معلولیت ناتوانی نیست

معلولیت (به انگلیسی Handicap) به آسیب های ناشی از اختلال و ناتوانی گفته می شود که منجر به ایجاد محدودیت و جلوگیری از ایفای نقش طبیعی فرد در زندگی می شود و فرد دارای معلولیت یا معلول کسی است که بخشی از توانایی های فیزیکی، جسمی، اجتماعی، حرفه ای، ذهنی و روانی خود را از دست داده و یا اصلا بدست نیاورده است.

در سال ۸۳ مجلس شورای اسلامی، قانونی را تحت عنوان قانون جامع حمایت از معلولان در ۱۶ ماده قانونی تصویب و چهار سال بعد کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت نیز آن را به تصویب رساند تا ایران نیز به این کنوانسیون بین‌ المللی بپیوندد.

در اسفند ۹۶ حمایت از حقوق معلولان مطرح شد که تحت عنوان قانون حمایت از حقوق معلولان به تصویب مجلس رسید و در اردیبهشت ۹۷ برای اجرا ابلاغ شد اما متاسفانه مشکلات زیادی در مسیر اجرای این قوانین وجود دارد که باعث شده بخش بزرگی از آن‌ها اجرایی نشود.

حمایت از افراد دارای معلولیت شرط اساسی برای تحقق توسعه پایدار، صلح و امنیت است و برای رسیدن به یک آینده بهتر لازم است که تمام افراد جامعه خود را در زمینه احقاق حقوق افراد دارای معلولیت مسوول بدانند. 

فرد معلول یا توانخواه کسی ست که به دلیل بیمـاری و یا صدمـه جسمی به حمایت فوق العاده نیاز دارد و بیشترین علل معلولیت ها شامل عوامل ژنتیکی، مادرزادی و عارضه ای است.

انواع معلولیت ها نیز شامل معلول ذهنی، روانی، جسمی و اجتماعی است.

ترحم نکنید

 یکی از معلولان جسمی حرکتی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: معلولیت محدودیت هایی ایجاد می کند اما ناتوانی نیست و نباید فرد معلول را از حق اجتماعی و طبیعی خودش محروم کرد.

وی که خود را مریم معرفی کرد، گفت: متاسفانه گاهی نگاه ترحم‌ آمیز و حتی نیازمند به معلولان صورت می گیرد در حالیکه ما هیچگونه نیازی به ترحم نداریم و این نگاه ها باعث آزار ما می شود که حتی در برخی موارد می تواند به گوشه نشینی برخی معلولان بیانجامد.

وی افزود: مسوولان شهری آنگونه که باید به معلولان توجه نمی کنند و بسیاری از امکانات اجتماعی که حق همه افراد جامعه است از دسترس معلولان خارج بوده و یا به سختی فراهم می شود.

این معلول جسمی و حرکتی ادامه داد: لوازم و امکانات پزشکی هزینه بسیار بالایی دارد تا جاییکه برای تهیه یک ویلچر مدت ها است که وعده داده شده اما متاسفانه هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته و به دلیل هزینه سنگین خرید آن از عهده خودم نیز خارج است.

معلول دیگری گفت: افراد دارای معلولیت کمتر مورد حمایت قانون قرار دارند و کمتر کسی خود را ملزم به اجرای قانون معلولان می داند.

امیر عسگری افزود: با وجود تمام سختی ها و مشکلاتی که در جامعه برای ما معلولان وجود دارد توانسته ام در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل کنم اما اکنون که به دنبال شغل مناسبی می گردم در هیچ اداره دولتی و خصوصی پذیرفته نشده ام و تنها علت آن نیز معلولیت و کم توانی عنوان شده است.

وی بیان کرد: معلولان زیادی در جامعه حضور دارند که به درجات بالای علمی و ورزشی رسیده اند و به معنای واقعی کلمه ما می توانیم را معنا کرده اند اما متاسفانه در برخی موارد همچنان نگاه ها ترحم آمیز است.

وی گفت: معلولان در برخی مواقع از حق طبیعی و اجتماعی خود مانند استفاده از دستگاه عابر بانک، حضور در ادارات، حضور در اماکن عمومی مانند پارک ها و حتی رفت و آمد با سایر دوستان و آشنایان و غیره به دلیل نبود راه دسترسی مناسب محروم هستند که امیدواریم شهرداری با کمک مسوولان ذیربط هرچه سریعتر بتوانند ذره ای از مشکلات موجود را برطرف کنند.

دست ما را نگیرید بلکه راه را برایمان هموار کنید

رییس هیات مدیره جامعه معلولان سیستان و بلوچستان به خبرنگار ایرنا گفت: متاسفانه بالغ بر ۶۰ هزار معلول ثبت شده در استان داریم که این آمار بالاترین اقلیت افراد جامعه را تشکیل داده اند.

دکتر محمد نخعی قائنی افزود: قانونگذار به صراحت بحث مناسب سازی و دسترسی آسان معلولان به تمامی اماکن عمومی را در ماده ۲ قانون جامعه حمایت از معلولان دیده و همه دستگاه های عمومی و انقلابی، پارک ها و معابر عمومی و غیره موظف هستند معابر و اماکنشان را به نحوی بسازند که معلولان بتوانند دسترسی آسان به خدمات شهری داشته باشند.

وی با اشاره به شعار معلولان که می گویند دست ما را نگیرید بلکه راه را برایمان هموار کنید، اظهار داشت: شرایط ویژه معلولان می طلبد که فضاهای بانکی و ای تی ام مناسب سازی شوند و سازمان بهزیستی به عنوان دبیرخانه همواره پیگیر این موضوع بوده و وظیفه خود را بخوبی انجام می دهد اما دستگاه های دولتی سلیقه ای عمل می کنند زیرا دغدغه معلولان را ندارند و شرایط معیشتی و رفاهی را برای این افراد در نظر نمی گیرند.

رییس هیات مدیره جامعه معلولان سیستان و بلوچستان ادامه داد: تا زمانیکه این امر نهادینه نشود قطعا با کلکسیونی از مشکلات شهروندی معلولان مواجه خواهیم بود.

وی گفت: در بحث مبلمان شهری شهرداری کارهایی انجام داده اما به صورت پراکنده است و متاسفانه اقدامی مستمر نبوده و حتی رمپ های مناسب نیز برای نابینایان جای گذاری نشده که شهرداری باید از هزینه هایی که خود مردم و حتی معلولان پرداخت می کنند بصورت کارشناسی شده در این زمینه ورود کند.

وی خاطرنشان کرد: معلولان انسان های خیلی متوقعی نیستند و به حداقل ها رضایت دارند اما متاسفانه همان حداقل ها هم در این استان بسیار کم و گاهی اصلا وجود ندارد.

رییس هیات مدیره جامعه معلولین سیستان و بلوچستان گفت: تجهیزات پزشکی معضل دیگر معلولان است که اگر معلول نابینا یا کسیکه باید پروتز استفاده کند نتواند آن را تهیه کند طبعا نمی تواند در اجتماع حضور فعال یابد و در این چندسال بحث تحریم های ظالمانه و تورم تاثیرات بسیاری در این زمینه داشته و بسیاری از معلولان از امکانات اولیه خود محروم شده اند.

نخعی افزود: به همان میزانی که مالیات و گمرک برای لوازم آرایشی برند در کشور عرضه می شود به همان میزان عصا، پروتز، بریل، قطعات ارتوپدی و غیره معلولین جسمی و حرکتی و ضایعه نخاعی پرداخت می شود که این امر یک ظلم به جامعه معلولان است.

وی بیان کرد: در حال حاضر یک پروتز زیرزانو ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان قیمت دارد و یک معلول با این وضعیت معیشتی و اقتصادی نمی تواند آن را تهیه کند و و دولتمردان و مجلس باید تدابیری اتخاذ کنند تا این مشکل هرچه سریعتر برطرف و امکانات و تجهیزات پزشکی معلولان فراهم شود.

وی اظهار داشت: مشکل معلولان در شرایط امروز جامعه باید به صورت کلی دیده شود که خوشبختانه قوانین خوبی در نظام مقدس جمهوری اسلامی در حمایت از معلولان وجود دارد اما مشکل اجرای قانون است که متاسفانه قابلیت اجرایی ندارد و سلیقه ای عمل می شود.

رییس هیات مدیره جامعه معلولان سیستان و بلوچستان ادامه داد: با وجود سیستم آموزشی نابرابر و مشکلات موجود معلولان توانسته اند به درجات بالای علمی، تخصصی، ورزشی و غیره برسند بنابراین باید حق برخورداری از یک شغل و زندگی اجتماعی مناسب را داشته باشند اما متاسفانه جامعه در این زمینه به صورت لاک پشتی عمل می کند.

وی گفت: دستگاه های دولتی باید سه درصد جذب را برای معلولان درنظر بگیرند زیرا این افراد نیز حق زندگی، کار و استفاده از حقوق شهروندی را دارند و نباید صرفا به دلیل معلولیت بیکار در خانه بمانند.

ژنتیک و مادرزادی ریشه بیشتر معلولیت ها

مدیرکل سازمان بهزیستی سیستان و بلوچستان اظهار داشت: ۶۴ هزارو ۲۶۹ معلول در استان از خدمات این سازمان بهره مندند که از این تعداد بیشترشان معلولان جسمی و حرکتی و بعد معلولان ذهنی هستند.

عزیزالله جهانتیغ گفت: ریشه بیشتر این معلولیت ها بحث های ژنتیکی و مادرزادی است که بهزیستی برای پیشگیری از این قضیه خدمات غربالگری بینایی در کودکان سه تا ۶ سال و شنوایی را از بدو تولد در مراکز بیمارستانی انجام می دهد.

وی افزود: خدمات حوزه توانبخشی در سه دفتر مراقبتی و شبانه روزی، دفتر روزانه و دفتر توانمندسازی ارائه می شود و کلیه خدمات توانبخشی از صفر تا صد برای نوزادان تازه متولد شده تا سالمندان توسط بهزیستی در این دفاتر ارائه می شود.

وی بیان کرد: علاوه بر خدمات پزشکی بحث توانمندسازی و حرفه آموزی معلولان نیز مورد توجه قرار دارد و شهریه های تحصیل و دانشگاه افراد معلول در تمامی مقاطع به صورت رایگان است.

مدیرکل سازمان بهزیستی سیستان و بلوچستان ادامه داد: به خانواده های ۲ معلول به بالا مسکن واگذار و در قانون جدید نیز معلولین بالای ۲۰ سال می توانند در مسکن ملی ثبت نام کنند و درصورت تامین زمین توسط دولت از کمک های بلاعوض بهزیستی برخوردار شوند.

وی گفت: مراکز روزانه توانبخشی بحث آموزش و نگهداری معلولین را به صورت روزانه در زمینه ذهنی، جسمی، حرکتی، کودک کم شنوا و ناشنوا، کم بینا و نابینا، روانی مزمن و غیره انجام می دهند و در قبال خدمت ارائه شده ماهیانه یارانه ای را از سازمان بهزیستی دریافت می کنند.

وی افزود: در بحث شنوایی نیز کاشت حلزون از سال گذشته به صورت رایگان توسط بهزیستی و خیرین در زاهدان برای کودکان زیر ۶سال انجام می شود.

جهانتیغ اظهار داشت: در بخش حرفه آموزی نیز مراکز ویژه در سطح استان که علاوه بر آموزش در زمینه حرفه آموزی محلی و سنتی فعالیت می کنند.

وی خاطرنشان کرد: در زمینه اشتغال معلولان با معضلی همچون گزینش مواجه هستیم که امیدواریم هرچه سریعتر برطرف شود و معلولین نیز مانند سایر افراد جذب نهادها و ادارت دولتی شوند.

وی گفت: با توجه به پهناور بودن سیستان و بلوچستان و ایمن نبودن جاده ها و بحث سوخت کشی متاسفانه بالغ بر ۹۰۰ معلول ضایعه نخاعی با مشکلات عدیده در استان داریم و از سال گذشته سازمان بهزیستی حق پرستاری معلولان را از ۲۰۰ هزار تومان به یک میلیون تومان افزایش داده اما معلولان ضایعه نخاعی خدمات زیادی باید دریافت کنند که نیاز است در بحث معلولیت بویژه ضایعه نخاعی سازمان های مختلف ورود کنند.

مدیرکل سازمان بهزیستی سیستان و بلوچستان افزود: بالغ بر ۱۲ هزار معلول پشت نوبت داریم که نیاز است سازمان بهزیستی و مجلس اعتبارات ویژه ای را برای حمایت و پرداخت مستمری در نظر بگیرند.