روزهای گذشته با شمار زیادی از مقام‌های خارجی از کشورهای مختلف جهان دیدار و گفت‌وگو کرد. امیرعبداللهیان در یکی از برنامه‌های خود با «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل متحد دیدار و در خصوص همکاری‌ها با سازمان ملل و وضعیت منطقه گفت‌وگو کرد. دبیرکل سازمان ملل در ابتدای این دیدار که بیش از ۵۰ دقیقه به طول انجامید، همکاری‌ها بین جمهوری اسلامی ایران و سازمان ملل متحد را خوب توصیف کرد و با اشاره به موضع اصولی سازمان ملل در مردود شمردن خروج امریکا از برجام، گفت که همواره حامی توافق هسته‌ای بوده است. دبیرکل سازمان ملل با یادآوری اینکه رایزنی‌ها و همکاری‌های سازمان ملل متحد با ایران در موضوعات منطقه‌ای مانند یمن همواره در جریان بوده، گفت: سازمان ملل از همکاری‌های گسترده‌تر با جمهوری اسلامی استقبال می‌کند. گوترش موضع ایران درخصوص افغانستان را موضعی اصولی خواند و گفت که معتقد است می‌بایست در افغانستان دولتی فراگیر تشکیل شود که همه گروه‌ها در دولت صدایی داشته باشند. وزیر امور خارجه کشورمان هم گفت که جمهوری اسلامی ایران از ابتکارات سازمان ملل متحد حمایت و از مواضع بی‌طرفانه و منصفانه سازمان ملل استقبال می‌کند. امیرعبداللهیان همچنین با تأکید بر اینکه ایفای نقش جدی و سازنده سازمان ملل در منطقه بیش از هر زمان دیگری لازم است، گفت: از فلسطین تا سوریه، یمن و افغانستان همه‌جا به حضور منصفانه و مسئولانه سازمان ملل نیاز است.
دولت سیزدهم، گفت وگو با غرب را ادامه می‌دهد یا مقابله می‌کند؟
خبرگزاری خبرآنلاین در گفت وگو با سیدجلال ساداتیان کاردار اسبق کشورمان در انگلیس درباره اولویت های سیاست خارجی دولت سیزدهم نوشت: اگر مبنا تنها استفاده از ظرفیت های داخلی بدون حل چالش های مهم در سیاست خارجی باشد که باید گفت ایران از حداکثر این ظرفیت ها استفاده کرده است و پرسش این است که تا چه حد می توان آن را افزایش داد؟ اگرچه جزئیات زیادی از برنامه های دولت سیزدهم در خصوص سیاست خارجی منتشر نشده، اما درکلیات، دولت پیش رو بر روی تقویت روابط با همسایگان، گره نزدن سفره مردم به مسائل خارجی و همچنین اتکا به ظرفیت های داخل همواره تاکید ویژه ای داشته است. البته در روزهای اخیر رئیس جمهور در دیدار با وزیرامور خارجه ژاپن اعلام کرد که تهران مشکلی با اصل مذاکرات ندارد که امر مهمی به شمار می رود. واقعیت این است که اگر تهران نتواند موضوعات مهمی چون برجام، اف ای تی اف و غیره حل کند شرایط تحریمی موجود که آسیب های زیادی به اقتصاد کشور وارد کرده می تواند در آینده نیز تشدید شود. البته با استقبال رئیس جمهور جدید از ادامه مذاکرات، ایران می تواند با برطرف کردن این مسائل ظرفیت های بیشتری را برای حل معضلات اقتصادی خود در ارتباط با همسایگان پیش رو داشته باشد. نکته مهم در این بین اجرایی و عملی کردن این برنامه ها است که باید دید دولت جدید می تواند در آن مسیر قدم بردارد یا خیر.
رسانه‌های اصلاح‌طلب
جدال ایران و امریکا بر سر «نشانه مثبت و منفی»
روزنامه اعتماد در گزارشی می نویسد: در ۴۸ ساعت اخیر رسانه‌ها شاهد نوعی از دوئل دیپلماتیک میان ایران و ایالات متحده درباره سرنوشت مذاکرات برجام بودند. آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده از هر فرصتی چه دیدار با همتاهای خود از کشورهای عضو برجام چه رایزنی با جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و چه جمع اعضای دائم شورای امنیت یا حضور در جمع همتاهای خود از شورای همکاری خلیج فارس یا حتی گفت‌وگو با رسانه‌ها برای سخن گفتن از ایران استفاده کرد. بلینکن در تمام این گفت‌وگوها همزمان از آنچه تعلل ایران در بازگشت به برجام می‌خواند انتقاد کرد و نسبت به تشدید تحریم‌ها در صورت عدم بازگشت ایران به مذاکرات هشدار داد، ابراز امیدواری هم کرد که در صورت بازگشت زودتر ایران به رایزنی‌های وین، نیازی به استفاده از «طرح بی» (طرح جایگزین بایدن در صورت عدم موفقیت مذاکرات احیای برجام) نباشد. همزمان با سخنان بلینکن یک مقام امریکایی از وزارت خارجه این کشور هم در گفت‌وگوی آنلاین با خبرنگاران امریکایی ادعا کرد که کشورهای حاضر در برجام از مجموع نشست‌های برگزار شده با وزیر خارجه ایران به این نتیجه نرسیده‌اند که تهران به زودی به مذاکرات بازخواهد گشت. این اظهارنظرها با واکنش حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با رسانه امریکایی «ان‌بی‌سی» و همچنین صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران روبه‌رو شد. از سوی دیگر وزیر خارجه دولت سیزدهم روز گذشته در نیویورک نخستین نشست با اهالی رسانه‌های امریکایی را هم برگزار کرد که محتوای سخنان منتشر شده به نقل از او حکایت از تکرار موضع ایران درباره زمان بازگشت به مذاکرات برای احیای برجام را دارد. محور اصلی پاسخ وزیر خارجه ایران تاکید بر تمایل تهران برای توسل به دیپلماسی به منظور خارج شدن پرونده احیای برجام از بن‌بست اما همزمان حفظ لحن مطالبه‌گری از ایالات متحده و اروپا بود.
حاشیه های حضور مجازی رئیسی در نیویورک
روزنامه همدلی در گزارشی نوشت: هفته پیش سیدابراهیم رئیسی برای اولین بار در سازمان ملل سخنرانی کرد. سخنرانی که البته خیلی‌ها انتظار داشتند به صورت حضوری در نیویورک انجام شود، اما رئیسی حاضر نشد این سفر مهم را انجام دهد. همین سخنرانی مجازی مورد انتقاد برخی قرار گرفت و حتی برخی از نزدیکان دولت هم معتقدند که رئیسی فرصت مذاکرات در حاشیه سازمان ملل را از دست داد. با این حال این تنها حاشیه اولین سخنرانی رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل نبود. رئیسی یک سخنرانی ضبط شده را به صورت مجازی در سازمان ملل پخش کرد که همین سخنرانی هم بارها به خاطر خطای زبانی رئیس جمهوری ادیت شده بود. موضوعی که پیش از این در سخنان مختلف رئیسی هم مورد انتقاد قرار گرفته است. تابه حال چندین ویدئو از رئیس جمهوری در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شده که رئیسی در همه آنها خطاهای گفتاری متعددی دارد. با انتشار سخنرانی ضبط شده رئیسی دوباره برخی به این موضوع پرداختند. اما انتقادها تنها به شیوه سخنرانی نبود، بلکه محتوای سخنان رئیسی هم از سوی برخی مورد نقد قرار گرفت. هرچند برخی از اصلاح‌طلبان به عنوان منتقد دولت شروع به تعریف و تمجید از آن کردند. محمود صادقی نماینده سابق مجلس در توئیتر خود نوشت: «نطق ضبط شده و مجازی رئیسی در مجمع عمومی ملل متحد، در مجموع نقاط خوبی بود. اعلام پای بندی دولت به برجام و اشاره به عدم شناسایی امارت اسلامی افغانستان از نکات عملیاتی آن بود.»با این حال برخی دیگر بر این باورند که رئیسی آن گونه که باید در این سخنرانی صحبت نکرد. از جمله جلال میرزایی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره صحبت‌های رئیس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان گفت: «علی‌رغم این که تلویزیون تماشا نمی‌کنم بسیار کنجکاو بودم که ببینم آقای رئیسی در مجمع عمومی چه چیزهایی را می‌خواهند بیان کنند و چه صحبتی قرار است داشته باشند. ببینید هنگامی شما انتظار مسئله‌ای را می‌کشید که قطعا سوالات و باید و نبایدهایی در ذهن‌تان شکل می‌گیرد، هنگامی که آن مسئله اتفاق می‌افتد یک ارزیابی انجام می‌دهید که آیا این چیزی که انتظار داشتید صورت گرفت یا خیر؛ حال باید ارزیابی کنید که صحبت‌های گفته شده در مجمع عمومی سازمان ملل در راستای منافع ملی، مسائل منطقه‌ای و جهانی گفته شد یا خیر؟».
احیای برجام؛ خیلی دور؛ خیلی نزدیک
روزنامه آرمان ملی در گزارشی می آورد: احیای برجام را می‌توان خیلی دور و خیلی نزدیک قلمداد کرد چنانکه طرفین این توافق از طرفی بر لزوم پایبندی به برجام و مذاکرات دور هفتم برای احیا و از سر گیری آن صحبت می‌کنند اما از طرف دیگر حاضر نیستند از مواضع خود کوتاه آمده و به احیای این توافق جهت رسیدن به یک نتیجه و فهم مشترک کمک کنند. این در حالی است که ۶ دور مذاکره برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها میان هیأت مذاکره کننده ایرانی با کشورهای ۱+۴ در وین هم باعث نشد که برخلاف انتظارها نتیجه‌ای حاصل شود و در نهایت همه چیز به توقفی طولانی و چند ماهه رفت تا دور هفتم و جدید مذاکرات با چارچوب و دستور کار جدید در زمان مشخص آغاز گردد. قدر مسلم همه طرف‌های برجام می‌دانند که امروز از برجام چه می‌خواهند و اگر بر سر میز مذاکره حاضر شوند دیگر وقتی برای اتلاف و چانه‌زنی‌های بی‌مورد و وارد کردن مسائل خارج از آنچه در توافق هسته‌ای قید شده وجود ندارد. ایران درصدد است که تحریم‌ها برداشته شود و مثل سایرین از ثمرات برجام استفاده کند. طرفین دیگر نیز درصددند که در کنار استفاده از برجام ایران را نیز در چارچوب این توافق از پیشرفتی که آنها آن را نگران کننده می‌خوانند برحذر دارند. با این حال به نظر می‌رسد که غربی‌ها به خصوص آمریکا درصدد است که مسائل دیگری را نیز وارد برجام کند و با سوء استفاده از شرایط وضعیت برجام را آنطور که می‌خواهد پیش ببرد. این در حالی است که مقامات ایران که به تازگی به اریکه قدرت تکیه زده‌اند برخلاف غربی‌ها عجله‌ای برای مذاکره ندارند و اگر هم مذاکره کنند صرفا برای دستیابی و حصول نتیجه به مذاکره خواهند پرداخت.
دولت رییسی به توافق وین نیاز دارد
خبرگزاری ایلنا در گفت وگو با رحمان قهرمان‌پور کارشناس مسایل بین‌الملل در مورد توافق برجام می نویسد: در بعد داخلی هم دولت آقای رئیسی به چنین توافقی نیاز دارد اما فاصله میان دو طرف زیاد و بسیار زیاد است و همین امر هم موجب شد در شش دور مذاکرات توافقی حاصل نشود؛ لذا من خوشبین نیستم در یک ماه و دو ماه قفل مذاکرات بشکند؛ چراکه هر دو طرف مسائلی را مطرح کرده‌اند و هر دو طرف هم باید بتوانند از توافق حاصل شده دفاع کنند. آقای رئیسی در زمان حصول توافق احتمالی باید بتواند نه تنها پاسخگوی جریان اصولگرایی باشد که با برجام و توافق مخالف هستند بلکه جناح اصلاح‌طلب نیز مسائل را رصد کرده و قطعا انتقاداتی را مطرح خواهد کرد. لذا کار دولت سیزدهم هم برخلاف آنچه به نظر می‌رسد آسان نیست.
واکنش وزارت خارجه آمریکا به سخنان امیرعبداللهیان؛ "خیلی زود یعنی کی"
خبرگزاری ایسنا در گزارشی می نویسد: ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی درباره اظهارات حسین امیرعبداللهیان مبنی بر اینکه مذاکرات وین به زودی از سرگرفته کی شود، گفت: البته ما هم اظهارات امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه ایران که گفته است این کشور به میز مذاکرات باز می‌گردد را شنیده‌ایم. لازم است از آنها پرسیده شود که منظور از عبارت «زود» یا «خیلی زود» چیست. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران اخیرا گفته بود: برخی در ملاقات‌ها دوست دارند مدام بگویند اینکه شما می‌گویید به زودی این "به زودی" یعنی چند روز، چند هفته، چند ماه؟ به زودی یعنی به محض کامل شدن بررسی‌های ما، این اقدام را انجام خواهیم داد. وزیر امور خارجه ایران ادامه داد: البته من به طرف‌های اروپایی وعده‌هایشان از جمله اینستکس [کانال مالی اروپا] را یادآوری می‌کنم که مدام می‌گفتند ظرف چند ماه آینده و به زودی انجام می‌شود.
نظر شما