آیا کنفرانس گلاسکو منجر به توافقی بهتر از پاریس می‌شود؟

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، نشست جاری تغییرات اقلیمی سازمان ملل در گلاسکو یا COP۲۶ همانطور که از اسمش پیداست بیست و ششمین کنفرانس از این نوع است. این کنفرانس که از امروز آغاز و تا ۱۲ آبان ادامه خواهد داشت ممکن است به دلیل طولانی شدن برخی گفت‌وگو ها ادامه پیدا کند. سران و مقامات کشورها از فردا(دوشنبه) در این اجلاس حضور می یابند و برنامه کاری آن رسما از فردا کلید می خورد.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در استقبال از این کنفرانس ابراز امیدواری کرد هنوز برای جلوگیری از فاجعه دیر نشده باشد. منظور او از فاجعه، گرم شدن دمای متوسط زمین به بیش از ۱.۵ درجه سانتیگراد است. گزارش اخیر سازمان ملل افزایش ۲.۷ درجه ای در قرن جاری میلادی را در صورت ادامه روند فعلی پیشبینی می کند.

بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس که ریاست اجلاس را برعهده دارد معتقد است که شانس موفقیت نشست پیش‌رو ۶۰ درصد است. وی گفت: ما در اجلاس آب و هوایی گلاسکو باید اطمینان حاصل کنیم که رهبران جهان گردهم آمده و تعهدات لازم را بپذیرند. وی به عناصری چون بی‌تفاوتی، اختلافات سیاسی و عدم اراده برای مقابله با تغییرات اقلیمی به عنوان برخی از مشکلات دستیابی به موفقیت در اجلاس آب و هوایی گلاسکو اشاره کرد و گفت که این مسائل باید به طور یکپارچه برای تحقق اهداف مشترک کنار گذاشته شود. 

تبلیغات دولت محافظه کار انگلیس طوری است که انگار این اولین یا مهمترین کنفرانس اقلیمی است. همچنین در میان اخبار رسانه ها ممکن است این نکته مغفول بماند که کنفرانس جاری به میزبانی مشترک ایتالیا و انگلیس برگزار می شود و محل آن شهر گلاسکو در اسکاتلند است. کنفرانس تغییرات اقلیمی از سال ۱۹۹۵ آغاز شده و اولین نشست آن در برلین شکل گرفت. دبیر کنفرانس امسال «الوک شارما» یکی از اعضای کابیه دولت محافظه کار است که وظیفه دشوار به توافق رساندن ۱۹۶ کشور را به عهده دارد. اگرچه بوریس جانسون چند روز پیش اعتراف کرد که ممکن است کار خوب پیش نرود.

در حاشیه این کنفرانس اعتراضات گروه های محیط زیستی از جمله «شورش انقراض» جریان داشته و از سوی دیگر کارکنان خطوط ریلی اسکاتلند تهدید به اعتصاب کرده اند.

این کنفرانس قرار است هدف های زیر را دنبال کند:

       - سرعت بخشیدن به تولید خودروهای برقی

       - سرعت بخشیدن به حذف نیروگاه های ذغالی

       - کاهش جنگل زدایی

       - ایمن سازی در برابر صدمات ناشی از تغییرات اقلیمی

نتایج این کنفرانس به طور مستقیم روی زندگی تک تک مردم عادی تاثیر خواهد داشت. این تاثیرات را مردم در گران شدن و کم شدن سفرهای هوایی، تغییر به گرمایش الکتریکی و تغییر به سمت استفاده از خودروی برقی لمس خواهند کرد.

گفته می شود برای این کنفرانس بین ۲۵ تا ۳۰ هزار نفر به گلاسکو آمده یا در طول روزهای آینده خواهند آمد.

در میان رهبران شرکت کننده در این کنفرانس علاوه بر میزبان می توان از رئیس جمهور آمریکا و رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا اورسولا فوندرلاین، رئیس جمهور چین شی جیپینگ، نارندرا مودی نخست وزیر هند و بولسانارو رئیس جمهور برزیل نام برد.

گفته می شود ملکه الیزابت به دلیل بیماری و افزایش فشار کاری در این کنفرانس شرکت نخواهد کرد. ملکه روز چهارشنبه ۲۰ اکتبر برای یک سری معاینات به بیمارستان منتقل شد. گفته می شود ملکه بسیار علاقه مند است نتایج مثبت و قابل اجرا از کنفرانس گلاسکو ببیند.

از میان سایر مشاهیر می توان به پاپ فرانسیس، چارلز ولیعد انگلیس، دیوید آتنبرو مجری رازبقای بی بی سی و گرتا تونبرگ، سلبریتی محیط زیستی اشاره کرد که در این کنفرانس حضور خواهند داشت. خانم تونبرگ به انگلیس سفر کرده اما می‌گوید که هنوز از او در اجلاس گلاسکو دعوت به عمل نیامده است.

هدف از این کنفرانس رسیدن به راهکار عملی برای کاهش گرمایش زمین و حفظ دمای ۱.۵ درجه سانتیگراد است. برای رسیدن به این هدف باید تصعید دی اکسید کربن کاهش یابد. هدف از این کنفرانس و کنفرانس های مشابه رسیدن به نتیجه عملی و قابل اجرا است و اینکه کشورها سهمیه خود را محقق کنند.

شاید مهمترین کنفرانس از بین این ۲۶ ، کنفرانس پاریس در ۲۰۱۵ باشد که به امضای توافق پاریس در تغییرات اقلیمی منتهی شد و کشورها تعهداتی در زمینه کاهش گازهای گلخانه ای منقبل شدند. این همان پیمانی است که دونالد ترامپ تقریباً بلافاصله آمریکا را از آن خارج کرد. کشورهای امضا کننده توافق پاریس به گفته دبیرکل سازمان ملل هنوز به تعهدات خود عمل نکرده اند. ضمن اینکه آمریکا پس از چند سال غیبت تازه به این توافق بازگشته است. در حالی که هنوز از اجرای تعهداتش خبری نیست.

سهم سوئد به عنوان یک کشور صنعتی ۱۵ صدم درصد، سهم عربستان به عنوان بزرگترین صادر کننده نفت اوپک ۸ دهم درصد و سهم پاکستان با ۲۲۵ میلیون جمعیت ۴۳ صدم درصد است.

همانطور که در کنفرانس های گذشته دیده شد، محور اصلی مذاکرات بر سر تعیین سهمیه کشورها خواهد بود. جدال اصلی بین کشورهای توسعه یافته و ثروتمند و کشورهای فقیر و در حال توسعه است. کشورهای توسعه یافته تلاش می کنند بیشترین سهم را به کشورهای در حال توسعه مانند هند و چین تحمیل کنند. حال آنکه کشور های در حال توسعه استدلال می کنند که مصرف انرژی در کشورهای ثروتمند برای ادامه «سبک زندگی» مصرفی است در حالی که در جوامع در حال توسعه، مصرف انرژی از روی «ضرورت».

با توجه به آمارها گفته می شود چین اکنون با تولید ۲۷ درصد از کل دی اکسید کربن جهان، سهم اول را در اختیار دارد. مقام دوم به آمریکا با ۱۵ درصد و سپس اتحادیه اروپا با ۱۰ درصد می رسد.

هند ۷ درصد، روسیه ۵ درصد، ژاپن ۳ درصد و ایران، عربستان، کره جنوبی و کانادا، بر اساس این ادعا تقریباً به طور مساوی مسئول تولید ۲ درصد از دی اکسید کربن دنیا هستند.

با این حال همیشه این سوال مطرح بوده که در طول تاریخ بشر کدام کشور بیشترین دی اکسید کربن را وارد جو کرده است. چرا که روشن است کشورهای صنعتی غربی چند صد سالی زودتر از بقیه انقلاب صنعتی را آغاز کرده بودند. با احتساب تصعید دی اکسید کربن در طول تاریخ، آمریکا با ۲۵ درصد در صدر قرار می گیرد، سپس اروپا با ۲۲ درصد و چین با ۱۳ درصد در مقام سوم. هند ۳ درصد، انگلیس ۵ درصد و ایران اصلاً در لیست دی اکسید کربن سازهای تاریخ جایی ندارد.

حال اگر تولید سرانه را ملاک قرار دهیم تصویر باز هم عوض می شود. متوسط تولید دی اکسید کربن برای هر نفر حدود ۵ تن در سال است. با این حال یک فرد قطری سالانه ۴۹ تن از این گاز تولید می کند، بحرینی ها و اماراتی ها هم نفری در حدود ۲۵ تن، سعودی ها حدود ۲۰ تن، استرالیایی ها ۱۷ تن، آمریکایی ها ۱۶ تند و کانادایی ها ۱۶نیز  تن در سال دی اکسید کربن تولید می کنند. در این تصویر، چین با توجه به جمعیت زیادش، سرانه نسبتاً کمی برایش محاسبه می شود، یعنی نفری ۷ تن در سال که با میانگین جهانی زیاد فاصله ندارد.

به طور کلی، کشورهای ثروتمند مسئول ۸۶ درصد و کشورهای فقیر ۱۴ درصد از تولید کل گاز دی اکسید کربن در جهان هستند. به همین دلیل برخی هدف سیاسی از کنفرانس تغییرات اقلیمی را در درجه اول فشار به چین و کند کردن سرعت رشد اقتصادی آن ارزیابی می کنند. بدین ترتیب در این کنفرانس همه چشم ها به سمت چین خواهد بود.

به گزارش رویترز، امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه روز سه شنبه در تماس تلفنی با «شی جین پینگ» همتای چینی خود، خوستار ارسال یک «پیام قطعی» از سوی او شده است. رئیس جمهوری چین قبلاً قول داده بود که کشورش در سال ۲۰۶۰ به توازن کربنی برسد. یعنی میزان تولید و مصرف اکسیژن آن با هم برابر شود.

بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس از ابتدای دولت فعلی در پایان سال ۲۰۱۹ که به خروج قطعی انگلیس از اتحادیه اروپا منتهی شد، مدام در حال دست و پا کردن بهانه ای است برای نشان دادن «جهانی» بودن انگلیس و منزوی نبودن آن.

وی تا حدی دچار وسواس روی میزبانی کنفرانس های بین المللی مانند گروه هفت و امثال آن شده است که بگوید انگلیس هنوز بازیگر مطرحی است. به همین دلیل روی این کنفرانس نیز حساب ویژه ای باز کرده و امیدوار است بتواند در پایان، توافقی بهتر و با ضمانت اجرایی جدی تری به نسبت کنفرانس پاریس بدست بیارود.

با این حال نباید فراموش کرد که بوریس جانسون خود از جمله افراد مشکوک به تغییرات اقلیمی است. یعنی از آنهایی  است که می گویند معلوم نیست مسئول گرمایش زمین، رفتار انسان ها باشد. وی در مقاله ای که در دسامبر ۲۰۱۵ درست پس از کنفرانس پاریس در روزنامه دیلی تلگراف منتشر کرد، این عنوان را به کار برد: «من گرمای دسامبر امسال را نمی توانم تحمل کنم، ولی این ربطی به گرمایش زمین ندارد». در این مقاله او نسبت به نقش انسان در گرمایش زمین ابراز تردید می کند. حتی با توجه به نظریه گروهی از اقلیم شناسان ادعا می کند که احتمالاً در آغاز یک دوره یخ‌بندان جدید هستیم. بوریس جانسون این مطلب را وقتی منتشر کرد که شهردار لندن بود.

وی در ادامه این مقاله می نویسد: «من مطمئن هستم که رهبران جهان اکنون با این هراس بدوی که گرمایش زمین به نوعی نتیجه عمل انسان است، تحریک شده اند. (اما) این ترس، تا جایی که من از علم می فهمم، به همان اندازه بی پایه است». نکته جالب اینکه اکنون خود بوریس جانسون یکی از همان رهبر هاست. سخت می‌توان قبول کرد که وی در مدت پنج سال چنین تغییر عقیده ای داده باشد. در واقع او را باید یک سیاستمدار حرفه ای به حساب آورد که می تواند برای مصلحت کار، عقیده اش را به سرعت تغییر دهد.

روز سه شنبه دولت بوریس جانسون در یک چرخش ۱۸۰ درجه ای به شرکتهای خصوصی آب و فاضلاب انگلیس اجازه داد که پساب تصفیه نشده و خام خود را وارد دریا کنند. گفته می شود در سال گذشته این شرکتها ۴۰۰ هزار بار فاضلاب تصفیه نشده را وارد دریا کرده اند. وی همچنین در گفت‌وگویی با دانش آموزان مدارس، مدعی شد که بازیافت پلاستیک کار بی فاید ای است. وی گفت «شما می توانید پلاستیک را فقط چند بار بازیافت کنید. کاری که باید انجام داد توقف کامل تولید پلاستیک است و بازیافت فقط نکته انحرافی است». این دو موضوع، به خصوص درست قبل از آغاز کنفرانس گلاسکو، موجب اعتراض گروه های طرفدار محیط زیست شده است.