فرانسه در آستانه ریاست شورای اتحادیه اروپا؛ مکرون در اندیشه انتخابات

به گزارش ایرنا، ریاست دوره ای شورای اتحادیه اروپا ، هر شش ماه تغییر می کند و در شش ماه دوم سال 2021، اسلوونی عهده دار این مسئولیت است که دوره ریاست این کشور، در پایان ماه دسامبر جاری، رسما خاتمه می یابد و باید این مسئولیت را به فرانسه واگذار کند.

فرانسه پس از ۱۴ سال از اول ژانویه ۲۰۲۲ میلادی (۱۱ دی ۱۴۰۰) الی ۳۰ ژوئن ۲۰۲۲ میلادی (۹ تیر ۱۴۰۱) به مدت شش ماه، ریاست چرخشی شورای اتحادیه اروپا را بر عهده خواهد داشت.  با عنایت به اهمیت این رکن اتحادیه اروپا، اثرات ریاست فرانسه در مناسبات منطقه ای و بین المللی قابل تامل خواهد بود.

تارنمای رسمی دولت فرانسه (gouvernement.fr)، جهت گیری ها و سیاست فرانسه در دوران ریاست بر شورای اتحادیه اروپا را سخنرانی رئیس جمهور در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۷ میلادی در سوربن مبنی بر «تشکیل اروپای مستقل، متحد و دموکراتیک» ذکر کرد.

اگرچه کمیسیون اروپا و محافل داخلی فرانسه پینشهاد کرده اند با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، موضوع انتقال ریاست دوره ای شورای اتحادیه اروپا به پاریس به تعویق افتد و در زمانی مناسب تر بعد از انتخابات ریاست جمهوری انجام شود، اما امانوئل مکرون حاضر به قبول این پیشنهاد نشده چون بدست گرفتن ریاست شورای اتحادیه اروپا را فرصتی برای بهره برداری های انتخاباتی می داند. عدم پذیرش این پیشنهاد از سوی مکرون، باعث مطرح شدن انتقاداتی علیه وی شده است.

همچنین به گزارش یوروپ ۱ (Europe۱.fr) امانوئل مکرون پنجشنبه گذشته خطوط اصلی ریاست فرانسه بر شورای اتحادیه اروپا را ارائه کرده است که بازتاب مختلفی به دنبال داشت.   

این منبع خبری افزود: منتقدان رئیس دولت، او را متهم می‌کنند که می‌خواهد از اتحادیه اروپا به عنوان سکوی پرشی برای انتخابات ریاست‌جمهوری استفاده کند و به دلیل آنکه مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری در جریان است، خواستار آن شدند که وی باید تاریخ ریاست فرانسه بر شورای اتحادیه اروپا را به تعویق بیاندازد.

لوفیگارو نیز در این زمینه نوشت: «فرانسوا خاویر-بلمی»، یکی از نمایندگان پارلمان اروپا، با انتقاد شدید از سخنرانی مکرون و برنامه های وی، آن را «توهمی بزرگ» توصیف کرد که در مدت کوتاه شش ماهه ریاست فرانسه بر شورای اتحادیه اروپا امکان تحقق آن وجود ندارد.

 لوفیگارو همچنین به نقل از این استاد فلسفه تصریح کرد: به دلیل تلاقی دوران ریاست فرانسه با برگزاری انتخابات در این کشور، این دوره عملاً حتی کمتر از شش ماه خواهد شد و پس از انتخابات نیز با پدیده تغییر وزیران و کابینه مواجه خواهیم شد. به همین دلیل پیشنهاد تغییر زمان ریاست فرانسه از سوی کمیسیون مطرح شده است اما گویی از آنجا مکرون قصد دارد از این فرصت به نفع خود استفاده کند، این پیشنهاد را رد کرده است.   

فارغ از موضوع بهره برداری انتخاباتی، پیش از آنکه بتوان پیرامون تاثیر انتخاب فرانسه به عنوان رئیس چرخشی شورای اتحادیه اروپا بحث کرد، نخست باید دانست که شورای اتحادیه اروپا چیست و چه نقشی در اتحادیه اروپا ایفا می نماید؟

نقش و اهمیت شورای اتحادیه اروپا

«شورای اتحادیه اروپا» (The council of the European Union) یا «شورای وزیران» را نباید با «شورای اروپا» (The Council of Europe) که یک سازمان بین ­المللی است، و حتی «شورای اروپایی» (The European Council) که یکی از ارکان اتحادیه اروپا بوده و جلسات آن با حضور سران دولت‌ها یا سران حکومت‌های کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ‌همراه رئیس شورای اتحادیه اروپا، رئیس کمیسیون اروپا و نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی (EU summit) برگزار می‌شود، در هم آمیخت.

شورای اتحادیه اروپا یکی از ارکان مهم تصمیم گیری در اتحادیه اروپاست. در ترکیب شورای اتحادیه اروپا متناسب با موضوع جلسات، وزرای مربوطه کشورها قرار خواهند گرفت. برای مثال اگر موضوع مورد بحث راجع به کشاورزی و شیلات باشد، شورای اتحادیه اروپا متشکل از وزرای کشاورزی و شیلات کشورهای اتحادیه خواهد بود. شورای اتحادیه اروپا در کنار پارلمان اتحادیه اروپا رکن قانونگذار اتحادیه اروپا محسوب می شود.

موضوعات مطروحه در قالب شورای اتحادیه اروپا، ۱۰ حوزه مختلف را در بر می گیرد: ۱-مسائل عمومی؛  ۲- امور اقتصادی و مالی؛  ۳- عدالت و مسائل داخلی؛  ۴- اشتغال، سیاست اجتماعی، بهداشت و مصرف کنندگان؛  ۵- رقابت (بازار داخلی، صنعت، تحقیقات و فضا)؛  ۶- حمل و نقل، مخابرات و انرژی؛  ۷-کشاورزی و شیلات؛  ۸- محیط زیست؛  ۹- آموزش، جوانان، فرهنگ و ورزش  ۱۰- تجارت.

ریاست شورای روابط خارجی مستثنی است و بر عهده نماینده عالی اتحادیه در امور خارجی و سیاست امنیتی قرار دارد که در حال حاضر «جوسپ بورل» است.

ظرفیت شورا در خدمت تحقق اروپای مستقل یا سکویی برای انتخابات ریاست جمهوری فرانسه؟

اگرچه شورای اتحادیه اروپا ظرفیت نهادی خوبی برای تغییر دیدگاه اعضا پیرامون مسائل داخلی و حتی بین المللی است اما آیا فرانسه در فرصت شش ماهه امکان تحقق چنین اهداف جاه طلبانه ای برای اروپا را خواهد یافت؟ موضوعاتی نظیر استقلال اروپا و ایجاد اتحاد بیشتر میان اعضا که امانوئل مکرون آن ها را به عنوان بخشی از برنامه خود معرفی کرده است، ریشه در مشکلاتی دارد که در کوتاه مدت نمی توان انتظار تحقق کامل آن را داشت. اگرچه تمام موضوعات مذکور به نحوی از انحا از ابعاد سیاسی و بیرونی نیز برخوردار است، اما حوزه های تصمیم گیری در چارچوب شورای اتحادیه اروپا بیشتر فنی است تا سیاسی.

بنابراین سخنرانی امانوئل مکرون و برنامه های بلندپروازانه وی برای اروپا را با توجه به فاصله کوتاه باقیمانده تا انتخابات ریاست جمهوری (حدود چهار ماه) نمی توان بی ارتباط با بهره برداری از آن به نفع موقعیت خود در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو دانست.

رقابت ها میان نامزدهای مختلف ریاست جمهوری در فرانسه از هم اکنون در جریان است و انتخابات در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۲ الی ۲۴ ژانویه برگزار خواهد شد. آخرین نظرسنجی صورت گرفت از سوی الب (Elabe) در فرانسه حاکی از تغییر زوج مکرون-لوپن در دور دوم به زوج مکرون-پکرس و حتی شکست امانوئل مکرون بوده است.   

وفق اصل (۷) قانون اساسی فرانسه، رئیس جمهوری با کسب اکثریت مطلق آرای ماخوذه انتخاب می شود. اما در صورتی که چنین حدنصابی حاصل نشود، انتخابات به دور دوم کشیده شده و ۱۴ روز بعد، مجدداً از میان دو نامزدی که بیشترین آراء را در دور نخست به دست آورده باشند، رای گیری به عمل می آید؛ از این رو انتخابات ریاست جمهوری پیش روی فرانسه نیز از ۱۰ آوریل/۲۱ فروردین (دور نخست) آغاز و تا ۲۴ آوریل/۴ اردیبهشت (دور دوم) ادامه خواهد داشت.