در ادامه گزارش ۱۴ آذر ۱۴۰۰ روزنامه ایران آمده است: دور اول مذاکرات رفع تحریم به پایان رسید. تیم مذاکره کننده ایرانی در این مذاکرات دو سند درخصوص رفع تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای کشورمان به طرف مقابل ارائه داد تا آنها تصویری روشن از خواسته‌های ایران داشته باشند. کشورهای اروپایی پس از چند روز مذاکره درخواست کردند تا برای مشورت با پایتخت‌های خود به کشورهایشان بازگردند. انریکه مورا رئیس هیأت مذاکره کننده اروپایی و بسیاری از چهره‌های دیگر البته این مذاکرات را سازنده معرفی کردند. با این وجود دست خالی هیأت اروپایی در واکنش به پیشنهاد های ایران نشان داد که آنها هیچ برنامه مشخصی برای نتیجه‌دهی مذاکرات ندارند. تیم مذاکره کننده سه کشور اروپایی عملاً فاقد دستورالعمل مشخص و واضحی برای قبول یا رد پیشنهاد های ارائه داده شده از سوی ایران هستند.
آنها همچنین تاکنون نیز هیچ اظهار نظر مشخصی پیرامون برنامه‌ها و پیشنهاد های مشخص ایران نداشته‌اند. این اتفاقات را می‌توان به عنوان عدم اراده جدی امریکا و اروپا جهت احیای توافقنامه ۲۰۱۵ دانست. این مسأله البته سابقه داشته و در مذاکرات پیشین وین نیز مسبوق به سابقه بوده است و نشان از عدم اراده سیاسی غرب برای اقدامات جدی دارد. در همین خصوص علی واعظ مسئول پرونده ایران در گروه بین‌المللی بحران (وابسته به دولت امریکا) چند روز قبل خبر داد که امریکا در شش دور مذاکرات گذشته وین که عراقچی با سه کشور اروپایی انجام می‌داد از ایران خواسته است غنی‌سازی ۲۰ درصد خود را متوقف کند و در ازای آن تنها یک یا ۲ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده ایران را آزاد کند. این درحالی است که تیم مذاکره کننده وقت حداقل آزاد شدن ۱۰ میلیارد دلار از پول‌های کشورمان را برای این عقب‌نشینی مطرح کرده و امریکا مخالفت کرده است. واعظ معتقد است که مواضع ایران و امریکا از پیش از مذاکرات کنونی با یکدیگر تفاوت اساسی داشته است.
این روایت از مذاکرات پیشین وین توسط کارشناس نزدیک به دستگاه سیاست خارجی امریکا نشان می‌دهد که امریکا جدیت چندانی در مذاکرات ندارد و با پیشنهادات حداقلی و جزئی پالس عدم جدی بودن مخابره می‌کند و از طرفی دیگر، در مواجهه با جدیت و واقع‌گرایی حقوقی تیم جدید مذاکرات به نوعی جا خورده است. ایران در حالی رفع تحریم‌های مندرج در توافق ۲۰۱۵ را پیگیری می‌کند که امریکا در آن مذاکرات پیشنهاد آبنبات در برابر دُر را مطرح کرده و عقب‌نشینی ایران از سوخت ۲۰ درصد را نه در ازای رفع تحریم‌ها که در مقابل پرداخت قسمت اندکی از پول‌های ایران پیشنهاد داده است. این پیشنهاد های نامتوازن و موقت، یکی از دلایل شکست شش دور مذاکرات در دولت پیشین بوده است.
علی واعظ که رابطه نزدیکی با رابرت مالی نماینده دولت امریکا در وین داشته در تحلیل خود نسبت به مذاکرات کنونی نیز گفته است: «مذاکرات وین تا اینجای کار چندان برای غرب غافلگیر کننده نبوده است چرا که معلوم بوده ایران با دست پُر تری وارد مذاکره شده و با اهرم‌های بیشتری سر میز مذاکره برگشته است.» وی همچنین خبر می‌دهد متنی که ایران برای رفع تحریم‌ها داده جزئیات بسیاری داشته و مفصل است. با این توصیفات هنوز اراده جدی در طرف غربی برای گفت‌وگوی متوازن دیده نمی‌شود.
دست امریکا خالی است
رسانه‌ها و شخصیت‌های تحلیلگر سیاسی در جهان نیز به تحلیل آینده احتمالی مذاکرات و چرایی رسیدن مذاکرات به ایستگاه کنونی پرداختند. آنها در اکثریت تحلیل‌های خود نداشتن راهبرد توسط امریکا و ناچیز بودن پیشنهاد های امریکایی‌ها را به تصویر کشیده‌اند. روزنامه نیویورک تایمز در تحلیلی به این موضوع پرداخت که چگونه تصمیم‌های اشتباه رئیس جمهور سابق امریکا و در ادامه آن، جو بایدن رئیس جمهور فعلی این کشور مانع از احیای توافق گذشته شده است. این روزنامه نوشت معتقد است بایدن مسیر اشتباه ترامپ را پیگیری کرده است. نیویورک تایمز در انتقاد از رئیس جمهور کنونی امریکا می‌نویسد: «بایدن هم به نوبه خود بد بازی کرد چرا که به جای لغو فوری تحریم‌های اعمال شده از سوی ترامپ، درگیر این کشمکش بیهوده شد که چه کسی باید برای بازگشت به برجام پیش قدم شود»
نیویورک تایمز در ادامه این گونه تحلیل کرده که: «اسرائیل هم بایدن را ترغیب می‌کند که ریسک‌پذیری خود را به ایرانی‌ها نشان دهد و به تهدید نظامی روی بیاورد حال آنکه رئیس جمهور دموکرات امریکا می‌داند کوچک‌ترین اشاره‌ای در این مورد - آن هم در آستانه کریسمس- تبعات سنگینی بر بازار انرژی خواهد داشت. ایران هم به ناتوانی امریکا آگاه است و از پشت کارت‌های بازی خود، به طرف مقابل که دستش خالی است؛ می‌خندد.»
امریکا عامل آشفتگی مذاکرات است
الشرق‌الاوسط هم امریکا را سردرگم و ایران را منسجم معرفی کرد. این نشریه سعودی نوشت: «تیم امریکایی سردرگم به‌نظر می‌رسد. این سردرگمی از اختلاف درون دولت بر سر چگونگی رسیدگی به مسائل ایران به طور کلی و به‌طور اخص برنامه هسته‌ای ایران سرچشمه می‌گیرد. شکافی گسترده‌تر نیز میان نهادهای حکومتی در امریکا دیده می‌شود که در کنگره نیز مشهود است.» در ادامه الشرق الاوسط فقدان دیدگاه راهبردی در امریکا را علت این آشفتگی معرفی کرد: «از یک سو جمهوری‌خواهان را داریم که با هرگونه توافق جدید یا برداشتن تحریم‌ها مخالف هستند. از سوی دیگر دموکرات‌ها را داریم که بین نیاز به حل مسائل مربوط به ایران و فقدان دیدگاه راهبری در دولت بایدن گیر افتاده‌اند. در عمل، می‌توان گفت که طرف امریکایی عامل آشفتگی مذاکرات است.»
وعده‌های امریکا ارزش چانه‌زنی هم ندارد
تریتا پارسی از دیگر افرادی است که به تحلیل این مسأله پرداخت. این عضو نایاک با اشاره به سرنوشت نامعلوم انتخابات آتی ریاست جمهوری امریکا و اینکه ایرانی‌ها می‌دانند شرکت‌های اتحادیه اروپا حتی با لغو تحریم‌ها نیز به بازار ایران باز نخواهند گشت گفت: «این نمونه‌ای است از اینکه چگونه ناتوانی امریکا در عمل به وعده‌هایش ارزش چانه‌زنی تحریم‌ها را از بین برده است. اگر لغو تحریم‌ها هیچ منفعت اقتصادی برای طرف مقابل نداشته باشد، آنگاه وعده لغو تحریم‌ها در مذاکرات ارزش بسیار کمی دارد و اعمال تحریم‌ها را به اقدامی تبدیل می‌کند که فقط مناقشه را تقویت یا تشدید می‌کند.»
ایران تمایلی به رفع جزئی و موقت تحریم‌ها ندارد
«جرارد آرود»، سفیر سابق فرانسه در امریکا معتقد است جوبایدن فرصت را برای شکستن دیوار بی اعتمادی از دست داده است و باید پس از پیروزی انتخابات ریاست جمهوری بدعهدی امریکا را جبران می‌کرد. این دیپلمات فرانسوی نوشته است: «دولت امریکا به دلیل مخالفت حزب جمهوری‌خواه و حرف شنوی از اسرائیل، دست بسته است. امریکا نمی‌تواند امتیازات زیادی اعطا کند. از طرف دیگر ایران تمایلی به اعطای امتیاز در ازای رفع جزئی یا موقت تحریم‌ها ندارد. ایران ممکن است این را در نظر بگیرد که به مرور و با کمک چین، روسیه و دیگران فشار حداکثری را تضعیف خواهد کرد و در نهایت، قابلیت هسته‌ای، بهترین تضمین برایش در آینده خواهد بود.»
نظر شما