توجه به فضاهای ویژه زنان، نیاز امروز شهر قزوین

به گزارش ایرنا، در سال های اخیر در شهر قزوین، عنوان هایی مانند شهر زنانه و شهر دوستدار کودک و مادر بسیار باب و ترند شده است که اگر نگاه کارشناسانه ای پشت این عنوان ها باشد، می تواند از شهر، فضایی استاندارد و آرمانی برای حضور تمام اقشار جامعه پدید آورد.

بسیاری از فعالان حوزه زنان بر این باورند، شهری برای حضور زنان آرمانگرا است که آنها بتوانند به معنی واقعی کلمه در هر ساعت از شبانه روز، احساس آسایش و امنیت خاطر داشته باشند.

امروزه مناسب نبودن فضاهای شهری شهر قزوین برای حضور بانوان در اجتماع به یکی از مهمترین مباحث و دغدغه های کارشناسان و فعالان حوزه زنان تبدیل شده است.

در همین راستا خبرنگار خبرگزاری ایرنا مرکز استان قزوین، وضعیت فضاهای شهری زنانه محور را در گفت و گو با کارشناسان و مسوولان بررسی کرده است.  

نیازهای زنان در مدیریت شهری دیده نمی‌شود

یک بانوی فعال حوزه زنان در خصوص وضعیت فضاهای شهری با رویکرد شهر زنانه محور به خبرنگار ایرنا می گوید: قزوین تنها در برخی ساعات شبانه روز فعال و پویا بوده و مهمترین دلیل آن این است که در این شهر بستر مناسبی در فضای شهری، برای حضور زنان وجود ندارد.

سمانه کاظمی ادامه داد: قزوین بدون توجه به کوچکترین نیازهای زنان ساخته شده‌ است و در حق زنان قزوینی در بهره گیری از امکانات شهری برابر با مردان اجحاف شده است.

وی گفت: برای زنان قزوینی ۲ پارک بانوان احداث شده و یک پارک نیز در حال احداث است اما هر سه پارک، جانمایی درستی ندارد و حتی زنان در این اماکن اجازه حضور با لباسی راحت را ندارند.

این بانوی قزوینی عنوان کرد: همیشه برای من این سوال مطرح است چرا بوستان نرگس که اولین بوستان اختصاصی بانوان بوده، از جانمایی درستی برخوردار نبوده و تقریبا یک پروژه ناموفق می باشد، الگوی بوستان های بعدی شده و اشتباهات آن مجددا در بوستان های تازه احداث تکرار شده است؟

وی ادامه داد: اگر کمی بیشتر به فضاهای شهری توجه کنیم، متوجه می‌شویم که شهر فاقد برخی فضاهای مناسب برای بانوان است، سرویس های بهداشتی عمومی شهر قزوین هیچ امکاناتی ندارد،  شهرداری نه تنها از قرار دادن برخی تجهیزات بهداشتی مانند دستمال کاغذی در سرویس های بهداشتی عمومی امتناع می کند، بلکه یکی در میان سرویس های بهداشتی عمومی بدون لامپ و روشنایی هستند.

این بانوی قزوینی همچنین تصریح کرد: در شهر قزوین تبعیض جنسیتی در فضاهای شهری و مدیریت شهری بیداد می کند و گواه این سخن نداشتن هیچ گونه زمین فوتبال یا سالن ورزشی سرباز، نبود پیست‌های دوچرخه سواری، رالی و اسب سواری در سطح شهر است.

وی با بیان اینکه نیازهای زنان در مدیریت شهری دیده نمی‌شود، اظهار داشت: در شورای شهر پنجم،  بانوان حاضر در شورا بارها به مردانه بودن شهر تاکید کرده بودند اما عملا تمام صحبت ها و وعده وعیدهایشان از پیست دوچرخه سواری برای بانوان گرفته تا اجرای برنامه هایی مختص مادران و کودکان بی نتیجه و در حد شعار باقی ماند.

شهر انسان محور، شهری مناسب برای همه اقشار جامعه است

یک استاد دانشگاه و کارشناس طراحی شهری در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: طراحی و مدیریت شهر اگر بر محور انسانگرایانه باشد آن وقت به دنبال این موضوع نمی رویم که شهری زنانه داشته باشیم چراکه اگر به سمت شهرهای انسان محور حرکت کنیم بی شک تمام اقشار جامعه در آن احساس آسایش و امنیت می‌کنند.

مرضیه حسن پور گفت: برخلاف شعارهایی که در خصوص شهری آرمانگرا در سال های اخیر نسبت به شهر قزوین می شنیدیم، با این حال به هیچ عنوان شهر قزوین را متناسب با محوریت انسانگرایانه از نظر معماری و شهرسازی نمی‌بینم.

وی افزود: توجه به مقیاس انسانی و ویژگی‌های فیزیولوژیکی، روانشناسانه و ویژگی‌های روحی انسان،  معیارهای مهمی برای پیشروی به سمت شهر انسان محور است.

حسن پور با بیان اینکه قزوین شهری خسته و عبوس است، افزود: استفاده از نمادها و مبلمان شهری به رنگ های خنثی، نبود فضای شهری کاربردی و اهمیت ندادن به پیاده رو ها و پیاده راه ها از مهمترین مشخصه هایی هستند که نشان می دهد شهر قزوین از شهر انسان محور فاصله زیادی دارد.

حسن پور اظهار داشت: خارج کردن پارک دهخدا از حیات شهری به بهانه توسعه شهر از دیگر اقداماتی بود که نشان از بی اهمیت بودن شهر انسان محور دارد.

وی با بیان اینکه، فضاهای شهری از گذشته ماهیت دعوت پذیری افراد به اجتماع و فعالیت های اجتماعی داشته است، عنوان کرد: برای افزایش حضور زنان در شهر، باید خیابان‌هایی استاندارد طراحی کنیم که منظور از آنها خیابان هایی است که تمام مولفه های امنیت جسمی و روانی را داشته باشند.

این کارشناس گفت: به عنوان مثال تبلیغات روی پل‌های عابر که به صورت تابلوهای بزرگ تبلیغاتی نصب شده، در برخی ساعات شبانه روز موجب بروز آسیب‌ها و بزه های زیادی می‌شود که متاسفانه در شهر قزوین کمتر به این موضوع توجه شده است.

وی تصریح کرد: توجه به روشنایی فضاهای شهری از دیگر موارد مهم است که باید مدنظر مدیران شهری قرار گیرد.

 این کارشناس ادامه داد: با توجه به اینکه برخی اختلالات مانند افسردگی در بین زنان شایع تر از مردان بوده بنابراین لازم است حضور زنان در اجتماع افزایش یابد در همین راستا نیز باید فضاهای شهری دعوت پذیری داشته باشند، به عنوان مثال مادری که در حین جابه جایی کالسکه فرزند خود در فضاهای شهری مرتبا دچار مشکل می شود قطعا سعی دارد کمتر در فضاهای عمومی حضور یابد.  

وی همچنین گفت: زنان بیشتر از مردان نیازمند حمل و نقل یکپارچه و مرتبط و مسیرهای پیاده بدون انقطاع و به‌هم پیوسته در شهرها هستند که متاسفانه بسیاری از فضاهای شهری و امکانات شهری ما مناسب حضور زنان نیست.

 این کارشناس ادامه داد: طراحی فضاهای شهری به مقیاس خرد، از دیگر مولفه های مطرح در طراحی شهری است که متاسفانه این موضوع نیز به هنگام طراحی شهر ها دیده نشده است.

وی همچنین گفت: تقریبا در تمام کشورهای پیشرفته اتاق شیر، اتاق استراحت مادر و کودک در برخی فضاهای شهری نظیر ایستگاه های تاکسی و اتوبوس ها در نظر گرفته شده اما متاسفانه همچین فضایی در شهر قزوین در ترمینال تعبیه شده است که نشان از ناآگاهی کارشناسان به اهمیت این موضوع دارد.

حسن پور در پاسخ به این سوال که آیا احداث پارک‌های بانوان در سطح شهر قزوین پروژه موفقی بود؟ بیان کرد: پارک‌های مختص به بانوان‌ نمی توانند آن گونه که لازم است منجر به افزایش حضور زنان در فضاهای شهری شوند از طرفی جانمایی اشتباه پارک های بانوان در شهر قزوین باعث شد که این پارک ها نیز از ماهیت کاربردی خود فاصله بگیرند همچنین این پارک‌ها ساعات خاصی برای استفاده دارند و نمی‌توان در هر ساعتی به آنجا مراجعه کرد.

وی تصریح کرد: در طراحی فضاهای شهری مناسب برای حضور زنان باید مطالعات هدفمند صورت گیرد، شهر قزوین در حال حاضر ایده درستی از چگونگی رفتار زنان در عرصه‌های شهری ندارد.

تبعیض در  فضاهای شهری استان قزوین بیداد می کند

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری نیز پیشتر در انتقاد از فضاهای شهری گفته بود: اساسی‌ترین اصول و مبانی اجتماعی، ایجاد عادلانه فرصت و خدمات یکسان برای زنان و مردان در سطح شهر و فضاهای شهری است که می‌بایست در بحث مدیریت شهری لحاظ شود.

صدیقه ربیعی اظهار داشت: بسیاری از فضاهای عمومی شهری برای معلولان و افراد با شرایط خاص مناسب نیست و تبعیض در فضاهای شهری استان قزوین بیداد می کند.

از نظر این مقام دولتی، از جمله ملزومات رشد و توسعه جوامع، ایجاد بسترهای مناسب برای استفاده همه اقشار جامعه از جمله زنان از خدمات و امکانات عمومی شهر است.

وی گفت: دسترسی زنان به خدمات و فضاهای عمومی شهری یکی از زمینه‌های حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی است که با ایجاد تعامل بیشتر با سایر شهروندان منجر به ارتقای حس تعلق به فضاهای شهری و انسجام اجتماعی می‌شود.

زنان در سهم خواهی خود از فضاهای شهری مطالبه گر باشند 

یک عضو شورای اسلامی شهر قزوین نیز در این باره گفت: یکی از مهمترین اولویت های کاری شورای ششم، استفاده شهروندان از خدمات و امکانات شهری به طور یکسان است.

فاطمه اشدری با بیان اینکه استفاده از نخبگان و صاحب نظران در مدیریت شهری می تواند ضعف ها و خلل های مدیریت شهری را کاهش دهد، تصریح کرد: زنان در سهم خواهی خود از فضاهای شهری باید مطالبه گر باشند، امروز شهر قزوین برای تبدیل به شهری مطابق با خواسته ها و استانداردها نیاز به مشارکت شهروندان دارد و بدون مشارکت و مطالبه گری شهروندان قطعا شاهد موفقیت در حوزه مدیریت شهری نخواهیم بود.

این بانوی شورای شهر با بیان اینکه جانمایی بوستان نرگس به این دلیل اشتباه بوده است که در شهر، فضای بایری که از دید مصون باشد وجود نداشته و ندارد؛ بیان کرد: در تلاش هستیم تا افراد مختلفی را با عنوان شورایاران در کنار خود داشته باشیم و از طریق آنها بتوانیم مطالبات و دغدغه‌های مردم را بررسی کرده و فضاها و خدمات جدیدی را ارائه دهیم.

وی با بیان اینکه بوستان مادر و کودک در محله جنوب شهر یک پروژه موفق می شود؛ افزود: طراحی این بوستان نیز با همکاری و راهنمایی‌های یک گروه مردمی و  متخصص معماری و شهرسازی به اتفاق نظر رسیده است که سازمان طراحی شهرداری و همچنین کمیسیون فرهنگی مکلف شده با مشارکت این گروه فعال بوستان مادر و کودک را پیش ببرند.

این عضو شورا همچنین بیان کرد: در شورای شهر ششم، مصوب شده تا از این به بعد تمام پارک ها و بوستان ها با رویکرد زن‌ و خانواده در نظر گرفته شود.

اشدری با بیان اینکه شهر قزوین نه تنها برای حضور زنان مناسب نیست، بلکه این شهر با کودکان نیز غریبه است،افزود: زمانی عدالت اجتماعی در شهر برقرار می شود که ما  برای کودکان نیز برنامه های تفریحی و آموزشی داشته باشیم.

این عضو شورا گفت: ترویج ورزش عمومی و همگانی یکی از برنامه های شورای ششم است که سعی داریم بستر را برای حضور بانوان در شهر مهیا کنیم، فضاهای شهری آماده پذیرش تمام فعالیت های بانوان از جمله فعالیت های ورزشی آنان است و باید از طریق فضاهای شهری فرهنگ ورزش همگانی خانه به خانه رواج یابد.

وی همچنین در خصوص تبلیغات پل های عابر پیاده و محصور کردن این فضاهای عمومی، افزود: محصور شدن فضاهای عمومی با تبلیغات محیط های شهری، نا امنی برای زنان و کودکان به وجود می آورد که در این باره تذکراتی به مدیر عامل سازمان زیباسازی شهرداری خواهیم داد.

رهاورد:

اهمیت سهم زنان از فضای شهری، اصلاح و بهینه‌سازی فضاهای شهری، نقش کمیسیون بانوان در شورای شهر و نظام مهندسی، اصلاح و بررسی نیازهای بانوان و در نتیجه تعبیه فضاهایی مختص بانوان در سطح استان قزوین می تواند این شهر را به سمت شهری شاداب پیش ببرد.

شهر قزوین که در دوره های پیشین شورای شهر، عملا از شعارهای عدالت اجتماعی و جنسیتی در فضاهای شهری دور ماند، باید دید در این دوره با حضور ۲ بانوی فعال در حوزه زنان و شهرسازی تا چه اندازه می تواند قزوین را به شهری عدالت محور تبدیل کند.