فیلمساز سینماگر است؛ مردم شناس نیست

به گزارش روز چهارشنبه گروه فرهنگی ایرنا نشست نقد و بررسی فیلم بلوط ساخته حسین طاهری دوست در کارگروه نمایش انجمن صنفی کارگردانان مستند در کلاب هاوس برگزار شد.

در ابتدا این نشست مهرداد عربستانی به مقایسه دو فیلم بلوط که توسط نادر افشار نادری و حسین طاهری ساخته شده است، پرداخت و گفت: بلوط ساخته طاهری دوست بسیار خوش ساخت است و فیلمساز بیشتر به انسان نزدیک شده بر خلاف فیلم نادر افشاری که خیلی به مردم نزدیک نشده است و بیشتر طبیعت نمود دارد.

فرهاد ورهرام فیلمساز و پژوهشگر نیز درباره تجربه‌اش از فیلم مردم نگار، گفت: من بیشتر وقتم را در ساخت فیلم‌ها به پژوهش اختصاص می‌دهم و با مردم زیادی همنشین می‌شوم. تجربه به من می‌گوید دور از هر ذهنیت و اطلاعاتی نسبت به اهالی یک منطقه به آنجا قدم بگذارم و در ابتدا به مردم نزدیک شوم چون اطلاعات کافی از علم مردم شناسی در دسترس ما نیست تا بتوانم به درست ترین شیوه ، مردم را تصویر کنم.

ورهرام اضافه کرد: فیلم بلوط ساخته طاهری دوست فیلم تجربی فوق العاده خوبی است اما آنرا فیلم مردم شناسی نمی‌دانم.

همایون امامی فیلمساز و منتقد نیز بلوط را فیلمی مردم نگارانه دانست و بیان داشت: بلوط یک فیلم آکادمیک است که بر دانش مردم نگاری اشراف دارد.

امامی با بیان اینکه فیلم اتنوگرافی باید دارای یک استنتاج غیر مخدوش باشد، گفت: وقتی سینماگر به همراه یک مردم نگار قدم به راه تصویرگری می‌گذارد دیگر مثل گذشته نگاه ابزاری به سینما نیست و آنچه مهم می‌شود مردم و سینماست. وقتی صحبت از مردم شناسی خوراک می‌کنیم دیگر از مفهوم قومی خارج می‌شویم و آنچه مورد تاکید است بواسطه خوراک مناسبات فرهنگی، انسان را از طریق غذاها دنبال می‌کنیم.

در ادامه حسین طاهری دوست به چگونگی ساخته شدن فیلم اشاره کرد و افزود: در دوران سربازی در کهکیلویه و بویراحمد سپاهی دانش بودم و وقتی وارد تلویزیون شدم بسیار علاقه داشتم تا در آن منطقه کار کنم. دانش و اطلاعات مردم شناسی نداشتم اما با مردم آن  منطقه زندگی کرده بودم، پنج فیلم در آنجا ساختم، با مراسم عروسی، عزاداری، شکارکردن و غذای مردم آنجا آشنا بودم.

وی با بیان اینکه فیلمساز سینماگر است و مردم شناس نیست اما تلاش زیادی کرده تا به مردم نزدیک شود، گفت: فیلم را در یک و روز و نیم ساختیم و یکی از همراه ترین فیلمبردارها با من همکاری می‌کرد. یادم می آید یک سکانسی داشتیم که یک نفر دارد بزش را بخاطر دردی که پایش دارد، سر می برد و آن را بصورت جمعی به عنوان غذا می‌خورند. مردم جمع می‌شوند و حتی آنهایی که غذای ندارند هم سعی می‌کنند به غذا برسند، غذا خوردن در جمع برای من خیلی مهم بود. برای این بخش از کار من مجبور بودم یک بز بخرم که سر آن بریده شود ، در فیلم استفاده شود و آن خانواده کلافه شده بودند که چرا ما زودتر کارمان را انجام نمی دهیم. این ها همه مواردی بود که باید جزئیات آن به خوبی در نظر گرفته می‌شد.