گسترش سلاح‌های کشورهای اتمی به بهانه بازدارندگی

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، خلع سلاح هسته ای موضوعی است که سال‌هاست توسط گروه های حافظ صلح و کشورهای مختلف مطرح شده است. در این راستا معاهده منع استفاده از سلاح‌های هسته ای نیز در سال ۲۰۱۷ در سازمان ملل متحد به تصویب رسید. این در حالی است که ۹ قدرت هسته‌ای جهان، شامل آمریکا، روسیه، بریتانیا، چین، فرانسه، هند، پاکستان، کره شمالی و اسرائیل شرکت در رای‌گیری برای این معاهده را تحریم کرده بودند.

پیش از این پیمان منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای یا به اختصار NPT تصویب شده بود که اهداف آن جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای، پیگیری مذاکرات خلع سلاح هسته‌ای و یاری‌رسانی به کشورهای غیر هسته‌ای در راه به‌کارگیری فناوری صلح آمیز هسته‌ای بود. اما قدرت‌های اتمی با بی‌توجهی به دو رکن «خلع سلاح» و «انتقال فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای» و با گسترش زرادخانه‌های خود، تنها با اعمال فشار به سایر کشورها بر موضوع «عدم اشاعه» تمرکز می‌کنند.

آمریکا نخستین و تنها کشوری است که در سال ۱۹۴۵ در پایان جنگ جهانی دوم از بمب‌ اتمی در هیروشیما و ناکازاکی استفاده کرد و همچنان با سرعت بخشی به مدرنیزاسیون هسته ای و به بهانه بهبود ایمنی و اطمینان، معاهدات منع سلاح‌های هسته ای را نقض می کند. ایالات متحده با زیرپا گذاشتن هنجارهای حقوقی و اخلاقی بین المللی از نظریه خودساخته بازدارندگی دست نمی کشد.

رضا نجفی سرپرست معاونت حقوقی و امور بین الملل وزارت امور خارجه کشورمان روز سه شنبه هفتم مهرماه جاری در گرامیداشت روز بین المللی انهدام کامل سلاح های هسته ای در نیویورک گفت: تحقق خلع سلاح هسته ای جهانی و رفع تهدید کاربرد این سلاح‌ها یک مسوولیت حقوقی، سیاسی و اخلاقی تمام دولت‌ها به طور عام و قدرت های هسته ای به طور خاص است.

 این دیپلمات کشورمان اظهار کرد: همچنان شاهد هستیم که قدرت‌های هسته‌ای و برخی از متحدان آنها بر بازدارندگی هسته ای تکیه می کنند و برنامه‌های آنها برای مدرن سازی و تقویت زرادخانه های هسته ای نقض آشکار روح و مفاد معاهده منع اشاعه سلاحهای هسته ای  است. به گفته نجفی رد مذاکره برای خلع سلاح هسته ای مغایر تعهد به ماده ۶ معاهده مزبور است و آمریکا را به عنوان مسئول بن بست مذاکرات مربوطه است.

سرپرست معاونت حقوقی و امور بین الملل وزارت امور خارجه از آمریکا و سایر قدرت‌های هسته ای خواست به تعهدات بین المللی خود احترام بگذارند و در اسرع وقت به این تعهدات جامه عمل بپوشند. نخستین اولویت کنفرانس بازنگری آتی این معاهده بایستی اتخاذ تصمیم عینی در مورد خلع سلاح هسته‌ای باشد و در این راستا ما از موضع گروه عدم تعهد برای آغاز مذاکرات یک کنوانسیون جامع در خصوص سلاح‌های هسته ای حمایت می کنیم.

نجفی تصریح کرد که ایران بر اهمیت اجرای قطعنامه سال ۱۹۹۵ کنفرانس بازنگری در خصوص خاورمیانه تاکید کرده و سلاح‌های هسته ای رژیم اسرائیل را تهدیدی برای صلح و امنیت خاورمیانه و ورای آن می داند که مانع تحقق خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته ای است.

وی تاکید کرد: جامعه بین المللی باید بر لزوم الحاق بی قید و شرط  این رژیم به NPT به عنوان یک عضو غیرهسته ای و پذیرش پادمان جامع آژانس مجددا تاکید کند.

در آبان ۱۳۹۶، قطعنامه پیشنهادی ایران درباره خلع سلاح هسته‌ای در کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی سازمان ملل به تصویب رسید. عنوان این قطعنامه "پیگیری اجرای تعهدات پذیرفته شده در کنفرانس‌های بازنگری دولت‌های عضو ان پی تی در سال‌های ۱۹۹۵، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ میلادی" است که پیش نویس آن را هیئت ایران به کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی سازمان ملل ارائه کرد.

 این در حالی است که عاری سازی جهان از سلاح های هسته ای به جای نگاه فنی  مبتنی بر خلع سلاح، به شدت درگیر رویکردهای سیاسی کشورها و قدرت‌های جهانی است. به طوری که برخی از کشورهای منطقه که اتفاقا در معرض خطر هستند بدون توجه به این خطرات و تلاش برای سرپوش گذاشتن بر فعالیت‌های مبهم خود اظهارنظرهای سیاسی کرده و به نوعی افکار عمومی را از واقعیات منحرف می کنند. در این زمینه  فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی طی سخنرانی مجازی در سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی حذف کامل سلاح‌های هسته‌ای مدعی شد که عربستان سعودی از تلاش‌های بین‌المللی برای جلوگیری از دست‌یابی ایران به سلاح هسته‌ای در کوتاه مدت و بلند مدت و همچنین منع توانایی برای تبدیل کردن کاربرد مسالمت‌آمیز انرژی هسته‌ای به کاربرد نظامی حمایت می‌کند.

اظهارات بن فرحان درباره برنامه هسته‌ای ایران در حالی مطرح می شود که مقام معظم رهبری در فتوایی، تولید، نگهداری و به کارگیری تسلیحات هسته ای را حرام اعلام کرده اند و مقامات ایران بارها گفته اند که به دنبال سلاح اتمی نیستند.

سرپرست معاونت حقوقی و امور بین الملل وزارت امور خارجه در پاسخ به اتهامات بی اساس وزیر خارجه عربستان سعودی درباره برنامه هسته ای ایران، ضمن رد این اتهامات بر لزوم انجام شفاف سازی فعالیت های هسته ای عربستان تحت نظر آژانس بین المللی انرژی هسته ای از طریق اجرای توافق نامه جامع پادمان هسته ای تاکید و تاکید کرد که در صورت عدم اجرای درخواست آژانس توسط عربستان، هرگونه همکاری بین المللی با این کشور باید متوقف شود.

پیشنهاد اولیه گرامیداشت روز بین المللی انهدام کامل سلاحهای هسته ای از سوی جمهوری اسلامی ایران مطرح و با حمایت گروه عدم تعهد و تصویب مجمع عمومی سازمان ملل در دستورکار سالانه مجمع قرار گرفته است و هر سال برگزار می‌شود.

جامعه جهانی برای اجرای خلع سلاح هسته‌ای باید اولویت خود را مشروعیت‌زدایی استفاده از این سلاح‌ها قرار دهد. اگر این باور ایجاد شود که زیان‌های سلاح هسته ای بیشتر از سود آن است و بازدارندگی نمی تواند دلیل قابل قبولی باشد حذف و برچیدن سلاح هسته ای شانسی برای تحقق خواهد داشت.