به گزارش ایرنا، عضویت دائم ایران در این سازمان همکاری شانگهای که در اجلاسی که در تاجیکستان برگزار شد، یک موفقیت دیپلماتیک برای کشورمان به شمار می‌آید چراکه علاوه بر دستاوردهای سیاسی و امنیتی، فرصت‌های اقتصادی گسترده ای را نیز پیش روی فعالان اقتصادی کشورمان قرار می‌دهد و مسیر مبادلات تجاری با کشورهای عضو را هموارتر می سازد.
سازمان همکاری‌های شانگهای در سال ۲۰۰۱ با هدف همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل شد. تاکنون کشورهای هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان در این پیمان به عنوان اعضای اصلی بوده اند. سه کشور افغانستان، بلاروس و مغولستان به عنوان عضو ناظر و ۶ کشور جمهوری آذربایجان، ارمنستان، پادشاهی کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا نیز از شرکای گفت‌وگوی این سازمان محسوب می‌شوند.
این سازمان از اهمیت فراوانی برخوردار است چراکه از ابتدا با هدف امنیتی و برای قرار گرفتن در مقابل یکه تازی غرب و آمریکا و پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شکل گرفت و به تدریج به عرصه های مختلف بین الملل ورود کرد.
یکی از مهمترین ظرفیت های کشورهای عضو این سازمان برخورداری از بیش از ۴۰ درصد جمعیت جهان است. به عنوان مثال حضور کشورهای پرجمعیتی مانند چین، هند و روسیه مزیتی ارزشمند از نظر بازار مصرفی و عرضه محصولات به شمار می آید.
مزایای سیاسی
یکی از مهمترین مزایای سیاسی این سازمان افقی است که پیش روی عرصه بین‌المللی قرار داده است و این چشم انداز پایان حرکت یکجانبه‌گرایی غرب با محوریت آمریکا و ظهور قدرت‌های متکثر در دنیا با محوریت آسیا است.
به عبارت دیگر، این سازمان به نوعی موازنه قدرت در دنیا تغییر داده است و به اذغان غربی‌ها محوریت سیاسی جهان از غرب به سمت شرق آسیا در حال انتقال است.
بی شک پیوستن ایران در این سازمان نقش مهمی در تغییر مناسبات ناعادلانه حاکم بر سیاست بین‌المللی و پایان راهبرد یکجانبه‌گرایی غرب برای منزوی کردن ایران است چرا که این عضویت سبب افزایش قدرت بازدارندگی کشورمان خواهد شد.
یکی از ویژگی های سازمان شانگهای این است که کشورهای قدرتمندی مانند چین، هندوستان و روسیه در آن حضور دارند که دارای منابع قدرت متنوعی هستند و می توانند با کشورهای عضو هم افزایی کرده و قدرت بازدارندگی فزاینده ای را فراهم آورند.
عضویت ایران در این سازمان سبب می شود که کشورها عضو این سازمان حمایتهای خود را از کشورمان افزایش دهند و این مساله منجر به باعث بازدارندگی خصومت کشورهای دشمن از جمله آمریکا و اسراییل علیه ایران خواهد شد.
بدون تردید عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای می‌تواند در بعد منطقه‌ای و بین‌المللی، پیامدهای سیاسی مثبتی برای تهران به دنبال داشته باشد.
تهران عملا با تکیه بر سازوکار دیپلماسی چندجانبه در قالب سازمان همکاری‌های شانگهای می‌تواند روابط منطقه‌ای خود را ارتقا بخشد و از سویی، در برابر فشارهای گسترده سیاسی از سوی دولت‌های غربی نیز روی حمایت کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای حساب کند.
ایران با عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای عملا توطئه های برخی از کشورهای غربی علیه خود را در حوزه دیپلماسی و مراودات سیاسی کم رنگ و تضعیف کرد.
این مساله در نوع خود به زعم بسیاری از ناظران و تحلیلگران می‌تواند یکی از مهمترین دستاوردهای عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای تلقی شود.
همچنین بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که ارتقاء همکاری ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای که در منطقه پیرامونی کشورمان قرار دارند، عملا می‌تواند کمک زیادی را به تهران جهت تحقق منافع ملی‌اش کند.
این رویکرد بدون شک می‌تواند تاثیرات تحریمهای بین‌المللی بر ایران را کاهش دهد و در عین حال موقعیت و جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی ایران را نیز افزایش می دهد.
مزایای اقتصادی
بی شک عضویت ایران در این سازمان گامی بلند برای توسعه اقتصادی جمهوری اسلامی به شمار می آید و از دو منظر قابل بررسی است.
یکی از مهمترین دلایل اهمیت این سازمان انعقاد پیمان‌های پولی و مالی چندجانبه، تلاش برای ایجاد یک بانک اختصاصی در سطح بین‌المللی و طراحی پولی است که از مداخلات و تحریمهای آمریکا به دور باشد.
نظر به اعمال تحریمهای شدید مالی و تجاری غرب برضد جمهوری اسلامی، این عضویت راهکار جدیدی را پیش روی ایران قرار خواهد داد و موجبات دستیابی هند و چین را به انرژی ایران فراهم می آورد.
چراکه تحریم های غرب یکی از موانع جدی برای صدور انرژی ایران به شمار می آید و غربی ها تلاش داشته اند با این تحریم ها دسترسی ایران به منابع ارزی را محدود سازند و با توجه به این مساله سازمان همکاری شانگهای می تواند زمینه لازم برای فروش نفت و گاز ایران به شرق و قدرت‌های نوظهور اقتصادی حاضر در این سازمان را فراهم آورد.
همچین ایران می تواند به مبادلات تجاری گسترده با اعضای این سازمان بپردازد و به بازاری گسترده با سه میلیارد نفر جمعیت ورود پیدا کند.
همچنین جمهوری اسلامی می تواند ظرفیت سازمان شانگهای را افزایش دهد. ایران در زمینه انرژی، صنعت و خدمات می‌تواند تامین‌کننده بخشی از نیاز کشورهای عضو سازمان شانگهای باشد که در سال بیش از سه تریلیون دلار مبادلات بازرگانی دارند.
همچنین می توان گفت پیمان شانگهای با پیوستن جمهوری اسلامی ایران به خلیج فارس متصل شد، خلیج فارسی که یکی از بزرگترین کریدورها انرژی جهان است و این مهمترین دستاورد برای این سازمان به شمار می‌رود.
چنانچه اگر پس از جمهوری اسلامی ایران؛ عراق و سوریه نیز به این سازمان بپیوندند، شانگهای به دریای مدیترانه متصل می‌شود که نقطه اتصال سه قاره آفریقا، اروپا و آسیا به شمار می آید.
از دیگر سو عضویت عراق و سوریه به عنوان دو تولید کننده نفت سبب می شود شانگهای به اندازه اوپک در زمینه نفت اهمیت پیدا کنند و نقشی تاثیرگذار در تعیین قیمت نفت و اقتصاد نفتی در اوپک ایفا نماید.
موقعیت ژئوپلتیک ایران که متصل کننده شرق آسیا به غرب آسیا و جنوب به شمال است، سبب می شود قدرت مانور و ظرفیت این سازمان افزایش یابد.
ایران به دلیل دارا بودن زیر ساخت های منحصر بفردی همچون شبکه حمل و نقل و بنادری همچون بندر چابهار که در موقعیت استراتژیک مهمی قرار دارد و نیز شبکه راه که کشورهای شوروی سابق را به آب های آزاد متصل می کند می تواند از این ظرفیت ها برای تحقق اهداف بلندمدت کشور استفاده کند .
عضویت ایران در این سازمان، توسعه صادرات با کشورهای عضو را همراه خواهد داشت زیرا قوانینی برای اعضا وجود دارد که می تواند نقل و انتقالات کالا را تسهیل کند.
همچنین گردهمایی چند کشور شرایط اقتصادی اعضا را بهبود می‌بخشد و با ایجاد اشتغال، در بخش های مختلف اقتصادی رونق به وجود می آورد.
از آنجایی که سازمان همکاری شانگهای یک اتحادیه یا پیمان اقتصادی نیست، نمی‌توان انتظار داشت سازوکارهایی برای تعرفه‌های تجاری داشته باشد یا تحرک سرمایه و نیروی کار را فراهم کند ، اما با این حال عضویت در این سازمان می‌تواند در صورت برداشته شدن موانع ، تسهیل‌کننده روابط تجاری و اقتصاد ایران با سایر اعضاء باشد.
ایران می‌تواند به فرصت‌هایی در زمینه حمل‌ونقل و انرژی به واسطه عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای دست پیدا کند ، چون هر دو گروه کشورهای واردکننده و صادرکننده انرژی در این سازمان حضور دارند.
در پایان توصیه می شود دولت از عضویت کشورمان در شانگهای به نفع کشور و برای دستیابی به اهداف بلندمدت فرصت‌سازی کند.
همچنین استفاده کامل و برخورداری از امتیازات سازمان همکاری شانگهای تنها به عضو شدن آن خلاصه نمی شود و باید سازو کارهای مناسب و قواعد قانونمند برای استفاده از این ظرفیت ها توسط دیپلماسی ایران اندیشیده و به کار گرفته شود .
نظر شما