فریدون صالحی فر روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: باید برای جلوگیری از تکرار آثار مخرب چنین وقایعی ، نگاهی تخصصی به بحران های ناشی از سیلاب داشته باشیم.
وی بیان کرد: تجزیه تحلیل علمی همه آنچه به سیلاب مربوط می شود برای آمادگی لازم مقابله با هرگونه بحران ضرورت دارد.
وی گفت: رخداد سیلاب گرچه ازنگاه حقوقی و مدنی و تصمیم گیری‌های سرنوشت ساز هنوز جایگاه و تعریف واحدی در بین تصمیم گیران پیدا نکرده، اما شاید بتوان گفت حداقل تجربه سیلاب ۹۸ می تواند سبب متفق شدن بر یک تعریف واحد از مدیریت سیلاب شود.
وی ادامه داد: توجه به مسایلی مانند EAP (اقدامات شرایط اضطراری) در سدها، به روز شدن و تدوین سناریوهای مورد تایید متخصصان و تعیین متولی مدیریت سیلاب ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
صالحی فر افزود: سدها از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارای اهمیت بسیار زیادی هستند و نقش سدها در توسعه کشاورزی، عمران مناطق روستایی و شهری، تامین آب شرب و بخش کشاورزی و صنعت، کنترل و تنظیم جریان آب رودخانه ها و بسیاری موارد دیگر غیرقابل انکار است.
این کارشناس ارشد ایمنی سد بیان کرد: از طرفی قصور در نحوه نگهداری و مدیریت آنها ممکن است باعث ویرانی مناطق پایین دست سدها شود، و خسارت جبران ناپذیری بر پیکر اقتصاد وارد شود.
وی گفت:به دلیل بالا بودن هزینه ساخت سدها و نیز عواقب ناشی از ناپایداری سدها، مساله حفاظت و نگهداری و ارزیابی مستمر پایداری سدها از اهمیت ویژه ای برخوردار است ضمن اینکه تضمین وضعیت پایداری سد در مراحل طراحی، اجرا و بهره‌برداری بسیار مهم و ضروری است.
صالحی ادامه داد:همچنین به دلیل ماهیت خاص پروژه های سد سازی و پیچیدگی فاکتورهای اقلیمی، تعیین دقیق ضریب ایمنی واقعی دراین نوع پروژه‌ها امکان پذیر نیست.
وی گفت: با وجود پیشرفت روز افزون علوم مهندسی و تجربه بشر در پیش بینی و مهار پیشامدهای طبیعی، وقوع این حوادث نشان دهنده غیرقابل پیش بینی بودن دقیق آنهاست.
مدیرعامل سابق سد و نیروگاه کرخه افزود:احداث یک سد در واقع تغییر جریان طبیعی رودخانه و بهم زدن شرایط عادی زیست منطقه است لذا از نگاه حقوقی و مدنی در بسیاری از کشورها مسوولیت این مراقبت‌ها به عهده مالکان سدها است.
وی بیان کرد: به همین دلیل قانون گذار، مالکان سدها را مکلف کرده از زمان شروع به کار احداث تا دوره بهره‌برداری، با برنامه ریزی علمی تدابیر لازم را برای حفظ جان و مال مردم پایین دست پیش‌بینی کنند.
صالحی فر گفت:این تدابیر با عنوان دستورالعمل بهره‌برداری و نگهداری باید توسط مشاور طراح سد با نظارت مالک تدوین و ارایه شود که یکی از مهم ترین آنها دستورالعمل اقدامات اضطراری (EAP)در رابطه با سدها است.
وی افزود: در این دستورالعمل کلیه اقدامات لازم در خصوص هر سناریویی که برای یک سد محتمل است بررسی و پیش بینی اقدامات لازم انجام می گیرد. همچنین حدود اختیارات تصمیم سازان وتصمیم گیران تعیین می‌شود.
این کارشناس ارشد ایمنی سد گفت: پیاده سازی و محلی نمودن فلوچارت استاندارد اقدامات اضطراری(EAP) برای سدهای خوزستان با تطبیق حقوقی این مطالعات با قوانین جاری کشور و مصادر و ماخذ تصمیمات اضطراری درکشورمان منجر به استانداردسازی در انتقال مفاهیم و جلوگیری از توصیف و تفسیرهای متفاوت، و در نهایت مانع تصمیم‌های سلیقه‌ای خواهد شد.
به گفته وی سدهای خوزستان به دلیل قرارگرفتن در جغرافیای بسیار پیچیده و با حوزه‌های جمعیتی مشترک و حوضه‌های آبریز مرتبط و مجتمع تاثیر خاصی به EAP هر سد تحمیل می‌کنند، به عبارتی EAP هیچ سدی را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن سدهای دیگر تدوین کرد.
مدیرعامل سابق سد و نیروگاه کرخه افزود: ذکر این نکته لازم است که با وجود نظرات متفاوت درخصوص تخلیه اضطراری آب سدکرخه در فروردین ۹۸ که منجر به سیلاب شد، نواقص موجود در کانسپ طرح کرخه هنوز باقی بوده و در صورت بروز شرایط مشابه وقوع سیلاب اجتناب ناپذیر خواهد بود، لذا رفع نواقص و بازنگری وقایع سیلاب‌های گذشته ضرورت دارد.
استان خوزستان دارای سدهای مهمی همچون کرخه، دز، کارون ۳، گتوند، عباسپور و... است که نقش مهمی در مهار سیلاب‌های مخرب، تامین آب شرب و کشاورزی، تولید برق نیروگاهی و... دارند.
سیلاب مهیب در سال آبی ۹۸ - ۹۷ در بالادست سدهای دز و کرخه و ورود حجم بسیار بالای آب به مخزن این سدها، مسوولان را ناچار کرد دریچه‌های این سدها را باز کنند که این اقدام موجب افزایش دبی آب رودخانه‌های دز و کرخه شد و بسیاری از مناطق پایین دست در خوزستان دچار آبگرفتگی شدید شدند، و خسارت سنگینی به تاسیسات زیربنایی، زمین‌های کشاورزی ، اماکن مسکونی و ... وارد آمد.
نظر شما