باروت‌دان و تفنگ سرپُر، یادگارانی تاریخی در موزه مردم‌شناسی اِوَز فارس

موزه مردم شناسی اوز آنگونه که از نامش پیداست در همین راستا به معرفی آیین ها، آداب و رسوم کهن و معرفی برخی پیشه وران و صایع دستی و زیبایی های هنری مردمان خطه جنوب فارس پرداخته است.

باروت دان ( محل نگهداری باروت)

رئیس موزه مردم شناسی اوز در این باره گفت: در این موزه، باروت دانی نگهداری می شود که قدمت آن بیش از ۲۵۰ سال است.

شریف بازرگان دوشنبه به ایرنا توضیح داد که در شهرستان اوز و به واسطه وجود کارگاه های تفنگ سازی از جمله تفنگ سرپر به به طور معمول  حرفه های مرتبط با آن هم نیز ساخته می شد و ساخت باروت دان نیز از ۲۵۰ سال پیش به شدت در منطقه رونق داشته است .

وی ادامه داد که باروت دان محل نگهداری باروت و اندازه آن به گونه ای بوده که حمل آن برای شکارچیان و تفنگچیان و حتی جنگاوران راحت بوده است.

او یادآور شد که جنس این شی از پوست بزمجه که به گویش اوزی به آن په مزک ( pah mezak ) نیز گفته می شود.

مدیر موزه مردم شناسی شهرستان اوز فارس همچنین اظهار داشت: باروت دان معروف اوز با پوست بزمجه علاوه بر سبکی، خاصیت ضد رطوبت نیز داشته است .

او گفت: این باروت دان همچنین مهر ماه ۱۴۰۰ از سوی یکی از حامیان موزه اوز به نام عبدالرحمن ( فتحعلی ) نامدار به موزه مردم شناسی اهدا شده است و قدمت آن حداقل مربوط به دهه ۱۳۱۰ هجری شمسی است.

وی همچنین این نکته را نیز یادآوری کرد که این باروت دان متعلق به مرحوم دادالله نامدار ( فرزند حاجی ابول ) که در سن ۱۰۳ سالگی به رحمت ایزدی پیوست و احتمالا دادالله هم آن را از پدر خود به یادگار گرفته است.

بازرگان می گوید که هر گونه اشیای اهدایی به موزه پس از اهدا ، پلاک گذاری و تصویر برداری و ضمن بررسی قدمت و ابعاد فیزیکی آن مستندنگاری می شود.

کاربرد باروت بیشتر در تفنگ های قدیمی به ویژه تفنگ سرپُر بود و نحوه استفاده از آن به گونه ای بوده که ابتدا مقداری باروت سیاه را در لولهٔ دراز تفنگ می‌ریختند و پس از آن تکه‌ای پارچه قرار داده و آن را با میله فلزی باریکی به نام سنبه می‌کوبدند تا خوب سفت شود. سپس یک گلوله یا تعدادی ساچمه را به همراه یک لایه پارچه در لوله گذاشته و مجدد با سنبه می‌کوبیدند. سپس چخماق (چکش) را مسلح کرده و ماشه را می‌چکاندند تا تفنگ شلیک کند.

موزه مردم شناسی اوز همچنین علاوه بر نگهداری اشیای تاریخی محلی برای برگزاری بسیاری از آیین ها و برنامه های متنوع فرهنگی و هنری در شهرستان و خطه جنوب فارس است که بسیاری از حامیان آن نیز مقیم کشورهای خارجی و حوزه خلیج فارس هستند.

شهرستان اوز که دارای ۲ بخش مرکزی و بید شهر است، در فاصله ۳۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شیراز قرار دارد. این منطقه مهرماه ۱۳۹۸ با مصوبه هیات دولت به شهرستان ارتقا یافت.