به گزارش ایرنا، ساخت این سد قرار بود پس از آغاز عملیات عمرانی در سال ۹۰ پنج‌ساله به بهره‌برداری برسد اما به دلائل مختلف که مهمترین آن تزریق قطره چکانی اعتبارات در سال‌های ابتدایی شروع پروژه و در ادامه تخصیص نیافتن کامل اعتبارات ناشی از تنگناهای مالی دولت بود، روند ساخت این طرح به کندی پیش رفت.
اعتبار اولیه پیش بینی شده برای ساخت سد نرماب چهل چای مینودشت درسال ۱۳۹۰ چهار هزار میلیارد ریال ( ۸۵ درصد فاینانس داخلی و سهم قرارگاه خاتم الانبیا و ۱۵ درصد سهم دولت) بود تا با این مبلغ سد طی پنج سال ساخته شده و به بهره‌برداری برسد اما آنگونه که گفته شد به سبب عدم تخصیص کامل اعتبارات مورد نیاز اکنون پیشرفت فیزیکی بدنه آن به ۹۰ درصد رسیده است.
با این حال تکمیل کردن این سد بزرگ که از نوع خاکی همگن به ارتفاع ۶۰ متر، عرض تاج سد ۱۰ متر و طول تاج ۸۰۷ متر است و ظرفیت ذخیره ۱۲۵ میلیون مترمکعب آب و قابلیت تنظیم تا ۱۹۲ میلیون مترمکعب را دارد به گفته "سیدمحسن حسینی" مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان در ۲۲ آبان امسال به حدود ۲۰ هزار میلیارد نیاز دارد.
رقم اولیه‌ای که به سبب تورم و گرانی و افزایش قیمت‌ها و دستمزدها در این سال‌ها ( از ۹۰ تاکنون) به اعتقاد کارشناسان؛ ضریب افزایشی داشته و اکنون هر چه در تامین آن تاخیر شود، سرعت این ضریب بیش از پیش خود را نمایان کرده و هر لحظه بر قیمت و هزینه‌های آن افزوده می‌شود.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان اعتبار مورد نیاز فعلی برای تکمیل سد نرماب چهل چای مینودشت، صرف بخش‌های باقی مانده این سد شامل "سدهای انحرافی، تملک اراضی، جابجایی روستاها، تاسیسات هیدرومکانیکال، بدهی به پیمانکار، احداث تونل‌ها، نظارت‌های عالیه و احداث راه دسترسی" خواهد شد.
حسینی معتقد است که مجموع اعتبار مورد نیاز برای تکمیل سد نرماب مینودشت اگرچه برای استان گلستان رقم بزرگی است اما تامین آن از منابع ملی با توجه به مزایای سد برای این استان شمالی، عدد قابل قبولی است و تامین آن باید در دستور ویژه دولت جهادی سیزدهم و وزارت نیرو قرار گیرد.
وی اضافه کرد: اعتبارات پیش بینی شده امسال برای تکمیل سد نرماب چهل چای مینودشت ۲ هزار و ۴۵۰ میلیارد ریال است که تاکنون هزار و ۹۰۰ میلیارد ریال آن تخصیص یافته ضمن اینکه از آغاز عملیات اجرایی این پروژه تاکنون بالغ بر هشت هزار میلیارد ریال برای آن هزینه شده است.
به اعتقاد کارشناسان با این روند تخصیص اعتبارات، برای تکمیل این سد بزرگ و با اهمیت استان گلستان و بهره‌مندی از مزایای آن، راه طولانی در پیش خواهد بود.
اهداف و اهمیت سد نرماب چهل چای
احداث سد نرماب با مشخصات فنی که برای آن ذکر شد بویژه ظرفیت ۱۲۵ میلیون مترمکعبی ذخیره سازی آب که قابل تنظیم تا ۱۹۲ میلیون متر مکعب را دارد، با اهدافی چون کنترل و ذخیره سیلاب‌های فصلی در گلستان بویژه نواحی شرقی آن، تقویت سفره‌های آب زیرزمینی، تامین آب آشامیدنی پایدار اهالی چهار شهر "گنبدکاووس، مینودشت، گالیکش و مراوه‌تپه" و ۱۳۰ روستای واقع در مناطق شمالی و شرقی این استان شمالی با مجموع جمعیت ۵۵۰ هزار نفر تا افق ۱۴۱۵، تامین آب ۱۸ تا ۲۴ هزار هکتار اراضی زراعی و همچنین ۱۰ میلیون متر مکعب آب واحدهای صنعتی منطقه در سال ۹۰ آغاز شد.
تولید برق آبی و توسعه صنعت گردشگری گلستان از دیگر اهداف ساخت سد نرماب چهل چای مینودشت عنوان شده که به اعتقاد کارشناسان اهتمام به تسریع در تکمیل این پروژه بزرگ عمرانی، یک تیر و چند نشان خواهد بود زیرا علاوه بر کنترل سیلاب‌های فصلی در استان سیل خیز گلستان و خسارات سهمگین ناشی از آن، نقش مهمی در تامین آب آشامیدنی پایدار یک چهارم جمعیت ۱.۹ میلیون نفری این استان شمالی و تامین آب هزاران هکتار اراضی زراعی این خطه از ایران اسلامی را برعهده خواهد داشت.
مردم، کشاورزان و صنعتگران گلستان بویژه نواحی شرقی آن برای تکمیل این پروژه ملی که در ۱۰ سال گذشته مقامات عالی رتبه کشوری و لشکری از آن بازدید کرده و هر کدام قول مساعد برای پیگیری تامین اعتبار و تسریع در تکمیل سد نرماب دادند، چشم انتظار دولت جهادی سیزدهم و اهتمام آن به تکمیل و بهره‌برداری از این سد هستند.
با این حال با نگاهی به طرح‌ها و پروژه‌های باقی مانده برای تکمیل سد نرماب چهل چای و آبگیری آن، انجام برخی از آنها از جمله تعیین تکلیف و جابجایی سه روستای باقی مانده در کاسه سد و تسریع در صدور مجوز قطع درختان واقع در همین قسمت سد به اعتقاد کارشناسان ضرورتی مضاعف دارد.
روستاهای واقع در کاسه سد نرماب مینودشت
از سال ۸۷ که بحث مطالعات رسمی احداث سد نرماب چهل چای مینودشت شروع شد به اهالی پنج روستای "جنگلده بالا و پایین، محمدزمان خان، پس پشته و باقرآباد" با مجموع جمعیت هزار و ۴۰۰ خانوار اجاره ساخت و ساز جدید در حریم روستا توسط مراجع ذیصلاح داده نشد و به آنها گفته شد که روستاهایشان به مکانی دیگر منتقل و خانه‌های جدید برای آنها یا توسط خودشان و یا توسط پیمانکار ساخته خواهد شد.
از همان سال نظارت و رصد دقیقی برای جلوگیری از ساخت و سازهای احتمالی در روستاهای طرح کوچ سد نرماب مینودشت صورت گرفت تا سرمایه اهالی روستا برای ساخت و سازی که برایشان فایده نداشت، اسراف نشود و مانعی برای آبگیری سد درحال ساخت نباشد.
با این حال همزمان با شروع عملیات ساخت و ساز سد نرماب درسال ۹۰، کار جابجایی این روستاها به ترتیب اولویت و ابتدا روستای ۲۰۰ خانواری جنگلده پایین آغاز شد و ظرف چند سال اهالی این روستا به مکان جدید نقل مکان کردند اما کار انتقال روستای دوم که جنگلده بالا بود به دلائل مختلف به تاخیر افتاد و ۲۸ خرداد ۹۹ عملیات ساخت ۲۰۰ واحد مسکونی برای اهالی این روستا در زمینی به مساحت ۱۴ هکتار شروع شد.
در مراسم شروع عملیات ساخت واحدهای مسکونی روستای جنگلده بالا به پیمانکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گلستان گفته شد که خانه‌های اهالی تا پایان سال ۹۹ تکمیل و تحویل آنها خواهد شد که مطابق پیگیری های انجام شده تاکنون فقط ۶۰ واحد (معادل ۳۵ درصد) تحویل اهالی شده و بقیه درحال ساخت است.
برای جابجایی سه روستای دیگر واقع در کاسه سد نرماب چهل چای مینودشت یعنی "محمدزمان خان، پس پشته و باقرآباد" هنوز اقدام خاصی صورت نگرفته و اهالی این روستاها همچنان در بلاتکلیفی روزگار می‌گذرانند، اهالی این روستاها اجازه ساخت و ساز مسکن برای خود و فرزندانشان ندارند و از طرف دیگر به آن ها اجازه تعمیر و توسعه خانه فعلی هم داده نمی شود.
آنها در برزخ بلاتکلیفی گیر افتاده‌اند و به گفته مقامات محلی و اهالی، مردم روستاهای طرح کوچ نه راه پس دارند و نه راه پیش چون تکلیف آینده آنها (مسکن و زمین کشاورزی) و فرزندانشان مشخص نیست و بسر بردن در بلاتکلیفی به کابوس روز و شب آنها تبدیل شده است.
اهالی روستاهایی که با علم به اهداف و مزایای ساخت سد نرماب چهل چای مینودشت بالاخص تامین آب آشامیدنی ۵۵۰ هزار نفر از اهالی شرق گلستان، آمادگی خود را برای همراهی با دولتمردان به شرط ساخت خانه جدید برای آنها و تامین زمین کشاورزی مورد نیازشان، برای جابجایی اعلام کردند اما به خاطر مشکلات مالی و اعتباری دولت جهت تکمیل سد، بلاتکلیف و سرگردان مانده‌اند.
فرماندار مینودشت در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: مردم روستاهای واقع در کاسه و مخزن سد نرماب که در طرح کوچ قرار دارند، همیشه نسبت به بلاتکلیفی خود گله‌مند بوده و خواستار پایان دادن به وضعیت خویش هستند.
سیدابوالفضل حسینی نیا افزود: با طولانی شدن عملیات اجرایی ساخت این سد، مسوولان متولی باید با تامین منابع اعتباری مورد نیاز هرچه سریعتر نسبت به تعیین تکلیف اهالی و کاهش تالمات روحی و خسارات مادی و معنوی آنها اقدام کنند.
صدور مجوز قطع درختان جنگلی واقع در کاسه سد نرماب
قطع درختان جنگلی واقع در کاسه سد نرماب چهل چای مینودشت یکی دیگر از موانع جدی برای تکمیل و آبگیری این سد بزرگ است که به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان باید ۲ هزار و ۸۷۷ اصله درخت قطع شود.
عبدالرحیم لطفی ۱۹ آبان امسال به خبرنگار ایرنا گفته بود: این درختان در مساحت ۵۰ هکتار از کاسه سد نرماب قرار دارند که هزار و ۶۹۰ اصله آن دارای قطر بالای ۲۰ سانتی‌متر و بقیه قطر کمتر از ۲۰ سانتی‌متر دارند.
وی، برآورد خسارت قطع درختان جنگلی واقع در سد نرماب مینودشت را افزون بر ۹۰ میلیارد ریال اعلام کرده و افزوده بود که وزارت نیرو پیش از قطع درختان باید این مبلغ را به حساب خزانه واریز کند اما تاکنون پولی واریز نشده ضمن اینکه برای جبران قطع درختان به ازای هر هکتار باید ۱۰ برابر آن درختکاری شود.
لطفی اضافه کرده بود که وزارت نیرو برای جبران قطع درختان در مراحل گوناگون احداث سد نرماب تاکنون در ۷۷۹ هکتار از اراضی شهرستان‌های مینودشت و گالیکش درختکاری کرده که ایجاد این سطح پوشش درخت با حجم تخریب صورت گرفته برای ایجاد بدنه، راه‌های دسترسی و ایجاد تونل سد نرماب برابری می‌کند.
به گفته وی، مخزن سد نرماب مینودشت ۵۸۰ هکتار وسعت دارد که ۱۷۰ هکتار آن اراضی ملی و مابقی در تملک اشخاص است که باید خریداری یا معوض آن به افراد داده شود.
در همین پیوند مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان ۲۲ آبان امسال در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفته بود که قبل از آبگیری سد نرماب باید درختان واقع در کاسه سد قطع و ریشه‌های آن به طور کامل جمع‌آوری تا مجوز آبگیری داده شود.
سیدمحسن حسینی با تاکید بر اینکه در صورت صدور مجوز قطع درختان واقع در کاسه سد توسط سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری دهه فجر امسال آبگیری خواهد شد، یادآور شده بود که آبگیری سد نرماب از اواسط امسال آماده بود اما به خاطر صادر نشدن مجوز قطع درختان جنگلی توسط سازمان جنگل‌ها به سبب آنچه که آنرا بیدار و زنده بودن درختان در نیمه نخست سال اعلام کردند، این مجوز به نیمه دوم سال و زمان خواب درختان موکول شده است.
وی بابیان اینکه بخشی از مراحل اخذ مجوز قطع درختان واقع در کاسه سد نرماب چهل چای انجام شده، ابراز امیدواری کرد تا پس از صدور نهایی مجوز و قطع درختان توسط سازمان جنگل‌ها، پیمانکار سد نسبت به ریشه کنی درختان و جابجا کردن بخشی از خاک‌ها تا دهه فجر امسال اقدام نمایند تاپس از آن آبگیری سد نرماب چهل چای آغاز شود.
آخرین وضعیت سد نرماب چهل چای مینودشت
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان در خصوص آخرین وضعیت سد نرماب مینودشت به خبرنگار ایرنا گفت: این سد چند مولفه دارد که یکی از مولفه‌های مهم آن، بدنه اصلی سد است که تاکنون ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و درصورت مساعد بودن شرایط جوی در نیمه دوم سال و تلاش پیمانکار، کل بدنه سد تا خرداد سال آینده تکمیل و به بهره‌برداری می‌رسد.
سیدمحسن حسینی افزود: مشکلی که الان با آن مواجه هستیم استملاک اراضی و جابجایی روستاهای داخل کاسه سد است که تاکنون یک روستا جابجا شده، یک روستای دیگر درحال جابجا شدن است و ۳۵ درصد پیشرفت دارد.
وی اضافه کرد: جابجایی سه روستای دیگر واقع در کاسه سد به همراه برخی اراضی آن که باید خریداری شود، باقی مانده که برای انجام این اقدامات و پرداخت بدهی پیمانکار در مجموع حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
حسینی بابیان اینکه برای خرید سایر اراضی و مولفه‌های موردنیاز تکمیل سد نرماب چهل چای مینودشت به حدود ۱۰ هزار میلیارد اعتبار دیگر نیاز است، ادامه داد: مجموع اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این سد اگرچه برای استان گلستان رقم بزرگی است اما تامین آن از منابع ملی با توجه به مزایای این سد برای این استان شمالی، عدد قابل قبولی است
وی، مهار بخش زیادی از سیلاب‌های فصلی، تامین آب آشامیدنی پایدار ۵۵۰ هزار نفر، تامین ۱۰ میلیون مترمکعب آب مورد نیاز بخش صنعت و تامین آب حدود ۲۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی را تنها بخشی از مزایای تکمیل سد نرماب چهل چای برشمرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان همچنین بزرگترین مشکل در تکمیل سد نرماب را استملاک و تملک اراضی برای مخزن سد دانست و گفت: از حدود ۷۰۰ هکتار، ۲۵۰ هکتار آن استملاک شده و پیگیر خرید ۱۶۰ هکتار اراضی برای کشاورزان از طریق بنیاد مستضعفان هستیم.
حسینی همچنین کمبود سنگ ریپ رپ (مقاوم به فرسایش) برای بدنه سد را یکی دیگر از مشکلات تکمیل آن دانست و افزود که به دلیل نیاز فوری به این سنگ‌ها، باید با تدابیر صورت گرفته در تهیه آن تسریع شود.
تکمیل سد نرماب چهل چای به توسعه منطقه منجر می‌شود
اهتمام به تکمیل این سد با مزایا و محاسنی که کارشناسان و مسوولان متولی به آن اشاره کردند، می‌تواند گام بزرگی در مسیر توسعه و رفع کمبودهای منطقه کمتر توسعه یافته شرق استان گلستان و افزایش امید به آینده در مردمان این دیار باشد.
نکته‌ای که نماینده مردم گنبدکاووس در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به آن اشاره کرد و با حیاتی دانستن تسریع در تکمیل سد نرماب چهل چای مینودشت گفت که بخش قابل توجهی از تامین منابع آب پروژه مجتمع آبرسانی فجر این شهرستان مرزی در گرو آبگیری و بهره‌برداری از این سد است که دولت و وزارت نیرو باید اهتمام ویژه‌ای به تکمیل آن داشته باشند.
امانقلیچ شادمهر افزود: در نشست شهریور ماه امسال مجمع نمایندگان گلستان در مجلس شورای اسلامی با علی اکبر محرابیان وزیر نیرو، مشکلات و کمبودهای استان در حوزه آب، برق و فاضلاب مطرح شد که با دستور وی ۲ تن از معاونان وزارتخانه به استان سفر کردند که رهاورد خوبی برای منطقه از جمله شروع عملیات حفر سه حلقه چاه آب عمیق ۲۲ آبان امسال در روستای ایگدر علیا با هزینه ۹۰ میلیارد ریال به همراه داشت.
وی اضافه کرد: با این حال گنبدکاووس در تامین منابع آب آشامیدنی شهری و مناطق روستایی با مشکلات عدیده‌ای مواجه است که مشکلات حوزه روستایی با تکمیل سد نرماب و راه‌اندازی دستگاه آب شیرین کن در نوار مرزی (حوزه هوتن و کرند و چندین روستای همجوار آنها) تا حدود زیادی رفع خواهد شد.
همچنین نماینده مردم مینودشت، گالیکش، کلاله و مراوه تپه در مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ایرنا، تسریع در تکمیل سد نرماب چهل چای مینودشت را با توجه به مزایای آن، مهمترین مطالبه مردم منطقه از وزارت نیرو و دولت جهادی آیت الله رییسی دانست و بیان داشت که اختصاص اعتبارات ویژه برای تسریع در تکمیل و بهره‌برداری این سد در مصوبات سفر پیش روی رییس جمهوری به استان گلستان پیش بینی شده است.
رضا آریانپور افزود: اهمیت تکمیل این سد بزرگ مخزنی با مزایای بسیار خوب آن از جمله تامین آب آشامیدنی پایدار یک چهارم جمعیت گلستان اتفاق مبارکی است که انتظار داریم شخص رییس جمهوری به آن ورود کرده و اعتبارات ویژه‌ای در سفر به استان برای آن تخصیص دهند زیرا به طور معمول اعتبارات سفر برخلاف اعتبارات سالانه قانون بودجه، ۱۰۰ درصد تخصیص خواهد یافت.
مردم گلستان بالاخص نواحی شرقی آن امیدوارند که این سد مخزنی با رفع موانع پیش رو در دولت جهادی آیت الله رییسی به سرانجام برسد تا مردم، کشاورزان و صنعتگران از مزایای آن برخوردار شوند.
نظر شما