به گزارش ایرنا، ساکنان شهرستان‌های دامنه های جنوبی «سهند» از هشترود گرفته تا چاراویماق و از مراغه تا بناب و ملکان و عجب‌شیر، از بارش برف بر دامنه‌های جنوبی این کوه و قله سه‌هزار و ۷۰۷ متری‌اش بهره می‌برند و محیط زندگی و حتی معیشت آنان به صورت مستقیم یا غیرمستقیم تحت تاثیر این بارش‌ها قرار می‌گیرد.
پیرمردهای روستایی در بخش سراجوی مراغه که در دامنه‌های جنوبی سهند سکونت دارند، خاطره‌های شیرینی از ارتفاع چندین متری برف و بارش‌های زودهنگام بر زبان جاری می‌کنند اما جوان‌تر شاهد کم شدن برف‌گیری این کوه بلند هستند و برف‌های چندین متری را در میان داستان‌های فولکلور متصور می‌شوند.
تاثیر بارش برف سنگین در کوه‌های توده‌ای سهند را شاید با یک نگاه سطح در تقویت منابع آبی خلاصه کرد اما کارشناسان محیط زیست آن را ضامن تداوم زندگی در شهرستان‌های جنوبی استان به شمار می‌آورند.
تا جایی که «علی مشتاق‌پور» مدیرعامل انجمن حفاظت میحط زیست مراغه می‌گوید: در شرایطی که با بحران کم‌آبی مواجه هستیم، بارش برف در کوه‌های توده‌ای سهند را می‌توان لطف و عنایت ایزد منان برای تداوم زندگی در منطقه دانست.
به گفته وی اهمیت این بارش‌ها شاید برای عشایر و روستاییان منطقه سهند بیشتر مشخص باشد اما ساکنان شهرهای اطراف نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم از آن بهره می‌برند.
بارش‌هایی که نویدبخش رونق اقتصادی است
مدیرعامل انجمن حفاظت میحط زیست مراغه معتقد است که این بارش‌ها، افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی منطقه را نوید می‌دهد زیرا هم آفت‌های محصولات کشاورزی را از بین می‌برد و هم آب مورد نیاز برای کشت دیم و آبی را تامین می‌کند.
به گفته «مشتاق‌پور» این بارش‌ها از سوی دیگر موجب رشد پوشش گیاهی منطقه شده و از طریق تامین مواد غذایی دام‌های سبک و سنگین، در امرار معاش مردم منطقه تاثیر می‌گذارد.
وی اضافه کرد: رونق اشتغال روستایی و افزایش سرانه درآمد مردم محلی نیز از دیگر تاثیرات بارش سنگین برف در کوه‌های سهند به شمار می‌رود که به نوبه خود از مهاجرت روستاییان به شهر نیز جلوگیری می‌کند.
وی ادامه داد: تامین پشم مورد نیاز برای بافت فرش دستباف مراغه، پروتئین و لبنیات مورد نیاز ساکنان و بسیاری دیگر از فعالیت‌های اقتصادی مردم منطقه به همین بارش‌ها وابسته است.
تامین آب چشمه‌ها و تقویت منابع آبی
رئیس اداره حفاظت محیط زیست مراغه با ابراز امیدواری نسبت به افزایش بارش بارف در کوه‌ها و دامنه‌های سهند، بیان می‌کند: با بارش برف در کوه سهند امیدواریم تا آب مورد نیاز چشمه‌ها، رودخانه‌های سطحی و منابع آب‌های زیرزمینی منطقه در سال پیش‌رو تامین شود.
«غلامرضا زارعی» اظهار داشت: با کاهش بارندگی طی سالهای اخیر، برخی از چشمه‌ها در دامنه‌های جنوبی سهند خشک شده، آب‌های سطحی کاهش یافته و سطح آب‌های زیرزمینی نیز رو به روز در حال کاهش است.
به گفته وی افزایش آب رودخانه‌های فصلی و دائمی از جمله «مردق چای»، «صافی» و «لیلان چای» به نوبه خود در افزایش آب ورودی به دریاچه ارومیه نیز موثر است و همین موضوع یکی از تاثیرات اصلی بارش برف در کوه‌های توده‌ای سهند را نشان می‌دهد.
رونق بوم‌گردی و گردشگری
بارش برف پاییزی و زمستانی که با طراوت طبیعت بهاری و پوشش گیاهی مناسب در دامنه‌های سهند همراه می‌شود، فرصتی برای توسعه بوم‌گردی و گردشگری منطقه فراهم می‌کند؛ هرچند که فرهنگ‌سازی برای جلوگیری از تخریب بی‌رویه طبیعت سهند نیز در این زمینه ضروری به نظر می‌رسد.
مدیرعامل انجمن حفاظت میحط زیست مراغه می‌گوید: در سایه این بارش‌ها، فرصت خوبی نیز برای هنرمندان و عکاسان و فعالان محیط زیست و نقاشان برای فعالیت‌های هنری فراهم می‌شود اما از ساکنان منطقه که عاشق طبیعت‌گردی سهند هستند، انتظار می‌رود تا در شرایطی که مسایل زیست محیطی سهند را تهدید می‌کند، به خاطر طمع بهره‌برداری فردی، باعث تخریب منابع آن نشوند.
به گفته «مشتاق‌پور» مردم منطقه باید به صورت شبانه‌روزی از این منبع ارزشمند حفاظت کرده و با بهره‌برداری درست از آن، این امانت را به بهترین شکل ممکن به نسل آینده منتقل کنند.
تنوع گیاهی و تداوم زندگی حیات وحش
رئیس اداره حفاظت محیط زیست مراغه با تاکید بر اینکه آب مایه حیات است، بیان می‌کند که تنوع زیستی دامنه‌های سهند با تغییرات اقلیمی به خطر می‌افتد و بارش برش در حقیقت نویدبخش حفظ تنوع گیاهی و تداوم زندگی حیات وحش در این منطقه است.
«زارع» این را هم مورد تاکید قرار می‌دهد که در منطقه آذربایجان نیز به علت خشک شدن آب دریاچه ارومیه و کاهش رطوبت عمومی جو، تغییر آب و هوایی مشهود بوده و همین موضوع تاثیر مهمی در کاهش بارندگی منطقه داشته است.
«مشتاق‌پور»، مدیرعامل انجمن حفاظت میحط زیست مراغه نیز می‌گوید: بارش سنگین برف در کوه‌های توده‌ای سهند از انقراض گونه‌های حمایت شده حیات وحش از جمله قوچ میش وحشی، خوک، خرس، گرگ، روباه و شغال و پرندگانی چون کبک و تیهو و انواع دیگر پرندگان زینتی منطقه جلوگیری می‌کند.
وی همچنین از روستاییان و ساکنان منطقه می‌خواهد تا در صورت مواجهه با حیوانات زخمی و گرسنه در اطراف روستا، موضوع را به اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اطلاع دهند تا حمایت از حیات وحش با مشارکت اهالی تحقق یابد.
جلوگیری از فرونشست زمین
بر اساس پردازش‌های راداری و ژئودتیک سازمان نقشه‌برداری کشور، قسمت‌های عمده‌ای از دشت‌های آذربایجان‌شرقی از جمله بناب و عجب‌شیر نیز تحت تاثیر فرونشست زمین قرار دارد و در صورت کاهش بارندگی و تداوم استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی در مراغه، دشت مراغه نیز دیر یا زود وارد این لیست خواهد شد.
مدیرعامل انجمن حفاظت میحط زیست مراغه معتقد است که با ذوب شدن آب برف در کوه‌های توده‌ای سهند، علاوه بر پشتیبانی آب‌های سطحی، منابع آب‌های زیرزمینی و آبخوان‌های اطراف به ویژه در دشت مراغه تقویت می‌شود و همین موضوع از فرونشست این دشت جلوگیری خواهد کرد.
وی بارش برف سنگین در سهند را ضامن استحکام لایه‌های اعماق زمین عنوان کرد و اظهار داشت: تاثیر بارش سنگین برف بر زندگی مردم منطقه تا حدی است که آنان با هر بارش برف در کوه‌های توده‌ای سهند باید خوشحالی کنند و نماز شکر به جا بیاورند.
به گزارش ایرنا بارش برف در مراغه و به ویژه در کوه‌های سهند تا حدی دارای اهمیت است که «یونس مروارید»، مولف کتاب مراغه نیز طی دهه ۶۰ شمسی در کتابش اینگونه آن را توصیف کرده که «عدم نزول برف و باران به موقع، وضعیت فلاحت و کشاورزی این منطقه را کلا مختل می‌کند».
بارش‌هایی که طی سالهای اخیر با مداخله انسان در طبیعت کاهش یافته و رئیس اداره حفاظت محیط زیست مراغه می‌گوید که دستگاه‌های ضد تگرگ به کار گرفته شده در باغ‌های این شهرستان نیز در این زمینه بی‌تاثیر نبوده و موجب فرار ابرها و کاهش بارندگی به ویژه در دامنه‌های جنوبی سهند شده است.
«غلامرضا زارع» روز گذشته، سه‌شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: طی سالهای اخیر این دستگاه‌ها به فور در باغ‌های سیب شهرستان مورد بهره‌برداری قرار گرفته اما سطح پوشش، زمان و دفعه‌های استفاده از آنها استاندارد نبوده و همین موضوع موجب فرار ابرهای باران‌زا از منطقه شده است.
وی به کاهش آب‌های سطحی در نتیجه فرار ابرهای باران‌زا از منطقه نیز اشاره و تاکید کرد: در چنین شرایطی کشاورزان با گسترش سطح زیرکشت باغ‌ها و افزایش بی‌برنامه و خارج از ظرفیت مصرف آب، به برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی روی آورده‌اند و همین موضوع به از بین رفتن و خشک شدن چشمه‌ها و چاه‌های منطقه منجر شده است.
وی با تاکید بر اینکه امروزه تغییرات اقلیمی در سطح جهانی و منطقه‌ای یک دغدغه عمومی محسوب می‌شود، اضافه کرد: این تغییرات در زمینه‌های مختلف از جمله کشاورزی، افت سطح آب‌های زیرزمینی، کاهش روان آب‌ها، پوشش مراتع، رانش زمین، فروچاله‌ها و فرسایش خاک خودش را نشان می‌دهد.
نظر شما