حمایت محتوایی و انتشار مقاله و خبر در مجلات، کتاب‌ها و رسانه‌های ژاپنی

رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن، با توجه به این شرایط در کنار راه اندازی و فعالیت جدی در شبکه های اجتماعی به زبان ژاپنی، پژوهش، تولید محتوا، ترجمه و انتشار کتب و مجلات تخصصی ایران شناسی با هدف معرفی ظرفیت ها و توانمندی های کشورمان در عرصه های مختلف را برنامه ریزی و اجرا کرد و از آبان ۱۳۹۸ تا آذر ۱۴۰۰، حدود ۱۵ عنوان کتاب و مجله در ۱۹ نوبت چاپ با ۲۸ هزار تیراژ (علاوه بر نسخه الکترونیکی) آماده و ارائه شد که با استقبال فراوان مخاطبان روبرو و توانست در شناخت بیشتر جامعه هدف به ویژه محققان و گروه های مرجع مفید واقع شود و در یادداشت دیگری به تشریح این اقدامات به صورت مستقل و با همکاری ژاپنی ها و جمعی از ایرانیان مقیم پرداخته شد. (۱)

در این نوشتار به برخی همکاری هایی اشاره خواهد شد که در واقع مکمل اقدامات مستقل رایزنی فرهنگی در تامین محتوا به زبان ژاپنی و استفاده از ظرفیت های موجود رسانه ای و همکاری محتوایی و حمایت از انتشار مجموعه هایی است که به نوعی امکان معرفی توانمندی ها و ظرفیت های فرهنگی کشور را در اختیار قرار می داد. البته به دلیل نوع ملاحظات و شیوه‌نامه‌های موجود چه در مورد افراد حقیقی و چه جایگاه های حقوقی، تحقق این مهم به ویژه از سوی رسانه های ژاپنی به سختی در دسترس است و باید تلاش مضاعفی در این خصوص و تقویت دیپلماسی عمومی و رسانه ای به کار گرفته می شد و تامین محتوا هم به تحقیق، بررسی و پیگیری دقیق نیازمند بود تا بتوان نظر اصحاب رسانه و مولفان و مترجمان را برای این همکاری ها جلب کرد.

در ژاپن، ایران شناسی و اسلام شناسی دیرتر از غرب آغاز شد اما توانست با سرعت قابل توجهی به رشد دست یابد و آثار ارزشمندی هم از شخصیت های برجسته ژاپنی در موضوعات متنوع و تخصصی خلق شود، در حالیکه ژاپن شناسی در ایران جوان است هر چند خوشبختانه رویکرد مثبتی را در رشد این زمینه با تربیت نیروهای علاقه مند و فرهیخته شاهد هستیم که نمونه آنان را می توان در کرسی زبان و ادبیات ژاپنی دانشگاه تهران یا مطالعات ژاپن در دانشکده جهان همین دانشگاه ملاحظه کرد که نقش سازنده ای در تعمیق شناخت دو کشور از یکدیگر و آینده ای روشن تر از روابط و تعاملات فرهنگی خواهند داشت.

همچنین تلاش شد با هدف مخاطبان و محققان ژاپنی و با همراهی موسسات و مجموعه های دانشگاهی، انتشاراتی و تالیفات محققان و ایران شناسان ژاپنی، جهت غنای بیشتر محتوا یا درج مقالات پژوهشی و برنامه های رایزنی در رسانه ها، مجلات و کتاب های منتشر شده در جامعه میزبان برای امکان برقراری ارتباط منسجم تر و عمیق تر به ویژه با جامعه نخبگانی در کنار تقویت دیپلماسی عمومی برداشته شود.

البته این موضوع موانع و مشکلات جدی هم داشت. در کشوری که هر مطلب و موضوعی، نیازمند تشریح و تبیین بایدها و نبایدها و تشریح ضرورت هاست، تحقق این مهم به ویژه زمانی که به دلیل اثرگذاری همکاری ها در موارد موفق قبلی، درخواست این ارتباطات بیشتر می شد و زمینه بهتری از تحکیم و توسعه همکاری ها را نوید می داد و لذا رایزنی فرهنگی از هر امکانی در این خصوص استقبال و پیگیری کرد.

بی تردید چه در ژاپن در راستای تقویت دیپلماسی رسانه ای و عمومی در کنار دیپلماسی فرهنگی و چه در داخل کشور به لحاظ ایجاد شناخت بهتر و دقیق تر از فرهنگ ژاپن و جلب توجه به ظرفیت ها و نکات مثبت ارتباطات و تعاملات، انتشار مقالات و پژوهش های فرهنگی، مصاحبه با رسانه های مختلف داخلی، انعکاس اخبار فعالیت ها و برنامه ها، حمایت از انتشار مطالب به زبان ژاپنی مفید و موثر تلقی می شود.

به عنوان تجربه نگاری باید اشاره کرد روند تامین محتوا، پژوهش، ترجمه و چاپ کتاب و مجله به زبان ژاپنی در این کشور، عموما پرهزینه و با توجه به پیچیدگی های زبان ژاپنی سخت است اما رایزنی فرهنگی توانست مجموعه های ایران شناسی و کتب مختلف را تولید و ارائه کند. در این مسیر  همکاری با موسسات مختلف برای حضور در جامعه میزبان و درج مقالات پژوهشی علاوه بر کاهش هزینه ها، با حضور در شبکه های توزیع و فروش، دامنه توزیع را گسترش داده و علاقه مندان بیشتری را به خود جلب می کند و به علاقه مندی و خواست فرهنگ دوستان ژاپنی نیز به خوبی پاسخ داده می شود.

حضور رسانه‌ای در ژاپن نیازمند رعایت دستورالعمل‌ها و کپی‌رایت (حق تکثیر)

برخی از مهمترین این موارد در واقع نمونه های اول این همکاری های مستقیم بودند و می تواند در آینده، همکاری های بهتر و عمیق تری نیز شکل یابد که در این یادداشت برخی از مهمترین این موارد که اشاره می شود. البته بر خلاف بسیاری کشورها، حضور رسانه ای در ژاپن و در نشریات و روزنامه های جامعه میزبان، دستورالعمل‌ها و ملاحظات سخت گیرانه ای دارد و باید با تعامل و تلاش مضاعف، در این مسیر قدم گذارد، ضمن آن که قوانین جدی کپی رایت (حق تکثیر) و حقوق معنوی هم باید با جدیت رعایت شود.

از جمله مهمترین این نشریات، مجله علمی تخصصی شوم جیهو ویژه موضوعات دینی و آیینی و زیر نظر وزارت فرهنگ، آموزش، ورزش، علوم و فناوری ژاپن (MEXT) است که از سوی آژانس فرهنگی این کشور منتشر می شود. مدیران نشریه خواستند موضوعات دینی، ظرفیت های فرهنگی همچنین برگزاری اولین دور گفت‌وگوی دینی ایران و ژاپن با موضوع جایگاه خانواده در اسلام و شینتو که در سال ۱۳۹۷ توسط رایزنی فرهنگی برگزار شده بود را تشریح کنم که در مقاله ای جامع و به زبان ژاپنی، در شماره ۱۲۵ مجله منتشر شد.

این نشریه رسمی و تخصصی در اختیار موسسات فرهنگی، هنری، دینی، کلیه معابد و شخصیت های مذهبی به صورت چاپ شده قرار می گیرد. ضمن آن که نسخه الکترونیکی مجله نیز در سایت (۲) این مجموعه و توئیتر (۳) وزارت علوم با حدود ۴۲ هزار مخاطب منعکس شد و بازتاب قابل توجهی داشت.

توضیحات مجلات ایران شناسی رایزنی فرهنگی هم که در این مقاله به آنان اشاره شد موجب ارسال درخواست تعداد زیادی از نخبگان و فرهیختگان ژاپنی شد که قابل توجه بود و نشانه ای از تاثیرگذاری این گونه نشریات داشت.    

تجلیل از پروفسور اوکادا در جشن نوروز

پروفسور امیکو اوکادا ایران شناس برجسته ژاپنی که بیش از ۵۰ سال از عمر خویش را در این مسیر به کار گرفت و آثار ارزشمندی را خلق کرد و در حدود سن ۹۲ سالگی، کماکان در این زمینه فعالیت می کند و می درخشد. در طول این دوره، بارها و بارها ضمن حضور در منزل ایشان، عیادت، حمایت و همکاری کردیم و هر بار که ایشان را ملاقات می کردم، اشتیاق و عشق به ایران را که گاهی در قطره اشکی در چشمانش نمایان می شد به وضوح می دیدم ایران را خانه خود، قلب من و عشق خطاب می کند و در یکی از همین دیدارها تعدادی از کتاب ها و نسخ مهم کتابخانه شخصی خود به زبان فارسی را به رایزنی فرهنگی اهدا کرد که این گنجینه ارزشمند در اختیار علاقه مندان قرار دارد.

رایزنی فرهنگی در مراسم جشن نوروز ۱۳۹۷ با حضور بیش از ۴۰۰ نفر از علاقه مندان ایرانی و ژاپنی، مراسم تجلیل باشکوهی در ضمن ساخت یک نماهنگ از زندگی ایشان برپا کرد. در سمینارها و برنامه های مختلف هم از حضور این شخصیت برجسته ایران شناس (نمونه آخر آن سال ۱۴۰۰، سمینار تخصصی شعر و ادبیات فارسی از نگاه ایران شناس برجسته ژاپنی) با شرکت تعداد زیادی از علاقه مندان ژاپنی بهره مند شدیم.

مشابه این نشست علمی و تخصصی، در طول این دوره، بیش از ۱۱۰ عنوان در حوزه معرفی اسلام و ایران با حضور ایران شناسان، اسلام شناسان و محققان ژاپنی بود که در واقع علاوه بر فعال نگه داشتن ظرفیت ارزشمند آنان و معرفی دانسته های این شخصیت های فعال، از سوی دیگر و به صورت رسمی، در راستای حفظ هویت ارتباطی آنان با مبداء تخصصی یعنی ایران نیز تعریف می گردید که می بایست بیشتر و بیشتر ادامه یابد تا دریافت های آنان از ایران در اختیار مخاطبان و علاقه مندان ژاپنی گذارده شود و این فرایند به صور نهادینه و منظم در نمایندگی دنبال می شد.

پروفسور اوکادا به دعوت و هماهنگی رایزنی فرهنگی به منظور سخنرانی، ملاقات با برخی شخصیت های ایرانی همچنین حضور در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، در سال ۱۳۹۶ به ایران سفر کرد و پس از بازگشت، دریافت ها، خاطرات خود از این سفر و دوره های مختلف حضور در ایران از جمله دانشجویی را قلم زد و حاصل آن، کتاب ارزشمند قلب ایرانی- عشق من، کشور شعر و سخن به زبان ژاپنی شد که به خواست ایشان و انتشارات جین بون شوکان همکاری های لازم انجام و خوشبختانه با پایان دو هزار نسخه چاپ اول، به چاپ دوم هم رسید و در مقدمه نیز از همکاری رایزنی فرهنگی تقدیر کرد. این کتاب در حال حاضر در حال توزیع و فروش است.

یکی دیگر از موارد میزبانی ژاپن در المپیک بود که علیرغم فراهم بودن مقدمات و آمادگی ها، به دلیل کرونا با یک سال تاخیر و در نهایت در تابستان ۲۰۲۱ با ملاحظات و بهداشتی انجام شد. رایزنی فرهنگی هم در این مناسبت برنامه های فرهنگی مختلف و متنوع از جمله ماه فرهنگی ایران در ژاپن، نمایشگاه نقاشی تبادلات فرهنگی ایران و ژاپن و مجله تخصصی ایران شناسی ایران با عنوان معرفی ورزش ایران، گردشگری و المپیک ۲۰۲۰ توکیو را به اجرا در آورد.

در همین ارتباط، آقای شین ایچی فوما نویسنده و خبرنگار ژاپنی، کتابی را تحت عنوان المپیک ۱۹۶۴ توکیو، با هدف ارائه سابقه برگزاری المپیک در ژاپن به صورت مستند گردآوری کرد که بخشی از آن به تصاویر انتقال مشعل المپیک از کشورهای مختلف از جمله ایران اختصاص داشت. رایزنی فرهنگی در همکاری انجام شده، این تصاویر را از مراکز مختلف جمع و در اختیار نویسنده قرار داد و در مقدمه نیز نام و عنوان نمایندگی درج شد. چهارم شهریور ۱۳۴۳ مشعل المپیک در مسیر خود وارد تهران و در ورزشگاه  امجدیه از آن استقبال شد که به صورت تصویر، یادداشت و مقاله در مطبوعات ایران و رادیو و تلویزیون بازتاب داشت و در این کتاب به آنان پرداخته شد.

غذا و فرهنگ غذایی؛ زمینه دیگر نزدیکی ایران و ژاپن

و اما در کنار فرهنگ مطالعه، فرهنگ غذایی هم برای ژاپنی ها به طور گسترده اهمیت دارد و به طرز باورنکردنی با ابعاد و جنبه های مختلف فرهنگی این کشور آمیخته است. البته این وضعیت و نگاه برای همه کشورها تا حدودی هست اما در ژاپن، جدی تر و پررنگ تر است. نمونه آن را می توان در مراسم چای سنتی، (۴) جایگاه برنج، قناعت غذایی، آداب استفاده از چوب غذا خوری (۵) و ... مشاهده کرد. ایران و اسلام هم در زمینه فرهنگ غذایی دارای ارزش ها و نگاه های ویژه ای است که رایزنی فرهنگی در قالب مجموعه های ایران شناسی از جمله مجله تخصصی ایران در کنار موضوعات مختلف، نمونه غذاهای ایرانی و این فرهنگ را نیز تحقیق، ترجمه و در نشریه و یا فضاهای مجازی معرفی می کرد که استقبال شد و این حوزه می تواند مبنای بسیاری از همکاری ها باشد که نمونه های آن در اجرای برنامه و سمینار ایران با عنوان معرفی سفره ایرانی، چای ایرانی، آموزش آشپزی ایرانی، سفره یلدا و هفت سین در قالب برنامه های مختلف ارائه شد.

همکاری و حمایت از انتشارات دایی چی برای معرفی فرهنگ غذایی ژاپن و جهان و انتشار کتاب فرهنگ غذایی جهان از جمله همکاری هایی بود که پژوهش کامل و جامع تحقیقی و پژوهشی از گذشته تا امروز برای معرفی فرهنگی غذایی در ایران و اسلام تهیه و به همراه تصاویر مختلف در اختیار پروژه قرار گرفت و آذر ۱۴۰۰، این کتاب با درج مقاله رایزنی فرهنگی منتشر و در بازار کتاب این کشور در حال عرضه و فروش است.

انعکاس برگزاری رویداد نمایشگاه نقاشی تبادلات فرهنگی ایران و ژاپن در مجله معتبر و سراسری پنجره هنر ژاپن متعلق به موسسه فرهنگی و هنری دوست زندگی قابل توجه بود. این مجله به انتشار گسترده تبلیغات، برنامه ها و رویدادهای مهم فرهنگی و هنری در این کشور به صورت ماهنامه می پردازد و در شماره ۴۵۴ و در صفحه ۱۵۵ مجله و با اختصاص یک صفحه کامل به این رویداد رایزنی فرهنگی و با اشاره به این که برای اولین بار نمایشگاه مزبور با هدف ایجاد پلی بین دو کشور برگزار می شود، تصویر مناسبی از برنامه و اطلاع رسانی گسترده ای را ارائه کرد و به حضور شخصیت های معتبر از جمله هنرمندان انجمن استقلال اشاره کرد که در کنار برخی از آثار مهم آنان، تصاویر تعدادی از تابلوهای مرتبط با ایران از جمله تهران، تخت جمشید و ... این هنرمندان در نمایشگاه در معرض بازدید علاقه مندان قرار خواهد گرفت و با توجه به توزیع گسترده این مجله مهم در سراسر ژاپن، نقش ارزشمندی در شناخت رایزنی داشته است.

نشریه فورو به معنای جریان باد متعلق به انجمن بین المللی هنرمندان ژاپن بود و نمایندگی با همکاری این انجمن برنامه های مختلف از جمله سفره ایرانی، دوره آموزشی غذای ایرانی و چای ایرانی و ژاپنی و ... را برگزار کرده بود که در این نشریه انعکاس مناسبی داشت.

مجله تسوکوری بیتو به معنای سازنده هنر زیبا هم از جمله نشریات فرهنگی و هنری تاثیرگذار در ژاپن است که موسسه انتشاراتی کوکومین میرایی یعنی ملت آینده آن را منتشر می کند و به صورت رایگان در دو هزار نسخه برای هنرمندان، موسسات فرهنگی، موزه ها و گالری های سراسر کشور به صورت ماهانه ارسال می شود.

آغاز آشنایی رایزنی فرهنگی با این مجموعه انتشاراتی به واسطه آقای شیگه‌نوبو موریاما هنرمند برجسته نقاشی و رئیس اسبق انجمن هنری گوئنن از جمله مجموعه های مهم هنری در کنار انجمن استقلال بود که پیشنهاد کرد با همکاری رایزنی، کتابی در خصوص معرفی هنرمندان ژاپنی به زبان فارسی برای توزیع در ایران تهیه شود و جلسات مقدماتی برگزار و طرح اولیه انتشارات بررسی شد. در نهایت پیشنهاد کردم به جای فقط زبان فارسی و هنرمندان ژاپنی، با سرمایه گذاری طرف ژاپنی و حمایت محتوایی، ترجمه، صفحه بندی و توزیع در داخل ایران از سوی رایزنی فرهنگی، کتاب نفیسی شامل هنرمندان ایرانی و ژاپنی و به هر دو زبان منتشر و در دو کشور توزیع شود. بهترین مناسبت برای این مهم نیز آغاز نودمین سالگرد روابط رسمی ایران و ژاپن در سال ۱۳۹۷-۱۳۹۸ در نظر گرفته شد و تامین محتوا با کمک موسسه هنرهای معاصر ایران، موزه هنرهای تهران و همکاری صمیمانه جمع پرتلاشی همچون آقایان محمدعلی کیانی مدیر کل همکاری های فرهنگی و امور ایرانیان خارج از کشور و دیگر همکاران سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مهدی افضلی رئیس بنیاد رودکی، احسان آقائی رئیس موزه هنرهای معاصر تهران، مهدی جوانمردی، دکتر احسان جوانمردی، هیتوشی موریشیما و ندا ریحانی به انجام رسید و در نهایت کتاب نفیس با طراحی بسیار زیبا در معرفی بیش از ۱۸۰ هنرمند در رشته های مختلف از دو کشور و در ۱۶۷ صفحه تمام رنگی و گلاسه با تیراژ دو هزار نسخه چاپ شد. تهیه این حجم از اطلاعات، محتوا و تصاویر با کیفیت مناسب به همراه مجوزهای مربوطه و مراحل مورد نیاز برای به ثمر نشستن این دستاورد را باید جداگانه و در تجربه نگاری دیگر از ژاپن اشاره کرد.

به هر شکل با سرمایه گذاری طرف ژاپنی، کتاب منتشر و طی مراسمی با حضور بیش از ۹۰ نفر از هنرمندان ژاپنی رونمایی شد. نسخه هایی در ایران برای کتابخانه ها، موسسات، دانشگاه ها و برخی شخصیت های فرهنگی ارسال و در ژاپن نیز به عنوان یکی از مجموعه های ارزشمند فرهنگی در اختیار علاقه مندان قرار گرفت که می توانست زمینه جدیدی از همکاری و معرفی ایران را در اختیار قرار دهد. در بسیاری ملاقات ها و برنامه های رسمی نیز به مخاطبان اهدا می شد و در تمام این دوره هم هدیه رایزنی فرهنگی در ملاقات ها و دیدارها، مجموعه فرهنگی مجلات ایران شناسی ایران و کتاب های مزبور بود.

انتشارات کوکومین میرای نیز به صورت جداگانه برای شخصیت های معتبر، گالری ها و موسسات مربوطه کتاب را ارسال و ۵۰۰ نسخه نیز در اختیار رایزنی فرهنگی قرار داد. همین همکاری سرآغاز فصل جدیدی در ارتباطات با این موسسه بود که هر دو طرف در یک برنامه ریزی منسجم و دقیق، توانستند فعالیت های مختلفی را سامان دهی کنند.

مجله فرهنگی‌هنری تسوکوری بیتو در چند نوبت متعلق به این نشریه، فعالیت ها و برنامه های رایزنی فرهنگی را منعکس کرد و در هویت بخشی و ارتقاء جایگاه نمایندگی در میان هنرمندان و علاقه مندان ژاپنی بسیار تاثیر گذار بود. از جمله این موارد شماره ۸۲ مجله که تبلیغات دومین هفته فیلم ایران در ژاپن را طی مصاحبه ای با رایزن فرهنگی منتشر کرد و در کنار آن با یادآوری سابقه حمایت و همکاری ایرانی ها در حادثه سونامی و زلزله فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ همچنین همکاری ها و حمایت مردم ژاپن و هنرمندان در حادثه زلزله بم، شماره حساب اعلامی به منظور حمایت و کمک به مردم سیل زده را در آن مقطع اعلام و منتشر نمود.

در شماره دیگر هم به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب و نودمین سال روابط ایران و ژاپن، هفتاد و نهمین شماره نشریه به مصاحبه با اینجانب در راستای معرفی و تشریح همکاری های انجام شده در زمینه معرفی فرهنگ و تمدن ایران به مخاطبان ژاپنی و فعالیت های رایزنی فرهنگی اختصاص یافت.

پرونده ویژه یکصد و پنجمین شماره این مجله به درج گزارش برگزاری اولین نمایشگاه نقاشی تبادلات فرهنگی ایران و ژاپن (۲۰۲۱) رایزنی فرهنگی ایران در این کشور با عنوان بال زیبا اختصاص یافت و نوشت: رایزنی فرهنگی ایران، این کار بزرگ را انجام داد و آثار هشت هنرمند برجسته ژاپنی از جمله استاد دانشگاه دانشکده هنر زیبا، مدیر انجمن هنرمندان بزرگ ژاپن را به نمایش درآورد که در اندازه های بزرگ و کوچک و بسیار متنوع با موضوع ایران بودند. کیفیت نقاشی و آثار بسیار بالا بود و تمام افرادی که از این نمایشگاه بازدید کردند این آثار را بسیار ارزشمند می دانند که در زمان شیوع کرونا و با مشکلات و دشواری فراوان با موفقیت برگزار شد.

این گزارش به سابقه نمایشگاه هم اشاره کرده و می افزاید: برنامه ریزی ها از سال ۲۰۱۹ همزمان با سالگرد نودمین سال روابط دو کشور و چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران آغاز گردید و رایزنی فرهنگی برای توسعه روابط فرهنگی تلاش کرد اما به دلیل شیوع کرونا اجرای این نمایشگاه به تاخیر افتاد. ژاپن به آمریکا نزدیک است و در عین حال ایران و آمریکا با یکدیگر ارتباط ندارند اما ایران و ژاپن روابط خوب فرهنگی داشته و روابط صمیمی خود را ادامه می دهند و این دو کشور چنین نمایشگاهی را برگزار می کنند که معنای بزرگ و مهمی دارد.

همین نشریه مجددا در ادامه انتشار گزارش قبلی خود (۱۰۵) با عنوان بال زیبا، در شماره ۱۰۶ خود نیز به قلم شیگه ‌نوبو موری‌یاما یکی از هنرمندان شرکت کننده و رئیس اسبق انجمن گوئنن از مجموعه های بزرگ و هنری ژاپن، به تشریح موضوعات، معرفی آثار و ... در خصوص این نمایشگاه پرداخت. 

شیگه‌نوبو موری‌یاما با اشاره به این که در شماره قبل در مورد رایزنی فرهنگی و نمایشگاه، مطالبی را ارائه کرده و علاقه مند است در این شماره نیز به موضوع نمایشگاه تبادلات فرهنگی ایران و ژاپن بپردازد، نوشت: عنوان این نمایشگاه، ارتباطات فرهنگی است و بهترین هنرمندان در آن حضور یافتند و بسیار عالی بود.

این هنرمند ژاپنی افزود: رایزن فرهنگی ایران برای اجرای این برنامه و از مدت ها قبل پیشنهاد کرده بود که هر یک از هنرمندان شرکت کننده یک اثر از ایران نیز خلق نمایند که پیشنهاد بسیار خوب و مناسبی بود اما نگرانی وجود داشت که از هشت هنرمند شرکت کننده، تنها من به ایران سفر کردم و هفت نفر دیگر هنوز ایران را ندیده بودند اما بعد از افتتاح نمایشگاه این نگرانی از بین رفت و بسیار موفقیت آمیز بود. عنوان این مقاله را بال زیبا نهادم چرا که فکر می کنم ایران هنوز برای بسیاری از ژاپنی ها ناشناخته است و لذا این آثار مانند بال برای تصور زیبایی هاست و این نقاشی ها و آثار از روی عکس بوده و هنرمند باید با اندیشه خودش به کشورهای دیگر سفر کند و این آثار را خلق نماید.

وی افزود: قبلا رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن و شرکت کوکومین میرای یک کتاب برجسته با عنوان ۴۷۰۰ مایل، هنر، پل ارتباط ایران و ژاپن را منتشر کردند که بال دیگر این اندیشه زیبا محسوب می شود.

رئیس اسبق انجمن گوئنن به معرفی آثار مرتبط با ایران در نمایشگاه و هنرمندان شرکت کننده پرداخت و نوشت: اثر هیده‌کو موراتا روز تشکر از خانواده نام دارد و به دلیل این که وی از رایزن فرهنگی شنیده بود ایرانی ها در روز مادر گل اهدا می کنند، نقاشی را این گونه کشیده است، تاکومی سه‌جیما با اعتقاد به این که جاده ابریشم، روابط تاریخی ایران و ژاپن و تبادلات فرهنگی دو کشور را شکل داده، برای این نمایشگاه، یک اثر بزرگ از تخت جمشید ارائه کرد، کیدای تاگوچی هم اثر سفر را خلق کرد که تداعی کننده جاده ابریشم باشد و تصویر ذهنی پارس با گلدان و گل لاله هم از آقای کازونوری یامائوچی در این رویداد به نمایش در آمد. جون ماتسوبارا مسجد امام اصفهان را نقاشی کرد چرا که نقش جهان یکی از مهمترین آثار ایرانی در فهرست جهانی یونسکو و پایتخت قدیم اصفهان است که در ژاپن هم بسیار شهرت دارد سوئیچیرو تسوکودا هم اثر تهران را برگزید که با رشته کوه های البرز و ساختمان های بلند و مهمترین ساختمان پایتخت یعنی برج میلاد شناخته می شود و آقای سؤو تسوکاموتو فراتر از خاطره را خلق کرد.

خانم نوبوکو توکائی هنرمند ژاپنی رنگ آمیزی روی پارچه هم در شماره طلایی و ویژه این مجله هنری و تخصصی مطلبی تحت عنوان تاریخ، سنت و اقوام در جامعه امروز به چاپ رساند که در آن به تصویری از دریافت لوح تقدیر رایزنی فرهنگی در برنامه ای همراه سمینار معرفی ایران با حضور جمعی از هنرمندان ژاپنی و رونمایی از کتاب نفیس ۴۷۰۰ مایل، هنر، پل ارتباط ایران و ژاپن اهدا شده بود، پرداخت.

حمایت از فعالیت‌های ایرانیان و دانشجویان مقیم ژاپن

 یکی از اقدامات رایزنی فرهنگی حمایت از فعالیت های ایرانیان و دانشجویان مقیم است تا بتوانند در تعاملات و همکاری های علمی و فرهنگی، از ظرفیت ها و امکانات رایزنی فرهنگی و از جمله محتوای تولید شده در ارائه ها و سخنرانی های خود بهره برداری نمایند.

روزنامه شیمُتسوکه شینبون استان هونچو ملاقات آقای حمید رضا آزادی با رئیس مرکز بین المللی توچیگی در این استان که در شهر نی کو قرار دارد را بازتاب داد که از سوی رایزنی فرهنگی تعدادی از اقلام فرهنگی، صنایع دستی، کتب و مجلات ارسالی را برای ایجاد بخش ایران در این مجموعه و تصویری از تابلوی زیبای یوسف و زلیخا استاد فرشچیان را با نام و لوگوی رایزنی فرهنگی بر آن به مرکز اهدا کرد.

روزنامه چوشو که به صورت روزانه در شهری به همین نام منتشر می شود با همکاری رایزنی فرهنگی در ارائه اطلاعات و محتوا، ۷ اسفند ۱۳۹۸ مقاله اقدام تروریستی آمریکا در شهادت سردار قاسم سلیمانی، ثبت یکی از بزرگترین اشتباهات سیاسی در تاریخ را منتشر کرد.

اولین گفتگوی دینی ایران و ژاپن هم که در یادداشت های دیگری به آن پرداخته شد، در سال ۱۳۹۷ با موضوع خانواده در اسلام و شینتو با عنوان خانواده در اسلام و شینتو در شهر ایسه از سوی رایزنی فرهنگی برگزار شد و به همین مناسبت هم روزنامه سراسری چوگای نیپّو (Chūgai Nipp) ویژه ادیان، گزارشی از این نشست را  به قلم دکتر هاروئو ساکورایی استاد دانشگاه کوگاکان منتشر کرد.

در ادامه نیز هفته نامه جینجا شینپو (Jinjashinpō) وابسته به سازمان معابد شینتویی ژاپن گزارش تفصیلی جداگانه ای با عنوان ایران و ژاپن در دانشگاه کوگاکان، نشست گفت و گوی دینی برگزار کردند را در ۱۲ فروردین ۱۳۹۸، شماره ۳۴۴۱ و صفحه ۴ منتشر کرد و نوشت: در این نشست تشکیل انجمن گفت و گوی دینی ایران و ژاپن اعلام شد.

هفته‌های موسیقی ایران در ژاپن

برگزاری هفته های موسیقی ایران در ژاپن که تا قبل از کرونا، همه ساله با مشارکت طرف های ژاپنی همراه با برنامه های متنوع و در مراکز مختلف با حضور گروه های موسیقی سنتی برگزار می شد نیز فرصت مناسبی بود تا در استودیو پارک رادیو و تلویزیون ملی ژاپن (NHK) حضور یافت و در سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ با حضور گروه های موسیقی سنتی نغمه اصفهان و تنبورنوازان بیستون کرمانشاه، این برنامه ها برای اولین بار از  سوی رایزنی فرهنگی محقق و با ضبط و پخش آن، فرصت همکاری های بیشتری فراهم شد. ضمن آن که روزنامه ماینیچی از روزنامه های سراسری و معتبر این کشور با تیراژ روزانه بیش از سه میلیون نسخه، خبر برنامه های رایزنی فرهنگی در هفته موسیقی ایران در ژاپن در سال ۱۳۹۸ را منتشر کرد و همین اطلاع رسانی ها، حضور پرتعداد مخاطبان را نیز به همراه داشت.

استودیو پارک رادیو و تلویزیون ملی ژاپن با تدارک استودیوهای شیشه ای امکان مشاهده و بازدید همزمان مخاطبان و مراجعه کنندگان را فراهم می کند و در زمان ضبط برنامه ها تعداد قابل توجهی از علاقه مندان ژاپنی هم حضور داشتند. البته همین شبکه نیز در پی برگزاری اولین همایش بین المللی مانگای اسلامی از سوی رایزنی فرهنگی، علاوه بر پخش گزارش این سمینار در سال ۱۳۹۷، مجددا مستند ویژه ای را از این برنامه تهیه و پخش نمود.

بیش از ۲۸ هزار تیراژ مجلات و کتبی که رایزنی فرهنگی در این دوره تالیف، ترجمه و چاپ شد، در کنار همکاری محتوایی، پژوهشی و خبری در انتشار کتب، مجلات و همکاری های رسانه ای که به برخی از آنان اشاره شد، ظرفیت ارزشمندی را فعال کرد تا در کشوری چون ژاپن، بتوان زمینه های جدید و گسترده تری را میان دو کشور بنیان گذاشت و فرایند متفاوت و جدی تری را در همکاری های فرهنگی، هنری، رسانه ای، علمی و ... میان ایران و ژاپن را رقم زد.

این محتوای تولید شده علاوه بر این که در شبکه توزیع ژاپن وجود داشت، توسط بسیاری ژاپنی ها، ایرانیان مقیم، دانشجویان و حتی فعالان اقتصادی بهره برداری و توزیع می‌شد. علاوه بر شناخت بیشتر از رایزنی فرهنگی، توسعه تعاملات و همکاری ها را افزایش می داد و و یقینا ادامه این روند، تعمیق و استحکام بیشتر و تاثیرگذاری مثبت بر جنبه ها و زوایای مختلف همکاری های فیمابین را به دنبال خواهد داشت.

در کنار همه این موارد، انجام ده ها مصاحبه، ارسال و انتشار گزارش ها و اخبار متعدد، تحقیق و تالیف پژوهش های متنوع از حوزه های مختلف فرهنگی و ارسال به سازمان و مراکز مرتبط، همکاری در تالیف و تامین محتوا برای محققان داخلی، مشارکت در سمینارها و برنامه های مختلف داخل کشور و یادداشت های فرهنگی نیز جهت ایجاد شناخت بیشتر و حداکثری از ظرفیت های مهم فرهنگی ژاپن، موثر بوده است.

به قلم حسین دیوسالار دکترای جامعه شناسی سیاسی و رایزن فرنگی ایران در ژاپن

پی نوشت ها:

۱. یادداشت به بهانه انتشار مجله شماره چهار ایران و مخاطب علاقه مند ژاپنی،۳۰ فروردین ۱۴۰۰ در پیوند (www.irna.ir/news/۸۴۳۰۰۴۱۰/) (خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران)

۲. مقاله در سایت مجله در پیوند زیر قرار دارد: https://www.bunka.go.jp/tokei_hakusho_shuppan/shuppanbutsu/shumujiho/index.html

۳. آدرس توئیتر وزارت فرهنگ، آموزش، ورزش، علوم و فناوری ژاپن: https://twitter.com/prmag_bunka

۴. عناوین و اسم های مختلفی برای مراسم چای سنتی وجود دارد که یکی از آنان مراسم پذیرایی چای سنتی سانویو نو کای(茶の湯の会) می باشد.

۵. چاپستیک (Chopsticks و در ژاپنی هاشی箸) چوبک غذاخوری که آداب و سنت های ویژه ای دارد و فرهنگ خاصی را به خود اختصاص می دهد.