توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی نیازمند اقدامات زیرساختی

به گزارش ایرنا، کتاب میراث ماندگار انتقال و نشر گنجینه های فرهنگی، دینی، تاریخی و اجتماعی است که به تاکید شماری از کارشناسان استفاده از این سرمایه گرانبها و ترویج فرهنگ کتابخوانی در توسعه و رشد جوامع نیاز به برنامه ریزی ویژه دارد.

توسعه فرهنگ کتابخوانی تا حد زیادی در پیشرفت جوامع بشری نقش ماندگاری دارد اما ترویج این میراث گرانبها در شرایط فعلی کشور که آمار مطالعه آن کمتر از استانداردهای جهانی است، بدون برنامه ریزی صحیح اندکی دشوار خواهد بود.

صاحب نظران گلستانی استفاده از ظرفیت های سازمان های مردم نهاد، آموزش و پرورش، مساجد، دانشگاه ها، نمایشگاه  ها، نشست های تخصصی و برگزاری جشن های کتاب را از جمله عوامل پویایی، نشر و احیای فرهنگ کتابخوانی در کشور و این استان می دانند.

مدرس دانشگاه و جامعه شناس و فعال فرهنگی گفت: برای نهادینه کردن فرهنگ مطالعه کتاب به آموزش صحیح، افزایش سواد رسانه ای و تقویت پرسشگری، جستجوگری، مساله اندیشی و حقیقت جویی در میان جوانان نیاز داریم.

 محترم قلی پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: صاحبان علم و دانش باید در چشم مردم دارای کرامت و منزلت باشند و این کرامت ناشی از تکریم علم، دانش و حکمت باشد.

استفاده از فضای مجازی برای ترویج کتابخوانی

وی با اشاره به نقش مانند فضای مجازی در ترویج فرهنگ کتابخوانی گفت: شبکه های اجتماعی بستر خوبی برای ترویج کتاب و کتابخوانی است و می تواند هزینه، زمان و فاصله ها را کاهش دهد و به آسانی ایده و اندیشه ها را گسترش دهد.

وی افزود: عوامل اجتماعی و فرهنگی بسیاری از جمله آرامش نسبی اقتصادی، اهمیت پیدا کردن مسائل فرهنگی و تمدنی، تقویت غرور ملی و دینی، افزایش روحیه علمی در عرصه اجتماعی، تقویت اجتماع دانایی محور بجای جامعه اقتصاد محور و تکریم و صدرنشینی محققان و اهل علم  می تواند گرایش به مطالعه را در جامعه افزایش دهد.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی یادآور شد: سرمایه های فرهنگی خانواده رابطه مستقیمی با میزان گرایش فرزندان به کتابخوانی و مطالعه دارد که اگر این شرایط در همه خانواده ها برقرار شود و در مدرسه یا محیط های عمومی احساس نیاز به مطالعه خنثی نشود می تواند با انتخاب مسیرهای جدید برای نسل آینده، تاثیر عمیقی بر سرنوشت جامعه بگذارد.

قلی پور افزود: برای رسیدن به جایگاه مطلوب در سرانه مطالعه باید کنترل قیمت کتاب، رواج کتابخانه های عمومی و سیار در مناطق و مسابقه های کتابخوانی گسترش یابد و در کنار آن والدین و مسئولان در روستاها، شهرها و سطوح استانی و شهری کتابخوانی را یک ضرورت بدانند و بدان عادت کنند.

ضرورت استفاده از ظرفیت فیلمسازان برای ترویج کتابخوانی

مدیر انجمن سینمای جوانان گلستان گفت: شوراهای سیاست گذاری و برنامه ریزی در جشنواره های مختلف از جمله جشنواره بین المللی فجر توجه ویژه‌ای به ترویج کتابخوانی دارند و همواره بخشی از این جشنواره را به حوزه کتاب اختصاص می دهند.

مهدی صاحبدل به ایرنا گفت: برخی جشنواره های سینمایی مانند "سلفی ۲۰" جایزه اختصاصی برای موضوع کتاب و ترویج آن در نظر می گیرند که تداوم آن می تواند به گسترش هر چه بیشتر فرهنگ مطالعه منجر شود.

این کارگردان گلستانی ادامه داد: برخی فیلم های مهم ایران و جهان با اقتباس از یک کتاب ساخته شده اند که علاوه بر پیام روشن آن در پیوند عمیق سینما با کتاب، لزوم انسجام بیشتر فعالان این عرصه ها برای تولید آثار فاخر را ضروری می کند.

وی از نهادهای مرتبط با نشر کتاب خواست که از ظرفیت فیلمسازان برای ترویج و نشر فرهنگ کتاب و کتابخوانی استفاده کنند.

مدیر انجمن سینمای جوانان گلستان همچنین گفت: آموزش و پرورش با نمایش و پخش فیلم های اقتباسی از آثار مشهور ایران در مدارس می تواند نقش گسترده ای در معرفی کتاب های مرتبط با فیلم ها ایفا کند که باید از این ظرفیت ها برای ترویج فرهنگ کتابخوانی بیشتر استفاده کرد.

صاحبدل ادامه داد: ایران گنجینه ای غنی از ادبیات است و با حمایت از فیلم های اقتباس شده از کتاب های مشهور ادبی می توان در ترویج و نشر فرهنگ کتابخوانی گام های بلندی برداشت.

تاثیر معماری کتابخانه ها در ترغیب مخاطبان به کتابخوانی

 مدیر موسسه فرهنگی میرداماد گرگان نیز گفت: ترویج فرهنگ کتابخوانی و افزایش سرانه مطالعه با اقدامات زیرساختی به خصوص در آموزش و پرورش، نظام تحصیلی، خانواده ها و ساختار آموزشی محقق می‌شود.

احمد خواجه‌نژاد در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: نشر فرهنگ کتاب و کتابخوانی نیاز به جاذبه هایی دارد تا جوانان و نوجوانان به این حوزه کشش پیدا کنند.

وی افزود: کتابخانه هایی با معماری زیبا و شکیل همراه با امکانات و ساختاری ویژه در جذب مخاطب تاثیرگذار است و بی شک کودکان، نوجوانان و جوانان استقبال گسترده ای از این کتابخانه ها خواهند داشت و به تدریج فرهنگ کتابخوانی در جامعه رواج بیشتری خواهد یافت.

وی بیان کرد: علاوه بر توجه به شکل ظاهری، منابع کتابخانه ها هم باید به روز باشد تا بتواند نیازهای شهروندان را به خوبی برآورده کند که توجه ویژه به این موضوع در توسعه فرهنگ کتابخوانی نقش موثری دارد.

این محقق و نویسنده گلستانی اضافه کرد: ترغیب و تشویق به مطاله و نشر کتابخوانی با  توجه به تمایلات درونی افراد در مدارس و خانواده ها محقق می شود.

خواجه نژاد اضافه کرد: نسل امروز با توجه به برخوداری از امکان استفاده از شبکه های اجتماعی و تکنولوژی و دسترسی به اطلاعات نسبت به نسل های گذشته معلومات عمومی گسترده تری دارد اما جامعه امروز باید قابلیت های شبکه های اجتماعی و تکنولوژی را برای ترویج فرهنگ کتابخوانی درک کند و با استفاده از شبکه های مجازی تولید محتوای قوی و جذاب مرتبط با کتاب داشته باشند.

به اعتقاد کارشناسان امر در سراسر دنیا میراث گرانبهای کتاب همراه با فرهنگ کتابخوانی برای توسعه و رشد جوامع نقش بی بدیلی دارد، کتاب هایی که مفاهیم و هویت سرزمینمان را به نسل های جوان و نوجوان  انتقال می دهد و ما را تبدیل به جامعه های توسعه یافته خواهد کرد آیا نیازمند توجه و سرمایه گذاری نیست؟

چرا در عصر تکنولوژی و گسترش منابع اطلاعاتی از شبکه های مجازی برای ترویج فرهنگ کتابخوانی استفاده نمی کنیم؟ چرا نهادهای فرهنگی به صورت منسجم و هدفمند و مستمر برای تولید محتواهایی با این موضوع کارهای زیربنایی انجام نمی دهند؟ رسانه های گروهی باید بیشتر در ترویج کتاب و کتابخوانی تلاش کنند و مهمتر  والدین در  امر سرمایه گذاری کتابخوانی فرزندانشان برنامه ریزی کنند و نظام تعلیم و تربیت کشور به ویژه در مقطع پایه آموزشی نسبت به ترویج کتاب و کتابخوانی و نهادینه شدن این امر مهم فرهنگی در این نسلهای آینده ساز جامعه تلاش بیشتری داشته باشد. 

با این توصیف، آیا نمی توان از شبکه های مجازی برای ترغیب و تشویق و نشر و ترویج فرهنگ کتابخوانی به نحو احسن بهره برد و یا مسوولان امر همایش ها و جشنواره های متعددی در این ارتباط برگزار کنند؟

به گزارش ایرنا، براساس آخرین سنجش اندازه گیری سرانه مطالعه کشور توسط مرکز آمار ایران، مطالعه کتب غیردرسی برای افراد بالای ۱۵ سال ۱۵ دقیقه در روز تعیین شده و براساس این سنجش سرانه استفاده از شبکه های اجتماعی به طور تقریبی چهار برابر سرانه مطالعه است یعنی هر ایرانی بالای ۱۵ سال روزانه یک ساعت از وقت خود را در شبکه های اجتماعی می گذراند.

گلستان مطابق سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵، یک میلیون و ۸۶۹ هزار نفر جمعیت متشکل از اقوام و مذاهب مختلف در ۳۴ نقطه شهری و هزار و ۷۵ روستا دارد.