باشگاه‌های بازیکن ساز گیلان در بوته فراموشی

به گزارش خبرنگار ایرنا، طی چند دهه اخیر تیم هایی همچون استقلال ، پرسپولیس ، سپاهان اصفهان، فولاد خوزستان، تراکتورسازی تبریز به دلیل سرمایه گذاری مناسب و همچنین جذب بازیکنان طراز اول، در کسب عناوین قهرمانی لیگ برتر و سایر جام ها، همواره در سطح اول فوتبال کشور قرار دارند و از طرفداران زیادی برخوردارند.

بی شک یکی از دلایل موفقیت های این تیمهای صاحب نام، حضور باشگاه های سازنده و بازیکن ساز است که این باشگاه ها در فوتبال کشور ما ید طولایی داشته اما در مقطع کنونی به خصوص در یکی دو دهه اخیر، اکثر آنها نابود و یا به بوته فراموشی سپرده شدند.

تیمهایی نظیر نیروی زمینی ، دارایی ، وحدت ، شاهین ، بانک ملی، آرارات و پاس از تیمهای بازیکن ساز پایتخت بودند و در چند سال اخیر نیز تیمهایی همچون سایپا و نفت تهران، بازیکنان زیادی را پرورش دادند که سایر تیمها، پس از مدتی از این بازیکنان سود بردند.

علاوه بر باشگاه های بازیکن ساز پایتخت ، باشگاه های زیادی در سایر استان ها وجود داشتند که بازیکنان ارزنده ای را تحویل جامعه فوتبال دادند که اکثر این بازیکنان پس از مطرح شدن ، به تیمهای معروف پایتخت و یا سایر تیمهای معروف کشور پیوستند. تیمهایی همچون استقلال اهواز ، فولاد خوزستان، صنعت نفت آبادان ، برق شیراز، فجر سپاسی شیراز ، ابومسلم خراسان ، شموشک نوشهر ، ماشین سازی تبریز ، استقلال رشت ، سپیدرود رشت، ملوان بندرانزلی و سایر تیمهای شهرستانی که در این چند دهه ،بازیکنان زیادی را پرورش و به فوتبال کشور معرفی کردند.   

اما هم اینک اکثر قریب به اتفاق این تیمهای سازنده به جز چند تیم انگشت شمار که از منابع مالی مناسبی برخوردارند، نام و نشانی در فوتبال ما ندارند و یا در لیگ های پایین به رقابت می پردازند و یا حتی نابود شدند که این امر باعث شده تا روند بازیکن سازی در تیمهای شهرستانی تا حدی متوقف و کمتر شود.

استان گیلان نیز که از دیرباز در فوتبال کشور حضور داشت، باشگاه های سازنده ای داشت که این باشگاه ها توانستند بازیکنان ارزنده ای را به فوتبال کشور معرفی کنند و زمانی که لیگ کشور به صورت استانی انجام می شد، گیلان همواره یکی از قطب های برتر کشور بود چون از بازیکنان شایسته ای برخوردار بود.

غفور جهانی ، مرحوم سیروس قایقران کاپیتان اسبق تیم ملی فوتبال ، امید هرندی، سیدعلی افتخاری ، سیدهادی طباطبایی ، محمد احمدزاده، محمد حبیبی، بهزاد داداش زاده ، جاوید جهانگیری ، محسن هوشنگی، رسول حقدوست ، حمیدرضا منصوری ، محسن فروزان ، سیدجلال حسینی و سایر بازیکنان نمونه ای از بازیکنان گیلانی هستند که در تیمهای این استان پرورش یافته و به تیم ملی راه یافتند و هم اینک نیز شاهد حضور بازیکنانی همچون علیرضا جهانبخش ، سعید عزت اللهی و صادق محرمی سه بازیکن ارزنده گیلانی در تیم ملی فعلی فوتبال ایران هستیم که هر سه بازیکن در تیمهای گیلانی پرورش و هم اکنون به عنوان لژیونر در تیمهای خارجی حضور دارند.

غفور جهانی اولین بازیکن گیلانی حاضر در جام جهانی

یکی از بازیکنان معروف تاریخ گیلان بی شک غفور جهانی است که به شیر گیلان معروف بود و این بازیکن از نوجوانی در تیم ملوان حضور یافت ، سپس به تیم ملی نوجوانان دعوت شد و پس از چند سال در تیم ملی بزرگسالان دعوت شد و به همراه تیم ملی در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین حضور یافت تا به عنوان اولین بازیکن گیلانی باشد که رقابت های جام جهانی را تجربه می کند.

قبل از انقلاب و زمانی که فوتبال ایران به صورت باشگاهی نبوده و به صورت منتخب استان‌ ها انجام می شد، در سال ۱۳۴۹ تیم منتخب گیلان با داشتن غفور جهانی قهرمان ایران شد و این مهاجم ارزنده فوتبال گیلان پس از درخشش در باشگاه ملوان بندر انزلی و کسب عنوان آقای گل ایران، به تیم ملی فوتبال ایران دعوت شد.

غفور جهانی در مقدماتی جام جهانی ۱۹۷۸ توانست با گلزنی به تیم ملی فوتبال استرالیا، همراه تیم ملی ایران برای نخستین بار به جام جهانی فوتبال راه پیدا کند، او در سایر دیدارهای مقدماتی نیز برای تیم ملی فوتبال ایران بازی و گلزنی کرده بود.

البته درخشش این بازیکن به دهه پنجاه برمی گردد که وی در باشگاه ملوان بندر انزلی در نقش مهاجم بازی می‌کرد و با راهیابی به تیم ملی، شهرت و محبوبیت وی در سطح کشور گسترش یافت و تبدیل به یکی از مهاجمان ثابت تیم ملی شد.

سیروس قایقران کاپیتان مقتدر تیم ملی 

بی شک مرحوم سیروس قایقران یکی از محبوب ترین بازیکنان شهرستانی تاریخ تیم ملی فوتبال ایران بشمار می رود که محبوبیت فوق العاده ای در فوتبال ایران و در بین مردم داشت که این بازیکن ارزنده ایران نیز فوتبال خودر را از باشگاه ملوان بندرانزلی آغاز و به فوتبال ایران معرفی شد.

وی در سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۳ نقش مهمی در تیم ملوان و فوتبال گیلان داشت که از جمله کارهای مهم او در زمین فوتبال در آن دوران می‌توان به دو گلی که وارد دروازه پرسپولیس کرد یا گل زیبایی که به تیم منتخب مازندران زد، اشاره کرد.

قایقران در سال ۱۳۶۳ به تیم ملی دعوت شد و در سال ۱۳۶۶ تنها فوتبالیست شهرستانی بود که دهداری بازوبند کاپیتانی تیم ملی ایران را به بازوان او بست و در سال ۱۳۶۷ در مسابقات فوتبال جام آسیا در قطر، تیم ملی ایران با رهبری سیروس به مقام سومی دست یافت و در سال ۱۳۶۹ تیم ایران را با گل‌های او پس از ۲۰ سال به قهرمانی در بازی‌های آسیایی رسید.

این بازیکن ارزنده ایران سپس به تیم الاتحاد قطر (الغرافه قطر فعلی) پیوست و بعد از مدتی بازی در قطر، دوباره به تیم اول خود، ملوان پیوست و با این تیم قهرمان جام حذفی ایران و راهی مسابقات قهرمانی باشگاه‌های آسیا شد.

به دلیل نوع بازی و رهبری مقتدرانه و همچنین تاثیرگذاری سیروس قایقران در زمین فوتبال، به طور حتم نام این بازیکن در فوتبال گیلان و ایران ماندگار شد که وی در سال ۱۳۷۲ به عنوان بازیکن و سپس مربی به تیم کشاورز تهران پیوست و نتایج قابل توجهی بدست آورد و پس آن به تیم دسته دومی مسعود هرمزگان پیوست و مدتی در آن‌جا مشغول به مربیگری شد.

شیر کپنهاک 

 سیدهادی طباطبایی دیگر بازیکن معروف گیلان است که چند سال به عنوان دروازبان از دروازه تیم ملی حفاظت می کرد که این بازیکن و دروازه بان ارزنده گیلانی نیز بازی خود را در استقلال رشت آغاز و از این تیم به فوتبال ایران معرفی شد.

طباطبایی اولین بازی ملی خود را در تاریخ خرداد ۷۶ مقابل تیم ملی فوتبال مالدیو انجام داد و در بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۰ عضو تیم ملی فوتبال ایران بود اما پس از مصدومیتش قبل از جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۰، دیگر هیچ‌گاه به تیم ملی دعوت نشد.

به یادماندنی‌ترین بازی ملی این دورازه بان ارزنده، دیدار دوستانه تیم ملی ایران مقابل تیم ملی دانمارک در مهر ماه ۷۸ در کپنهاگ بود که تیم ملی ایران با درخشش طباطبایی توانست مقابل تیم ملی دانمارک به نتیجه مساوی دست یافت.

درخشش این دروازبان گیلانی به حدی بود که رسانه‌ها و روزنامه‌ های ایران پس از آن بازی به خاطر عملکرد خیره کننده او و بسته نگه داشتن دروازه تیم ملی ایران در مقابل بازیکنان مشهور و مطرح دانمارک با وجود حملات فراوان این تیم در آن مسابقه، لقب «شیر کپنهاگ» را به او دادند.

پیتر اشمایکل دروازه‌بان سرشناس آن زمان دانمارک و جهان نیز، پس از این بازی در مصاحبه‌ای عنوان کرد که تصور می‌کردم بهترین دروازه‌بان دنیا من هستم، اما امروز مشاهده کردم که دروازه‌بانی بهتر از من هم وجود دارد.

البته سیدهادی طباطبایی پس از مطرح شدن در فوتبال ایران چند سالی را به عضویت تیم فوتبال استقلال تهران درآمد و از دروازه این تیم پرطرفدار پایتخت حراست می کرد که وی نیز در این مدت یکی از دروازه بانان مطرح ایران بود.

توان اقتصادی ضعیف باعث نابودی تیمهای سازنده است 

یکی از کارشناسان فوتبال در خصوص تیم های سازنده در مصاحبه با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: توان اقتصادی و مالی برای باشگاه ها به خصوص تیم های سازنده بسیار مهم است و اگر تیمها توان اقتصادی مناسبی نداشته باشند ، نمی توانند کار کنند. 

امید هرندی افزود: هم اینک نیز در بالاترین سطح فوتبال کشور شاهدیم که تیم هایی همچون فولاد خوزستان و سپاهان اصفهان بازیکن سازی می کنند و چون هر ۲ باشگاه از یک سو توان مالی مناسب و از سوی دیگر امکاناتی همچون زمین تمرین ، ورزشگاه و آکادمی دارند، به فعالیت خود ادامه می دهند و جزو محدود تیمهای سازنده هستند. 

وی افزود: اما تیمهایی که این توان مالی را ندارند دیگر نام و نشانی از آنها نیست و یا در لیگ های پایین تر مشغول به فعالیت هستند که می توان گفت فعالیت آنان، دست و پا زدن برای بقا است چون از توان مالی مناسبی برخوردار نیستند که با سایر تیمها رقابت کنند.

زمین های خاکی، مهد پرورش بازیکنان معروف 

وی که سال ها به عنوان سرمربی در تیمهای گیلانی و در لیگ های مختلف حضور داشت، ادامه داد: یکی دیگر از دلایل عدم وجود باشگاه های سازنده در ایران، نابودی زمین های خاکی است چون این زمین ها با پیشرفت جامعه شهری، نابود و تعدادی از این زمین ها به زمین های چمن مصنوعی تبدیل شده اند.

این کارشناس فوتبال اضافه کرد: برای حضور و تمرین در زمین های چمن مصنوعی باید هزینه کرد و پرداخت این رقم برای خیلی ها مقدور نیست و به همین دلیل، این بخش از جامعه نمی توانند جایی تمرین کنند و به همین دلیل بخشی از استعدادهای ما در این زمینه از بین می رود.

هرندی بیان کرد: این در حالی است که در زمین های خاکی بیشتر قشر ضعیف حضور داشتند و بهترین فوتبالیست های کشور ما نیز از همین قشر بودند که در زمین های خاکی و در باشگاه های بازیکن ساز رشد و پرورش یافته و به فوتبال کشور معرفی شدند.

وی خاطرنشان کرد: پس از آنکه وضعیت شهری رو به رشد رفت و زمین های خاکی نابود شدند، باشگاه های بازیکن ساز نیز محدود و هم اینک نیز به دلیل نداشتن توان مالی مناسب، نام و نشانی از آنان نیست که این امر را در استان ها به خصوص در گیلان شاهدیم .

وی ادامه داد: در شهری همانند رشت که باشگاه های بازیکن ساز خوبی داشت، زمین های خاکی زیادی وجود داشت اما هم اینک فقط اسمشان در ذهن ها وجود دارد و تعدادی از آنان نیز به زمین چمن مصنوعی تبدیل شده اند.
 

نسل مربیان عاشق کم شده است 

وی در ادامه به مربیان سازنده نیز اشاره کرد و گفت: از سوی دیگر در این زمین های خاکی، مربیان عاشقی حضور می یافتند که با دل و جان کار می کردند و این مربیان با تمام جود خود در تیمهای سازنده فعالیت و بازیکن پرورش می دادند.

هرندی افزود: اما متاسفانه هم اینک نسل مربیان عشق نیز تقلیل و از بین رفته است و این عوامل دست به دست هم داده تا تعداد تیمهای بازیکن ساز کاهش یابد و هم اینک نیز شاهدیم تعدادی از تیمهایی که بازیکن ساز بودند، هم اینک از سایر تیمها بازیکن جذب می کنند.

این کارشناس فوتبال کشور اضافه کرد: گیلان نیز از این قاعده مستثنی نیست و این استان تیمهای سازنده ای همچون سپیدرود و استقلال رشت ، ملوان بندرانزلی، چوکا تالش، داماش گیلان و سایر تیمها را داشت که این تیمها بازیکنان زیادی را به فوتبال کشور معرفی کردند، اما هم اینک سپیدود در لیگ دسته دوم حضور دارد که وضعیت نابسامانی دارد و نام و نشانی نیز از تیم استقلال رشت وجود ندارد.

هرندی خاطرنشان کرد: همچنین تیم ملوان بندرانزلی نیز بازیکنان ارزنده ای را به فوتبال کشور معرفی کرده اما هم اینک شاهدیم که این تیم از سایر باشگاه ها تغذیه می کند و تیم داماش گیلان نیز شرایط مشابه ای دارد چون این تیم نیز بازیکنان زیادی را پرورش داد اما هم اینک به دنبال خرید امتیاز لیگ دسته سومی است.

توجه بیشتر مسئولان ارشد ورزش به تیمهای سازنده

سرمربی اسبق تیمهای سپیدرود رشت و داماش گیلان افزود: افرادی که مسیر ورزش را مشخص و تصمیمی گیری می کنند، باید به فوتبال توجه بیشتری کنند چون فوتبال طرفداران زیادی در کشور دارد که در این راستا نیز، تیمهای شهرستانی و بازیکن ساز از هواداران زیادی برخوردارند. 

وی اظهار کرد: اما هم اینک شاهدیم که یکی از تیمهای کشور ، سالانه حدود ۱۵۰ میلیارد تومان هزینه می کند اما یک تیم ریشه دار و سازنده، نفس های آخر را می کشد و تیمی همانند سپیدرود که طرفداران زیادی دارد، چند سالی است که هنوز وضعیت مالکیتی آن مشخص نیست.

وی در خاتمه گفت: به هر حال باید به تیمهای سازنده و قدیمی شهرستانی کمک شود چون این تیمها علاوه بر اینکه طرفداران زیادی دارند، در بخش سازندگی نیز بسیار می توانند تاثیرگذار باشند و بازیکنان ارزنده ای را تحویل فوتبال کشور دهند.

شنای فوتبال ایران برخلاف جهت آب 

یکی از کارشناسان فوتبال نیز در خصوص تیمهای بازیکن ساز و وضعیت کنونی این تیمها در مصاحبه با ایرنا اظهار کرد: متاسفانه فوتبال ایران برخلاف جهت آب شنا می کند و تا زمانی که زیرساخت های مناسب وجود نداشته باشد، باشگاه های سازنده نمی توانند رشد کنند.

سیدامیر فرحسینی افزود: همچنین اگر از لحاظ ساختارهای دولتی ، نیمه دولتی و خصوصی تیمها مشخص نباشد و نحوه کمک های دولتی و نیمه دولتی نیز به تیمها مشخص نشود، این مشکل را خواهیم داشت و تیمهای ضعیف از نظر مالی، قدرت مبارزه با تیمهای متمول را ندارند.

وی که ۱۹ سال به عنوان مدیر و مربی در تیمهای پایه سپیدرود رشت حضور داشت، ادامه داد: با توجه به مشکلات چند دهه اخیر که در فوتبال ایران وجود دارد، بخش خصوصی نمی تواند دوام بیاورد و همانند مغازه های کوچکی هستند که یارای مقابله با فروشگاه های زنجیره ای را ندارند و ورشکست می شوند.

این کارشناس فوتبال اضافه کرد: این در حالی است که حتی تیمهای دولتی هم به سختی به فعالیت خود ادامه می دهند اما باشگاه های کوچک که بازیکن ساز هستند، فعالیت آنان در حد محدود می ماند و یا نابود می شوند که نمونه های زیادی از این تیمها را در یکی دو دهه اخیر شاهد بودیم.

کمک ارگان های دولتی و اجتماعی از تیم های سازنده 

فرحسینی به وضعیت فوتبال گیلان اشاره و بیان کرد: خوشبختانه گیلان از دیرباز در فوتبال کشور مطرح بود و تیمهایی همچون ملوان بندرانزلی، سپیدرود رشت، چوکا تالش ، استقلال رشت و سایر تیمها در سطح کشور حضور داشته و بازیکنان زیادی نیز به فوتبال ایران معرفی کردند.

وی خاطرنشان کرد: اما این تیمها به دلیل ندانشتن منابع مالی پایدار هم اینک در سطح اول فوتبال کشور حضور ندارند و به همین دلیل قوانین فوتبال باید به گونه ای اصلاح شود که باشگاه های کوچک نیز درآمدهایی کسب کنند تا به فعالیت خود ادامه دهند.

معاونت اسبق تربیت بدنی و ورزش اداره آموزش و پروش گیلان اظهار کرد: از سوی دیگر استان گیلان در حوزه صنایع قوی نیست و باشگاه های این استان نمی توانند به خوبی از سوی صنایع تغذیه شوند و به همین دلیل، تیمهای ریشه دار به سختی به فعالیت خود ادامه می دهند و فعالیت آنان نیز بسبار محدود است.

این کارشناس فوتبال در خاتمه گفت: به همین دلیل ارگان های اقتصادی و اجتماعی هر استانی باید از تیمهای خود حمایت مالی کنند تا آن تیمها به فعالیت خود ادامه دهند که البته این امر را در بعضی از استان ها شاهدیم اما در اکثر استان ها، این حمایت وجود ندارد و به همین دلیل شاهد نابودی تیمهای خوب ، پرطرفدرا و سازنده شهرستانی هستیم.

به هر حال ورود پول های بی رویه در فوتبال، نابودی زمین های خاکی و همچنین عدم توان مالی مناسب تیمهای شهرستانی و سازنده، از عوامل مهم نابودی تیمهای قدیمی و بازیکن ساز است.

این در حالی است که اکثر این باشگاه های سازنده ، تیمهای پرطرفدار شهرستانی هستند که هم اینک در لیگ های پایین کشور حضور دارند و توان رقابت با تیمهای ممتول را ندارند و به همین دلیل، بازیکنان این تیمها جذب سایر تیمهای متمول و مصرف گرا می شوند. با این اوصاف، طرفداران تیمهای سازنده انتظار دارند که مسئولان ورزش کشور و همچنین مسئولان استانی، نگاه ویژه ای به این تیمها داشته باشند تا آنان علاوه برسازندگی، بتوانند از بازیکنان خود استفاده و این بازیکنان را در تیمهای خود حفظ کنند.