فتح‌الله طاهری، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون که سابقه بیش از ۵۰ سال بازی در نمایش‌های آیینی و سنتی را به ویژه در دوران شکوفایی و درخشش تماشاخانه‌های لاله‌زار را دارد، یکی از معدود بازیگران پیشکسوت این گونه‌های نمایشی است که رکورد منحصر به ۸۷۰ شب اجرا به عنوان بازیگر در نمایش عروسی ننه غلامحسین به نویسندگی و کارگردانی داوود فتحعلی‌بیگی را تماشاخانه‌های لاله‌زار، دماوند، محراب و دیگر تالارهای تهران در کارنامه کار خود دارد.
وی که یکی از آخرین بازماندگان نسل نمایش‌های سیاه‌بازی سنتی مکتب تهران به شمار می‌رود؛ از جمله مهمترین میراث‌داران نقش حاجی‌پوش در گونه نمایش‌های سیاه‌بازی و تخت‌حوضی در کشور به شمار می‌رود. دامنه فعالیت و بازی طاهری تنها به تئاتر خلاصه نمی‌شود و عموم مردم وی را با ایفای نقش‌های ماندگاری در آثاری چون سه در چهار، متهم گریخت، محمد رسول‌الله (ص) و دیگر آثار به خاطر سپرده‌اند.
طاهری که طی دو دهه اخیر در تمام ادوار جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در مقام بازیگر نمایش‌های سیاه‌بازی یا تعزیه در این رویداد حضور داشته است در گام بیستم این رویداد (از ۱۴ تا ۲۱ آذر ۱۴۰۰ خورشیدی در تهران) به دلیل آسیب‌دیدگی از ناحیه پا امکان حضور و هنرنمایی پیدا نکرد؛ اما طبق گفته خودش به عنوان یکی از شیفتگان و عاشقان نمایش‌های آیینی و سنتی، آثار بخش صحنه‌ای این جشنواره را که از طریق فضای مجازی پخش می‌شود از دست نداده و آنها را دنبال می‌کند.
به بهانه این سابقه و برگزاری بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی با وی به گفت‌وگو نشستیم.
اقبال مخاطبان جوان تئاتر به نمایش‌های آیینی و سنتی کم شده است
فتح‌الله طاهری بازیگر پیشکسوت نمایش‌های آیینی و سنتی با تاکید بر آنکه نمایش‌های آیینی و سنتی این روزها در قیاس با سال‌های پیش کمتر مورد توجه مخاطبان جوان تئاتر قرار می‌گیرد یادآور شد: از زمانی‌که مفهومی به عنوان تهیه‌کننده حرفه‌ای در تولید آثار تئاتری مطرح شد، شاهد تولید آثاری بر مبنای گیشه بوده‌ایم و دراین‌میان توجه تهیه‌کنندگان بیشتر به تئاترها با مضامین غربی استوار است.
فراموش کرده‌ایم بیشترین وجه ارتباطی از نظر فرهنگی، زبانی، آداب و رسوم مردم ایران را می‌توان در نمایش‌های آیینی و سنتی رصد کرد. با دمیدن بر آتش چنین نمایش‌هایی می‌توان آن دسته از مخاطبانی که شیفته این‌دست از آثار هستند اما در طول سال نمی‌توانند چنین آثاری را ببینند بار دیگر با صحنه‌های تئاتر آشتی داد.
نگاه مناسبتی به تولید آثار نمایشی آسیب بزرگی است
این بازیگر پیشکسوت که بیش‌از ۵۰ سال سابقه اجرا در دو گونه نمایش سیاه‌بازی و تعزیه را در قامت شخصیت حاجی‌پوش در نمایش سیاه‌بازی و شمرخوان در نمایش تعزیه دارد تصریح کرد: نگاهمان به نمایش‌های آیینی طی یکی دو دهه اخیر بیشتر مناسبتی شده و به همین سبب هر زمانی که فارغ از مناسبت‌های تقویمی و مذهبی درباره تعزیه صحبت کنیم مخاطبان چندان پذیرای این دسته از آثار نیستند. درحالی‌که در ایام مناسبت‌های مذهبی و اجرای آثار تعزیه شاهد فوج‌فوج از مخاطبانی هستیم که برای دیدن چنین آثاری صف می‌کشند.
وی تصریح کرد: تا زمانی‌که تماشاخانه‌های لاله‌زار باز بودند، در هر سانس و هر شب از اجراها شاهد پر شدن سالن‌های نمایشی بودیم و حتی در بسیاری موارد مخاطبان و علاقه‌مندان نمایش‌های سیاه‌بازی و تخت‌حوضی بیش‌از ظرفیت سالن در تماشاخانه‌ها حضور پیدا می‌کردند و برای دیدن این آثار حتی روی زمین می‌نشستند یا سر پا به دیدن نمایش‌ها می‌پرداختند.
توجه مدیران به رسالت عمیق‌شان در حوزه توجه به نمایش‌های آیینی و سنتی
رسالت فرهنگی مدیران در حوزه فرهنگ‌سازی و تلاش برای ترویج، اشاعه و توسعه بیشترسنت‌های نمایش ایرانی قابل چشم‌پوشی نیست. به‌هیچ‌وجه مخالف تولید و اجرای آثار تئاتری با مفهوم خارجی نیستم. اما نکته جدا شدن و فاصله گرفتن از ریشه‌های هویتی هر کشور درنهایت بیشتر از سودی که از نظر مالی می‌تواند برای تئاتر داشته باشد، آسیب دارد.
بازیگر نمایش عروسی ننه غلامحسین با تاکید براینکه نمی‌توان جایگاه محبوب و علاقه عموم مردم به گونه‌های نمایش‌های سنتی و آیینی را نادیده گرفت یادآور شد: اینجا بحث رسالت فرهنگی مدیران در حوزه فرهنگ‌سازی برای تبلیغ و اشاعه بیشتر نمایش‌های آیینی و سنتی و حمایت از هنرمندان این عرصه جهت استمرار تولید و اجرای این آثار در تمام روزهای سال مهم به‌نظر می‌رسد. تنها در سایه چنین دست از حمایت‌ها می‌توان فارغ از نگاه مادی به تولید آثار تئاتری برای حفظ و اشاعه سنت‌های نمایش ایرانی که ریشه در فرهنگ مردمان این سرزمین دارند اقدام کرد.
بیستمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی از ۱۴ آذر به دبیری داود فتحعلی‌بیگی در حال برگزاری است. اختتامیه این رویداد ۲۱ آذر ساعت ۱۸ در تالار وحدت برگزار می‌شود.
نظر شما