به گزارش ایرنا، سازمان بهزیستی براساس اصول ۲۱ و ۲۹ قانون اساسی متولی رسیدگی به امور کودکان بی سرپرست و فاقد سرپرست موثر می باشد و این نهاد تلاش دارد تا با انجام سازوکارهای مختلفی شرایط بازگشت به محیط خانواده و یا خانواده جایگزین را به صورت موقت یا دائم برای کودکان مهیا کند.
با این حال، درصدی از این کودکان پس از پذیرش سرپرستی تا رسیدن به سن قانونی، فرصت بازگشت به مراقبت در بستر خانواده را پیدا نمی کنند و این مهم در حالی است که تمام تلاش‌هایی که سازمان بهزیستی در دوران مراقبت افراد در مراکز شبه خانواده و یا به اصطلاح خانه ها معطوف این کودکان می سازد، در نهایت باید به استقلال و توانمند سازی آنان ختم شود.
سرنوشت این افراد پس از ترک خانه ها از جمله دغدغه های همیشگی بهزیستی بوده و تدوین این دستورالعمل که به صورت تخصصی معطوف به فرایند آماده سازی و انتقال این کودکان به زندگی مستقل است، تازه ترین تلاش در جهت بهبود شرایط آنان است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) قزوین برای آشنایی با این طرح و چگونگی اجرای آن گفت و گویی را با پری میرزایی، معاون اجتماعی بهزیستی استان قزوین ترتیب داده که متن آن به شرح ذیل می باشد.
ایرنا. کودکان بی سرپرست و بدسرپرست برای ورود به زندگی مستقل با چه چالش هایی روبرو هستند؟
کودکان مقیم خانه ها برای ورود به زندگی مستقل با چالش و محدودیت های قابل توجهی مواجه هستند تا جایی که آنان اغلب و در غیاب خانواده موثر باید دشواری های ورود به دنیای بزرگسالان را به تنهایی به دوش بکشند و برخلاف عموم جامعه، نه یک روند تدریجی بلکه یک باره پا به بزرگسالی می گذارند و در نهایت نیز واقعیت های زندگی یکجا در برابر آنها قد علم می کند.
به رغم تمامی تلاش ها، آنان در واقع برای ورود به زندگی مستقل و مسوولیت های دوران بزرگسالی آماده نشده اند و نیازمند تمهیدات و مراقبت هایی در این خصوص دارند.
ایرنا. بهزیستی برای برطرف کردن این مشکل چه تدابیری را اتخاذ کرده است؟
به منظور بهبود و ارتقای سطح زندگی نوجوانان انتقال یافته به زندگی مستقل و پیشگیری از آسیب های اجتماعی احتمالی و کمک به حل مشکلات فردی، اجتماعی و اقتصادی فرزندان، دستورالعمل جامع حمایت از فرزندان تحت سرپرستی این سازمان جهت هدایت به زندگی مستقل در مردادماه امسال به تمامی استان ها ابلاغ شده است.
این شیوه نامه با بررسی ابعاد مختلف، برای نیاز و چالش های پیش روی فرزندان تلاش دارد تا با تکیه بر تجارب و مطالعات داخلی و خارجی و اخذ نظر متخصصان، فرایند منطقی و گام به گامی را برای تضمین استقلال موفق فرزندان فاقد امکان بازگشت به خانواده را در سن قانونی ترک مراقبت و ورود به دوره بزرگسالی پیشنهاد دهد.
در این شیوه نامه که راهنمای تخصصی آینده کار با این کودکان و نوجوانان خواهد بود، اقدامات مدونی در سه مرحله پیشنهاد داده که شامل مرحله آماده سازی در دوران اقامت کودکان در خانه ها سپری می شود و فرزندان مهارت ها و آمادگی لازم را برای ورود به زندگی مستقل کسب می کنند.
آموزش مهارت هایی چون امور بانکی، مهارت خود مراقبتی، امور منزل، مهارت زندگی و سایر موارد اینچنینی تنها بخشی از این فرایند است.
بسیاری از ترک کنندگان مراقبت، در پنج حوزه با مشکل جدی مواجه هستند که شامل موضوعاتی از جمله پیدا کردن محل زندگی، مدیریت پول، یافتن کار و مهارت‌های شغلی، برنامه ریزی برای آینده و دانش بچه داری می شود.
منظور از آمادگی فرزندان برای ترک مراقبت، توانایی جوانان برای پاسخ به نیازهایشان، احساس راحتی با خود و کسب رضایت در ارتباط خود با اشخاص مهم در خانواده و جامعه است.
در این روند باید مداخلاتی طراحی شود تا احساس آمادگی فرد در شرف استقلال را بهبود بخشد و وی را قادر سازد منابعی را جهت کنار آمدن با چالش‌های آینده خود کسب کند.
در این دوره که از سن ۱۵ تا ۱۸ سالگی را پوشش می دهد، تلاش می شود مهارت مناسبی به فرزندان آموخته شود و امکان درآمدزایی و استقلال مالی برای آنان، حتی در کنار تحصیل و دانشگاه فراهم و در نهایت نیز آسیب پذیری آنها در این دوره برطرف شود.
در حال حاضر با توجه به وجود ۲ خانه جهت نگهداری از کودکان و نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ سال به تفکیک دختر و پسر و با تعداد ۱۵ نوجوان واجد شرایط، استعدادیابی شده اند و به مراکز فنی و حرفه ای جهت آموزش های لازم نیز معرفی و در حال گذراندن دوره های آماده سازی شغلی نظیر خیاطی، آرایشگری ، آشنایی با کامپیوتر و سایر حرفه ها هستند.
ایرنا. برای آماده سازی فرزندان تحت مراقبت در بستر خانواده نیز چه اقداماتی انجام می شود؟
فرایند آماده سازی فرزندان تحت مراقبت در بستر خانواده متفاوت بوده تا جایی که این دسته از کودکان و نوجوانان ممکن است با پدر و مادر بزرگ خود زندگی کنند و با مسایل مربوط به شکاف نسلی مواجه باشند.
تنش‌های موجود در برخی خانواده ها شرایط روانشناختی این کودکان را تهدید می کند و برخی نیز به دلیل حمایت‌های افراطی با تاخیر فراوان پا به بزرگسالی و مسوولیت پذیری بگذراند.
مداخله در موارد فرزندپذیری نیز اساسا بسیار حساس است و اغلب خانواده ها تمایلی به ارتباط با بهزیستی ندارد، البته در میان دسته اخیر خانواده هایی که درگیر تنش و اختلاف با فرزند خود هستند با ابهامات و چالش‌های بیشتری برای ورود به بزرگسالی مواجه می باشند که به احتمال فراوان باید ارتباطات بیشتری با این سازمان داشته باشند.
در فرایند آماده سازی نوجوانان تحت مراقبت در بستر خانواده نیز باید میزان آمادگی افراد برای ورود به زندگی مستقل در بازدیدها و جریان ارزیابی های مستمر؛ بررسی شود.
در حال حاضر ۲۸۷ فرزند در بستر خانواده تحت پوشش قرار دارند که برقراری آنها به ۷ مرکز مثبت زندگی واگذار شده است.
یکی از خدمات آموزشی ارایه شده، بحث استفاده از خدمات آموزشی، پشتیبانی جهت حمایت تحصیلی از متقاضیان برای شرکت در کنکور است.
علاوه بر موارد یاد شده، از ۲۲ فرزند برای ورود به دانشگاه حمایت و ۲۰ فرزند نیز به مراکز آموزش فنی وحرفه ای معرفی شده اند.
ایرنا. در دوره انتقال این فرزندان به جامعه چه مواردی باید رعایت شود؟
در این دوره که امکان استقلال فرزندان بررسی می شود، مطابق یک نقشه راه، فرایند گام به گام و نظارت شده ورود به دنیای مستقل دنبال می شود.
در این دوره فرزندان وارد زندگی جدیدی می شوند که حول محور خودگردانی می چرخد و ملاحظات مربوط به دوره بزرگسالی در آن مشخصه بارز است.
بخشی از دوره انتقال در ماه های آخر، حضور در خانه و بخش اعظم آن هم ابتدای ترک مراقبت در خانه های مستقل یا محل زندگی کاملاً مستقل فرزندان سپری می شود.
فرزندان در این دوره هزینه حمایت جهت هدایت به زندگی مستقل را دریافت کرده و به نوعی زندگی مستقل را تمرین می کنند.
این کمک هزینه ها همه ساله با توجه به نرخ تورم افزایش می یابد، البته کمک هزینه مذکور به فرزندان بی سرپرستی که درون مراکز نگهداری می شوند با شرایط مندرج در دستورالعمل ها پرداخت می شود.
در حال حاضر چهار فرزند مستقر در خانه ها، آمادگی انتقال به خانه مستقل را دارند.
ایرنا. مراقبت‌های پس از ترک اقامت در خانه شامل چه مواردی می شود؟
به عنوان آخرین مرحله استقلال فرزندان، درصدد نظارت بر تثبیت موفقیت آنان در این فرایند است.
آنها بسته به وضعیت امنیت، ثبات زندگی و استقلال در پیشبرد امور زندگی در طیفی از نظارت‌ها، حمایت‌ها و مراقبت‌ها قرار می گیرند و به گزینه های متفاوت خدمتی دسترسی خواهند داشت.
در این دوره که تا سن ۲۵ سالگی ادامه خواهد داشت تلاش می شود تا آنان نگرانی در مورد زندگی خود نداشته باشند.
فرایند ترک مراقبت، بر ارزش‌های اساسی استوار است که مهم‌ترین آنها شامل استقلال و کاهش وابستگی، باور به نقاط قوت و توانمندی‌های فرزندان، توانمندسازی، احترام به شأن و کرامت انسانی، حق‌محوری در ارایه مراقبت‌های پس از ترک خانه، احترام به ویژگی و توانمندی های منحصربه فرد فرزندان، عدالت اجتماعی، مراقبت رهسپاری، همسویی فرهنگی در ارایه مراقبت‌ها و خدمات و در نهایت نیز تنوع و تناسب در ارایه خدمات می باشد.
استقلال موفق جوانان از مراکز نگهداری یک فرایند است که نیازمند ارایه خدمات منظم، یکپارچه و هدفمندی است که فرد را برای ترک مراقبت و انطباق با زندگی مستقل آماده سازد، امکان تمرین استقلال و خودگردانی را برای وی فراهم آورد و در یک فضای حمایتی قدم‌های استقلال را بردارد و در نهایت هم با امکان دسترسی در بزنگاه‌ها و موقعیت‌های دشوار از آنها در برابر مخاطرات حمایت کند تا در نهایت زندگی مستقل وی تثبیت شود.
در نهایت می توان گفت که آماده سازی جامع، انتقال تدریجی، نظارت مستمر و حمایت‌های منعطف کلیدهای کمک به این جوانان برای ورود به زندگی مستقل هستند.
ایرنا. سخن پایانی.
امیدواریم با اجرای این طرح در استان قزوین شاهد ورود این فرزندان به دوره استقلال و ورود به جامعه، بدون هیچ گونه دغدغه ای باشیم و آنها بتواند یک زندگی مستقل، با نشاط و به دور از هرگونه آسیب را تجربه کنند.
نظر شما