رزمایش ذوالفقار۱۴۰۰؛ صحنه نمایش هوشمندی ارتش ایران

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، رزمایش مشترک ذوالفقار ۱۴۰۰ ارتش از صبح روز یکشنبه -۱۶ آبان- در سواحل مکران با رمز مقدس یا رسول الله(ص) آغاز شد.  یگان‌های پیاده، زرهی و مکانیزه نیروی زمینی، سامانه‌های پدافندی نیروی پدافند هوایی، شناورهای سطحی و زیر سطحی نیروی دریایی با پشتیبانی جنگنده‌ها و پهپادهای نیروی هوایی از جمله یگانهای عمل کننده در این رزمایش بودند. بر اساس اعلام سخنگوی این رزمایش، بهره‌گیری از مهمات‌های کاملا بومی و نیز  شبکه محور و هوشمند بودن تجهیزات و تاکتیک‌های به کار گرفته شده در این رزمایش از مهم‌ترین ویژگی های این رزمایش بوده است. مشارکت گسترده پهپادهای رزمی بردبلند و راهبردی، موشک‌های نقطه زن دور ایستا، سامانه‌های بومی پدافندی هم از نقاط قوت این رزمایش به شمار می‌رود.

رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۰ درحالی در جنوب ایران و سواحل مکران اجرا شد که نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی در مرزهای آبی خود در خلیج فارس و دریای عمان با چالش‌هایی چون مقابله با تروریسم و دزدی دریایی روبروست و مسئولیت خطیر اسکورت کشتی‌های تجاری و نفتکش را بر عهده دارد. رزمایشی به گستردگی و اهمیت ذوالفقار ۱۴۰۰ ضمن ایجاد عرصه‌ای برای تمرین مهارت‌ها و بهره‌گیری از تازه‌ترین فناوری‌های بومی، می‌تواند قدرت های فرامنطقه ای را از ماجراجویی پیرامون مرزهای ایران برحذر دارد که نمونه عملی آن در همین رزمایش و با ناکام گذاشتن عملیات پهپادهای جاسوسی آمریکا انجام شد.

جزییات رزمایش مشترک ذوالفقار۱۴۰۰

نیروهای سه گانه ارتش جمهوری اسلامی ایران به همراه پدافند این نیرو به مدت سه روز در سواحل جنوب ایران به منظور آزمون داشته‌های نظامی خود، گرد هم آمدند. رصد و پایش حریم هوایی کشور و منطقه عمومی رزمایش در پهنه آبی جنوب کشور توسط نیروی پدافند هوایی ارتش، اجرای آتش توسط سامانه‌های پدافندی برای مقابله با اهداف متخاصم و اجرای عملیات گشت هوایی توسط خلبانان و پهپادهای نیروی هوایی ارتش، از مهم‌ترین سناریوهایی بود که در آغاز رزمایش از سوی دریادار «سید محمود موسوی» سخنگوی رزمایش به عنوان برنامه‌های  مد نظر فرماندهان عملیات اعلام شد.

مرحله اصلی رزمایش با حملات غافلگیرکننده تیپ‌های تفنگدار و تکاور نیروی دریایی ویگان‌های نیروی زمینی با بهره گیری از قایق‌های تندرو، شناورهای هجومی، زیردریایی‌های مرطوب و ناوچه‌های راکت انداز، علیه واحدهای سطحی نیروهای حمله‌ور در قالب یگان‌های دشمن، آغاز شد.

در این حمله شناورهای تندروی آذرخش، شهاب و رعد مجهز به راکت‌انداز برای مقابله با دشمن به کارگرفته شد. عملیات مین‌ریزی، دفاع ساحلی توسط توپخانه ساحلی، اجرای تازش موتوری در سواحل و هلی‌برن تفنگداران با بالگردهای یگان هوادریا، گشت هوایی برای تامین امنیت هوایی نیروهای عمل کننده در سطح، کمین نقطه‌ای و منطقه‌ای، رصد و پایش آسمان منطقه عملیات هم از دیگر اقدامات صورت گرفته در این رزمایش بود.

به گفته سخنگوی عملیات، جمع‌آوری اطلاعات الکترونیکی و سیگنالی و ضدالکترونیکی نیروهای مهاجم، پایداری ارتباطات در فضای مطلق جنگ الکترونیک از جمله نقاط قوت این عملیات بود که با موفقیت اجرا شد.

نیروی هوایی ارتش هم در نخستین روز عملیات جنگنده بمب‌افکن‌های اف-۴ خود را به میدان رزمایش آورد. این جنگنده‌ها پس از انجام پرواز بردبلند از پایگاه‌های خود به سمت منطقه عمومی رزمایش و انجام عملیات سوختگیری هوایی از هواپیمای تانکر، با استفاده از موشک‌های بهینه شده و نسل جدید هوا به‌ سطح اهداف خود را در منطقه عمومی رزمایش منهدم کردند. استفاده از موشک‌های ضدکشتی به روز شده هوا به سطح، پرواز شناسایی جنگنده میراژ در ارتفاع پایین، تمرین شلیک به اهداف متحرک دریایی با جنگنده‌های ۴- F  و استفاده از بمب‌های ۲۵۰ پوندی، از جمله برنامه‌هایی بود که با موفقیت اجرا شد.

از مهم‌ترین سامانه‌های استفاده شده در این رزمایش سامانه پدافندی ۱۵ خرداد بود که با شلیک موفق خود به اهداف متخاصم از آزمون خود در این رزمایش سربلند بیرون آمد. کشف اهداف ریزپرنده و اجرای تیراندازی زمین به هوای شبانه توسط سامانه‌های توپخانه‌ای علیه اهداف هوایی متخاصم، عملیات رهگیری هوایی پرنده‌های متخاصم توسط پهپاد کرار رهگیر، فلر ریزی در منطقه عمومی رزمایش با بهره گیری از هواپیمای اف ۴، از سناریوهای اجرایی موفق در نیمه شب رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۰ بود.  

در ادامه رزمایش پهپاد ایرانی سیمرغ عملیات گشت و شناسایی شبانه را با موفقیت به انجام رساند و هدف متحرک شناور در آب‌های دوردسترا  با استفاده از بمب‌های هوشمند و نقطه‌زن تماما ایرانی منهدم کرد. کنترل متمرکز، اقدام و اجرای غیر متمرکز از اهداف دیگر در این رزمایش بود که بر اساس اعلام فرماندهان با موفقیت مورد اجرا قرار گرفت.

در همین زمینه سردار «حمید واحدی» فرمانده نیروی هوایی ارتش از پیشرفت چشمگیر در ساخت و استفاده از پهپادهای بدون سرنشین خبر داد و تصریح کرد: «از جلوه‌های ویژه این رزمایش استفاده از هواپیماهای باسرنشین و بدون سرنشین بود که با استفاده از بمب‌های نقطه زن اهداف را به صورت دقیق مورد اصابت قرار دادیم.» در همین راستا پهپاد انتحاری «آرش» نیروی زمینی ارتش را  می‌توان یکی از مهم ترین نمادهای این پیشرفت دانست. پهپادی که موفق شد در عملیاتی سریع و دقیق با طی مسافتی طولانی با اصابت به نقطه تعیین شده، توان بومی ارتش ایران را در استفاده از پهپادها نشان دهد. پهپاد جنگ الکترونیک و ضد تشعشع راداری «امید» هم در این رزمایش عملیاتی و موفق شد عملکرد رادارهای دشمن در ساحل را مختل ساخته و به اهداف مورد نظر فرماندهان رزمایش دست یابد.  

سامانه بومی «مرصاد» هم با هماهنگی شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور با شلیک موشک، هدف هوایی متخاصم را سرنگون کرد. در مرحله دیگر و البته مهم این رزمایش رویکرد جنگ شبکه‌محور مورد آزمون قرار گرفت و همه سامانه‌ها مجهز به تجهیزات خودحفاظتی در مقابل جنگ الکترونیکی بودند. یگان‌های زیرسطحی نیروی دریایی ارتش هم در سواحل مکران توانستند عملیات خود را با موفقیت به پایان برسانند. همچنین زیردریایی «طارق» با شلیک اژدر و پرتاب فروند مین DM1 و زیردریایی بومی غدیر با شلیک اژدر پیشرفته و تماما ایرانی والفجر توانستند اهداف خود را در دریا منهدم کنند. نکته مهم اینکه ارتش در رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۰ برای نخستین بار در سطح عملیاتی از گلوله‌های هوشمند توپخانه استفاده کرد و نفربرهای نوسازی شده و ارتقا یافته هم در جریان این رزمایش مورد استفاده قرار گرفتند.

موشک‌های  ساحل به دریای «قادر»، «نصر» و کروز بردبلند ایرانی «قدیر» هم دیگر دستاوردهای بومی ایران بودند که در روز دوم رزمایش توانستند اهداف و برنامه‌های پیش بینی شده از سوی طراحان رزمایش را با موفقیت اجرایی کنند.

موشک کروز ایرانی قادر با شلیک از سایت‌های موشکی تاکتیکی ساحل به دریای نیروی دریایی ارتش در سواحل مکران، شناور هدف در فاصله ۲۰۰ کیلومتری را با موفقیت مورد اصابت قرار داد و موشک کروز بومی «نصر» توسط ناو موشک‌انداز هدف سطحی و ناوشکن موشک انداز با شلیک موشک کروز بردبلند ایرانی «قدیر» هدف سطحی خود را در فاصله ۳۰۰ کیلومتری مورد اصابت قرار داد و منهدم کرد.

ماجراجویی پهپادهای آمریکایی در این رزمایش و رهگیری آن‌ها از سوی سامانه‌های ارتش هم از مهمترین رویدادهای رزمایش در روز سوم بود. پهپادهای ۹MQ- و ۴RQ در حالی که از کیلومترها دورتر در رصد کامل شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور قرار داشتند، اقدام به ورود به منطقه FIR و محدوده ADIZ (منطقه شناسایی دفاع هوایی) ایران کرده بودند، از سوی پدافند هوایی ارتش رهگیری و با اخطار مواجه شده و مسیر خود را تغییر دادند. سرانجام این رزمایش مهم صبح سه شنبه ۱۸ آبان ماه با رژه تازه‌ترین دستاوردهای ارتش جمهوری اسلامی؛ از جمله ناوشکن تمام ایرانی دنا، جنگنده‌های اف۴، میراژ و هواپیمای شناسایی P۳F و انواع بالگرد نیروی دریایی ارتش یگان‌های سطحی و زیر سطحی به پایان رسید.

پیام‌های داخلی و خارجی رزمایش ذوالفقار

پیام‌های تازه‌ترین مانور نظامی ارتش جمهوری اسلامی را به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم کرد. مهمترین پیام داخلی رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۰ با توجه به نوع تسلیحات به کار گرفته شده در آن تثبیت باور توانستن در نیروهای دفاعی کشور است. تجهیزات به کار گرفته شده، مجهز به تازه‌ترین فناورهای دفاعی هستند که نشان دهنده خلاقیت و نوآوری‌ جوانان و نخبگان کشور در توسعه توانمندی‌های دفاعی است. توانمندی‌هایی که سردار «غلامعلی رشید» فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء (ص) در حاشیه این رزمایش و در حضور فرماندهان درباره آن‌ها  گفت: «مولفه‌های قدرت و روش استفاده از آن را از درون تجربه‌های بحران و جنگ آموخته‌ایم و امیدواریم دشمنان، از آزمودن اراده و قدرت ارتش و سپاه پرهیز کنند».

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این رزمایش را می‌توان درک صحیح فرماندهان و طراحان از ضرورت تجهیز به تازه‌ترین فناوری های دفاعی عنوان کرد، موضوعی که امیر سرتیپ «کیومرث حیدری» فرمانده نیروی زمینی ارتش با اشاره به آن، تصریح کرده است: «ماهیت جنگ‌ها در آینده تغییر خواهد کرد و پیش‌بینی ما این است که جنگ‌های آینده، جنگ شبکه محور خواهد بود و بنابراین بر روی تسلیحات و تجهیزات هوشمند، دورزن و دقیق زن نیروی زمینی برنامه‌ریزی بسیار خوبی کرده‌ایم و امروز توانستیم در سه محور «تسلیحات دورزن و دور ایستا»، «هوشمند کردن تجهیزات و تسلیحات» و «شبکه محور» کردن آنها به خوبی عمل کنیم.»

مهم ترین پیام این رزمایش به کشورهای منطقه را هم دریادار شهرام ایرانی اینگونه توصیف کرده است: «به همگان این پیام را می‌دهیم که هرگاه با ایرانی‌ها با احترام صحبت شود قطعاً ایرانی‌ها نیز با احترام برخورد خواهند کرد و اگر غیر از این باشد یقینا با پاسخ قاطع مواجه خواهند شد.»

در هر صورت ارتش در این رزمایش کوشید بخشی از آمادگی‌های خود را به نمایش گذارد و به صراحت اعلام کند که برگزاری رزمایش را در هر نقطه از مرزهای خود صلاح بداند؛ برگزار خواهد کرد. تکاپوی ایران در منطقه در مسیر تاکید بر این گفته سردار موسوی سخنگوی رزمایش است که «اقتدار نظامی جمهوری اسلامی نه تنها تهدیدی برای همسایگان نیست، بلکه برای جلوگیری از تهدیدات دشمنان است و قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران، همواره در خدمت امنیت منطقه بوده و خواهد بود». این باور باید در منطقه خاورمیانه و جنوب غرب آسیا تثبیت شود که کشورهای فرامنطقه ای این منطقه را چندان امن نمی‌خواهند و آنکه باید در مسیر امن‌سازی گام بردارد تک تک دولت‌های حاضر در این جغرافیا است.