صبح یکی از همین روزهای پاییز با تمام سرمایی که این روزها جانمان به نشاط‌اش انس گرفته همراه جمعی از مسوولان بازارچه‌های مرزی برای رفتن به بازارچه مرزی میرجاوه (بزرگترین مرز مبادلاتی منطقه بلوچستان ورودی اصلی ترانزیت کالا به پاکستان) آماده شدیم؛ جایی در ۷۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر زاهدان.
سفر با هدف تهیه خبر از بازگشایی معبر کولبری بازارچه میرجاوه در جاده‌ای کویری و مسیری معمولی باتمام حواشی یک اقلیم بیابانی و در منظره‌ای با پوشش تُنک گیاهی و آسمانی آبی و خورشیدی خوش‌نشین در قلب آن آغاز شد. در طول این سفر چند ساعته تمام تصاویر و انگاره‌های ذهنی از مرز و مرزنشینان و بازارچه‌ها مدام در ذهن می‌چرخید تا جایی که خودرو و بالا و پایین آمدن‌هایش در آسفالتی ناموزون و آن همه بگو بخندهای مسافران توجهم را جلب نمیکرد.
نزدیک و نزدیکتر شدیم، حصارهای مرزی در ۲ سوی جاده، کم شدن کیلومترها، ایستگاه مرزبانی و نگهبانانش در این بین و هر از چندگاهی گفته‌های راننده نابلد و سوالات پرتکرارش از رسیدن به بازارچه مرزی میرجاوه خبر می‌داد. کم کم تریلی‌ها، کامیون‌ها و وانت‌بارها درصف ورودی عبور برای رسیدن به این بازارچه مرزی خودنمایی کردند خودروهایی انباشته از بارهایی مختلف یکی صیفی‌جات، دیگر محصولات کارخانه‌ای و خوراکی ماهم پشت سرشان، حرکت همراه با نگاه‌های غریب نوجوانان بلوچ بود که بر پشت وانت‌ها ایستاده و چشمان و لبخندشان را از عقب بر نمی‌داشتند.
بازگشایی معبر کولبری
زیاد نگذشت که به محل توقف خودرویمان در بازارچه مرزی میرجاوه رسیدیم جایی به نام نقطه صفر مرزی؛ تا اینکه چرخ دستی‌ها در کنار ماشین‌ها و در آن هیاهویی که صدا به صدا نمی‌رسید توجهمان را به خود جلب کرد؛ از میان آن جمعیت و نگاه‌های غریبانه‌شان که چهره بهت زده خبرنگار مرز ندیده را می‌دیدند شهمراد کارگر بلوچ سپاس خدا را می‌گفت و خوشحال بود، این را می‌شد از چهره بدون ماسکش فهمید، درحالیکه بار وانت‌ها را برای گذاشتن بر روی چرخ دستی‌ها خالی می‌کرد گفت: یک لقمه نان حلال برای زن و بچه‌ام می‌برم.
ولی محمد راننده جوان خودروی باری بود او در گذشته تجربه سوختبری داشت و از وضعیت حالایش گفت: قبلا شغلی نداشتم و فقط سوختبری می‌کردم اما الان بار با ماشینم می‌برم. او می‌گفت که در میرجاوه کارخانه و اشتغال دیگری وجود ندارد و این معبر کولبری بهترین روال است و امید داشت که ادامه‌دار باشد.
تاجری در میانه آن جمعیت که با هدایت مسوولان به سمتش رفتم از مزیت‌های بازشدن معبر کولبری گفت: صادرات کالای ما در پاکستان طرفدارش زیاد است.او که همچون شهمراد و ولی محمد از گفتن نام خانوادگیش خودداری کرد ادامه داد: در رویه موجود هیچ گونه تعهد مالیات و ارزی برای کولبران ایجاد نمی‌شود و می‌توانند به راحتی فعالیت و کسب درآمد داشته باشند.
بازارچه‌های مرزی گزینه اصلی برای اشتغال
مهمترین چیزیی که در آن شلوغی به چشم می‌خورد جوانان مشغول به کار بود جوانانی که یا قبلا بیکار یا سوختبر (قاچاق سوخت) یا افغانی‌کش (قاچاق اتباع بیگانه) بودند ؛ این جا بود که یاد صحبت یکی از استادهای اقتصادم در دانشگاه افتادم که می‌گفت "استفاده از موقعیت‌های مرز در زمینه صادرات و واردات کالا همواره یکی از گزینه‌های اصلی برای اشتغال کشورها بوده این ویژگی در سیستان و بلوچستان که هم مرزی با ۲ کشور افغانستان و پاکستان را دارد و این روزها شرایط خشکسالی برآن حاکم است فرصت اقتصادی بسیار خوبی است" در گیرودار این تفکرات ذهنی فرصتی پیش آمد در جریان بازدید و مشاهده‌های تصویری‌ام با مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان که در این بازدید همراه ما بود هم صحبت شوم. مبین‌علی میر توضیح داد: در هر بازارچه‌ای که به یاری خدا راهاندازی شود سه تا چهار هزار نفر می‌توانند به کار مشغول شوند.
او به آمار اشتغال روزانه بین ۱۸۰ تا ۲۵۰ دستگاه وانت و چیزی حدود یکهزار کارگر و راننده در بازارچه مرزی میرجاوه به دلیل بازشدن معبر کولبری در این منطقه اشاره کرد و گفت: باید از فرصت مرز به خوبی استفاده کرد.
آماری که مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان گفت و شواهد تصویری ما هم تاییدش کرد اهمیتش زمانی مشخص می‌شود که بدانیم خیلی از این کارگرها و خودروها اگر در بازارچه مرزی مشغول به کار نباشند مجبور به سوختبری هستند؛ در همین ارتباط این مسوول بازارچه‌های مرزی استان بیشتر توضیح داد که بخش عمده‌ای از افراد جویای کار با بازگشایی این بازارچه‌ها هدایت می‌شوند به سمت کار قانونی و قانونمند و از کارهای خطرآفرین مانند جابه جایی مسافر غیرمجاز و قاچاق سوخت جلوگیری خواهد شد.
چه شد که اینگونه شد
رییس جمهوری وقتی به سیستان و بلوچستان آمد از بازارچه‌های مرزی و اهمیت رونقشان در اشتغال این منطقه گفت بعد از سفر ایشان بود که هفته‌ها مسوولان منطقه‌ای و محله‌ای تلاش کردند و جلسه‌ها گذاشتند تا بازارچه‌های مرزی به ویژه کولبری راه بیافتد در نتیجه این توافقات و جلسات داخلی و خارجی با افغانستان و پاکستان در منطقه سیستان در شمال استان، شامل بازارچه‌های مرزی گمشاد و میلک و بازارچه مرزی شهرستان میرجاوه و بازارچه کهک در شهرستان سراوان در مناطق جنوبی به روی مرزنشینان برای تجارت کولبری بازگشایی شد تا ساکنان شعاع ۵۰ کیلومتری مرز، این امکان را داشته باشند ۸۰۰ نوع کالا از جمله انواع لوازم یدکی، لوازم خانگی و لاستیک را تا سقف ۱۶۶ دلار برای هر مرزنشین و هر خانوار چهار نفره تا ۶۴۴ دلار به صورت ماهیانه از کشورهای افغانستان و پاکستان دریافت و در قالب چارچوب‌های تعیین شده خرید و فروش کنند.
زندگی بهتر در مرز
طرح کولبری به منظور ارتقای سطح معیشت مرزنشینان و ایجاد درآمد پایدار برای این قشر در برخی از مرزهای سیستان و بلوچستان کلید خورد مرز میرجاوه هم از این مرزها بود اتفاقی که در سه مرحله زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت دارای اثراتی است کوتاه مدت از آن جهت که جوانی در مرز بیکار نمی‌ماند و دنبال اشتغال کاذب نمی‌رود، میان مدت از آن جهت که صادرات و واردات کالا افزایش یافته و تحریم و اینجور چیزها ناراحت کننده نخواهد بود و کشور بهتر روی پایش می‌ایستند و بلند مدت نیز زندگی بهتر در مرز اتفاق خواهد افتاد زندگی که در آن معیشت و رفاه فراهم است و هیچ کس جانش را در مسیر سوختبری و سوخت‌کشی از دست نمی‌دهد و این واژه محرومیت برای همیشه می‌رود که برود.
نظر شما