تجربه جهانی در مقابل واکسن‌گریزان

با گذشت دو سال از پاندمی کرونا، جهان هنوز درگیر این بیماری مرگ آور است. هنوز بیماری کووید-۱۹ داروی موثری ندارد و تنها راه علمی مهار و کنترل این همه‌گیری واکسیناسیون گسترده است. کاری که با وجود استقبال اکثریت مردم و موفقیت آن در کاهش موارد مرگ، مخالفان سرسختی هم دارد، مخالفانی که با گریز از واکسن امکان جهش و ادامه دار شدن پاندمی را فراهم می کنند.
دولت‌ها برای ترغیب واکسن گریزان به تزریق واکسن عمدتا دو سیاست در پیش گرفته‌اند. تنبیه یا تشویق، ممنوعیت مسافرت و تردد در محیط کار، محدودیت ورود به اماکن آموزشی و دولتی، مرخصی اجباری بدون حقوق، جریمه نقدی و حتی اخراج از جمله سیاست های تنبیهی است و پرداخت جایزه نقدی، بن خرید کالا، مواد غذایی، حمل و نقل رایگان و بلیت خدمات سرگرمی از جمله اقدامات تشویقی است.
تحقیقات نشریه «ساینس» نشان می‌دهد، میزان اثربخشی سیاست‌های تشویقی محدود و حدود ۴.۲درصد است و حتی می‌تواند بر تردید مخالفان و افراد مردد با این تعبیر که «حتما واکسن زدن مشکلی دارد که دولت حاضر است، پول بدهد»، بیفزاید. سیاست تنبیهی نیز در برخی کشورها به خصوص آنهایی که اقتصاد دولتی دارند، موثر بوده است.
تجربه جهانی نشان می‌دهد اتخاذ تصمیم و سیاست حکومت‌ها برای ترغیب مردم به واکسن زدن باید متناسب با فرهنگ، شرایط اجتماعی، اقتصادی، سطح سواد و آگاهی، وضعیت شغلی و سنی افراد صورت بگیرد.
در کشور ما ایران هنوز حدود ۹ میلیون نفر واکسن نزده‌اند و به دلایل مختلف از جمله اعتقاد نداشتن یا ترس از واکسن زدن می‌ریزند. به نظر می‌رسد یکی از سیاست‌های کارآمد و موثر در ایران با توجه به وضعیت جامعه و اقتصاد دولتی سیاست‌های تنبیهی است. اما اعمال سیاست‌های تشویقی به خصوص برای طبقات فقیر نیز در افزایش میزان واکسیناسیون موثر است.

متن کامل این پژوهش از اینجا قابل دریافت است.