احمد دستمالچیان شامگاه دوشنبه در نشست تخصصی «خاورمیانه؛تغییرات ژئوپلیتیک و چالش‌های پیش رو» که به صورت مجازی به میزبانی دانشگاه شیراز برگزار شد اظهار کرد: در حال حاضر گفتمان تکفیری، وهابی و حتی گفتمان اخوانی شکست خورده است. چراکه گفتمان وهابی، تکفیری بسیار خونین، خشن و بیرحمانه عمل کرد و گفتمان اخوانی هم به دلیل به روز نبودن و ناکارآمد بودن شکست خورد.
سفیر اسبق ایران در لبنان و اردن افزود: در شرایط کنونی جای گفتمان مقاومت خالی است و امروز جوانان مسلمان منتظر گفتمان جدیدتری هستند که به آن روی بیاورند. لذا باید از فرصت ایجاد شده برای شکل‌گیری گفتمان مقاومت به خوبی استفاده کنیم.
او ادامه داد: تحولات در منطقه خاورمیانه به پیروزی انقلاب اسلامی و دگرگونی‌های ژرف و عمیقی که انقلاب باشکوه اسلامی در منطقه ایجاد کرد، برمی گردد. انقلاب اسلامی انقلابی روشنگر، هدایتگر، جهت دهنده و الهام آفرین بود. این انقلاب، انقلابی تمام عیار در شعارها و اهداف بود که دگرگونی عظیمی در مسیر عقیدتی و بینش سیاسی مردم به وجود آورد.
دستمالچیان افزود:دشمن در حال حاضر حساسیت بسیاری به الهام بخشی انقلاب دارد. زیرا الهام بخشی انقلاب موجب دگرگونی های بسیار عمیقی در منطقه خاورمیانه شد.
وی بیان داشت: اما آنچه که بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد، هدف‌گذاری حضرت امام (ره) در جهتگیری مبارزه بود. حضرت امام خمینی از ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ که نهضت آغاز شد، مبارزه با استکبار جهانی را به عنوان یک هدف اساسی و بنیانی پایه گذاری نمودند و این هدف را تا آخرین لحظات عمر مبارک خود پیگیری کردند.
دستمالچیان عنوان داشت: اسلام به دلیل اینکه همواره مردم را دغدغه مند و هدفمند می کند جاودانه شده است و این باور و عقیده هست که به انسان ها انگیزه می دهد و آنها را به حرکت وا می دارد. حضرت امام خمینی هم به این نکته توجه داشتند و انقلابی هدفدار و دغدغه مند را برای مردم رقم زدند و این آرمان تا امروز که بیش از چهل سال از عمر انقلاب شکوهمند اسلامی می‌گذرد، ادامه دارد.
وی اظهار داشت: حضرت امام (ره) مقاومت را نیز پایه‌گذاری کردند. در واقع انقلاب اسلامی بدون مقاومت معنا ندارد و مقاومت با انقلاب عجین و همراه شده است. اگر انقلاب اسلامی مقاومت نداشته باشد هدف و انگیزه هم از بین خواهد رفت و انقلاب دچار ایستایی و سکون می شود. پویایی انقلاب اسلامی به دلیل عنصر مهم مقاومت است که این مقاومت در اهداف و آرمان‌های انقلاب تعریف شده است.
این دیپلمات افزود: عنصر مهم مقاومت از سوی امام خمینی تبدیل به یک ایده شد که بر اساس این ایده ساختار سازی صورت گرفت. اولین ساختار مقاومت ساختار حزب الله بود که دست اندرکاران مقاومت به ویژه شهید قاسم سلیمانی درخت ریشه‌دار حزب‌الله و مقاومت را آبیاری کردند و ما امروز شاهد تنومندی این درخت هستیم.
دستمالچیان اظهار داشت: مقاومت سد راه دشمنان و سرآغاز تغییرات مهم توازن قدرت در منطقه شده است. می‌توان گفت تغییر در توازن و تعادل قدرت در منطقه از طریق مقاومت سرآغاز تحولات بزرگتری شد.
وی بیان داشت: امروز این خط مقاومت از جنوب لبنان آغاز شده و تا یمن و دروازه های باب المندب را در برمی گیرد و حتی گروه های مقاومتی در این سرزمین ها از نظر ساختاری به هم متصل شدند و هم اکنون دارای فرماندهی، ایده و شکلی واحد هستند. به عبارتی دیگر امروز زمین در اختیار مقاومت هست و جمهوری اسلامی ایران اشرافگر آن محسوب می‌شود.
دستمالچیان ادامه داد:صدها هزار نفر رزمنده و آموزش دیده کلاسیک در این زمینه داریم و این تغییرات یک تغییرات ژرف و ژئوپلیتیک در منطقه به شمار می‌رود.
وی افزود: به اعتقاد من تغییر در خاورمیانه با شروع جنگهای نیابتی در سوریه آغاز شد و این منطقه از همان زمان به سوی نظم جدیدی پیش رفت.
او اظهار داشت: ما هم اکنون در دوران گذار قرار داریم. کشورهای ترکیه، ایران و عربستان در این تغییرات بسیار تأثیرگذار هستند و از نظر من جمهوری اسلامی ایران با زیرکی تمام توانسته در این مسیر پیشرو باشد و نقش تعیین کننده و انکار ناپذیری در تحولات منطقه داشته باشد.
سفیر اسبق ایران در لبنان و اردن اعلام کرد: مقاومت افزون بر اینکه در عرصه نظامی و امنیتی پیروز شده در عرصه سیاسی و ایدئولوژیک هم به پیروزی رسیده است. این اتفاق خوب خیزشی است که سرآغاز راه اصلی برای تغییرات بزرگتر در منطقه خاورمیانه خواهد بود.
یک پژوهشگر مسائل خاورمیانه نیز در این نشست به دورنمایی از تغییرات استراتژیک در خاورمیانه اشاره کرد و اظهار داشت: ما در منطقه پرتلاطم خاورمیانه شاهد تغییرات استراتژیک در دو طیف تغییرات از درون و تغییرات از برون بوده و هستیم. این منطقه همواره با تغییرات در اشخاص و افراد در حکومت‌ها و تحولاتی در محتوا و شکل حکومت‌ها مواجه بوده است.
حسن لاسجردی ادامه داد: تحول در ساختار حکومت‌ها باعث تغییرات محتوایی در اصول و مبانی و تغییر در اندیشه ها و تفکرات خواهد شد.
وی افزود: بدون شک تغییرات حکومتی موجب تحولاتی در سبک زندگی افراد و تغییر در بهره‌گیری مردم از فرصت‌هایی که در اختیار دارند خواهد شد.
لاسجردی بیان داشت: بدون شک با پیشرفت تکنولوژی و تعامل مداوم و حجیمی که بین دولتها و ملتها از طریق فن آوری ایجاد شده است، ما در سالها و روزهای آینده شاهد شتاب در این تغییرات سه گانه در حوزه دولتها، تفکرات و سبک زندگی خواهیم بود.
این پژوهشگر عنوان داشت: یکی از نکات استراتژیک، شکل گرفتن ائتلاف ها، اتحادیه ها و همگرایی و واگرایی کشورها با یکدیگر است. رقابت آشکار و پنهان کشورها در مناطق مختلف یکی از اصول حاکمیتی است که میزان تأثیرگذاری و اعتبار هر کشور را مشخص می‌کند.
وی اظهار داشت: ما در خاورمیانه با این پدیده مواجه هستیم که کشورها با دلایل مختلف تلاش می کنند یا در ائتلاف‌ها و اتحادیه‌های منطقه ای حضور پیدا کنند یا سعی می کنند از طریق ائتلاف‌های برون منطقه‌ای خود را دارای قابلیت نشان دهند.
لاسجردی گفت: منطقه خاورمیانه همواره تحت تأثیر عوامل بیرونی و درونی در مسیر شکل‌گیری ائتلاف‌ها، همگرایی ها و واگرایی ها حرکت کرده است.هرچند ما نمی توانیم نقش قدرت‌های بیرونی را به دلیل حساسیت منطقه خاورمیانه نادیده بگیریم اما به اعتقاد من نزدیک و دور بودن قدرت‌های مهم منطقه‌ای و بازیگران اصلی هستند که باعث شکل‌گیری این ائتلاف‌ها می‌شوند.
وی افزود: هرچند در حال حاضر هم شاهد نشانه هایی از نقش‌آفرینی ترکیه، ایران و عربستان به عنوان سه بازیگر در خاورمیانه هستیم اما قطعا در روزهای آینده از این سه بازیگر مهم در منطقه بیشتر خواهیم شنید و حضور آنها را در هر اقدام، ائتلاف و یا هر دور هم جمع شدن سیاسی خواهیم دید.دوری و نزدیکی این سه قدرت می تواند بر مدل و شکل و شمایل و فرم ائتلاف‌های آینده تأثیرگذار باشد.
لاسجردی ادامه داد: به رغم خروج آمریکا از این منطقه اما من بر این باور هستم که آمریکا به دلیل ویژگی‌ها و پتانسیل هایی که در منطقه خاورمیانه وجود دارد، از این منطقه خارج نخواهد شد.
وی اظهار کرد: ما در منطقه خاورمیانه با تهدیدی به نام تفکرات مختلف مواجه هستیم. اما آنچه مسلم است این است که موضوع دورنمای استراتژیک منطقه خاورمیانه نمی تواند از تفکرات برآمده از انواع و اقسام «ایسم های» منطقه دور باشد.
لاسجردی عنوان کرد: تجربه سالهای اخیر نشان داده که بخشی از شکل‌گیری روابط استراتژیک در منطقه در گرو تفکرات مذهبی چه تفکرات مذهبی افراطی و تکفیری و چه تفکرات معتدل بوده است.
وی یادآوری کرد: در حال حاضر کشورهای منطقه تلاش مضاعفی برای استحکام و ارتقا جایگاه خود در منطقه دارند و همچنین کشورهای مختلف منطقه سعی می کنند مدل‌های مختلف اقتصادی را فراتر از تفکرات گذشته مطرح و دنبال می‌کنند.
این پژوهشگر عنوان داشت:بر اساس آمار موجود منطقه خاورمیانه یکی از مناطق مهم جهان است که از انواع و اقسام فناوری در حوزه های مختلف استفاده می کند.
او اظهار داشت: ما در فضای فعلی منطقه خاورمیانه برای شکل‌گیری یک فرآیند استراتژیک با تهدیداتی هستیم که باید خود را برای مواجه شدن با این مسایل آماده کنیم.
وی اضافه کرد: به طور کلی تغییرات استراتژیک در منطقه خاورمیانه مبتنی بر تغییر نگاه و تفکر دولتها و سبک زندگی است.کشورهای ترکیه، ایران و عربستان نیز نقش مهمی در شکل‌گیری ائتلاف های آینده ایفا می‌کنند.
لاسجردی اعلام کرد: همچنین فرآیندهای استراتژیک آینده متأثر از پدیده های جدید زندگی مدرن مانند رسانه، فناوری‌ها و امکانات در علوم مختلف خواهد بود.
نشست تخصصی «خاورمیانه؛تغییرات ژئوپلیتیک و چالش‌های پیش رو» را مرکز مطالعات راهبردی خلیج فارس دانشگاه شیراز و انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا و گروه علوم سیاسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار کردند.
نظر شما