دوگانه‌های آمریکا؛ آزادی‌سازی یا مصادره اموال مردم افغانستان ؟

رئیس جمهوری آمریکا پس از دو دهه اشغالگری افغانستان و خروج آشفته از این کشور که اقتصاد این کشور آسیایی را در آستانه سقوط قرار داده است، سرانجام با فشارهای بین المللی، فرمان اجرایی ویژه‌ای را امضا کرد که از طریق آن به اصطلاح بخشی از دارایی های مسدود شده بانک مرکزی افغانستان آزاد می‌شود.

مقامات ارشد آمریکایی روز جمعه اعلام کردند که به موجب این فرمان ۷ میلیارد دلار از دارایی های مسدود شده بانک مرکزی افغانستان برای کمک های بشردوستانه در این کشور و نیز در میان قربانیان حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر اختصاص می یابد.

دارایی های ارزی افغانستان پس از سقوط دولت مرکزی  کابل در ماه اوت سال گذشته در آمریکا مسدود شد. اکنون با این فرمان، فقط نیمی از دارایی‌های افغانستان یا حدود ۳.۵ میلیارد دلار صرف کمک‌رسانی به این کشور خواهد شد.

بر اساس بیانیه کاخ سفید، به منظور رسیدگی به وضعیت اضطراری ملی در افغانستان، کلیه دارایی ها و منافع  بانک افغانستانDAB را  که در ایالات متحده توسط هر موسسه مالی آمریکایی از جمله بانک فدرال رزرو نیویورک نگهداری می شود، آزاد می کند. این دارایی ها باید  به حساب تلفیقی در بانک فدرال رزرو نیویورک منتقل شوند.

در فرمان اجرایی بایدن بدون اشاره به اینکه خود او و کشورش مسول این نابسامی در افغانستان هستند، آمده است: با توجه به بحران گسترده انسانی در افغانستان، از جمله نیازهای فوری مردم این کشور به امنیت غذایی، حمایت معیشتی، آب، بهداشت، سلامت، سرپناه و مسکن، کمک های مرتبط با کرونا و  افزایش احتمال فروپاشی اقتصادی در افغانستان یک وضعیت اضطراری ملی اعلام کرده ام. علاوه بر این، اموال مشخص بانک افغانستان  (DAB) که توسط  موسسات مالی آمریکایی در آمریکا نگهداری می شود، برای رسیدگی به این وضعیت اضطراری ملی و رفاه مردم افغانستان بسیار مهم است.

مقامات ارشد دولت بایدن در تماس تلفنی با خبرنگاران در روز جمعه مدعی شدند این اقدام، تنها "یک گام در اختصاص این منابع مالی به نفع مردم افغانستان " است.

آنها در عین حال اذعان کردند که آمریکا این دارایی ها را در یک صندوق  نگهداری خواهد کرد و جدا از کمک های بشردوستانه جاری به افغانستان خواهد بود.

بر اساس گزارش رسانه های آمریکایی، این دارایی ها شامل ارز و طلا  است اما پس از سقوط دولت افغانستان، آمریکا دسترسی به آنها را برای طالبان مسدود کرد. آمریکا طالبان را به عنوان دولت افغانستان به رسمیت نمی شناسد.

اقتصاد افغانستان چند ماه پس از خروج کامل نیروهای آمریکا و سقوط دولت مرکزی، در مرز سقوط قرار گرفته است. کمک های بین المللی نیز عمدتا به دلیل عدم به رسمیت شناختن حکومت گروه طالبان، متوقف شده است.

همچنین قرار است ۳.۵ میلیارد دلار دیگر برای قربانیان حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر در نظر گرفته خواهد شد. خانواده های قربانیان ۱۱ سپتامبر پیش از این به دادگاه شکایت کرده و خواهان پرداخت غرامت از طریق  دارایی های مسدود شده بودند.

اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد اول دی ماه امسال به اتفاق آرا به قطعنامه تسهیل کمک رسانی به افغانستان رای مثبت دادند.

با تصویب این قطعنامه، کمک های بشردوستانه به افغانستان که در آستانه سقوط اقتصادی است، تسهیل اما در عین حال دسترسی طالبان به این کمک های مالی مسدود می شود.

در این قطعنامه که به پیشنهاد آمریکا ارائه شد و به تصویب رسید، پرداخت وجوه، ارائه دارایی های مالی یا منابع اقتصادی، کالاها و خدمات لازم برای اطمینان از ارائه به موقع کمک های بشر دوستانه یا حمایت از چنین فعالیت هایی در افغانستان مجاز شمرده شده است.

این کمک‌ها از نیازهای اولیه انسانی در افغانستان حمایت می‌کند و نقض تحریم‌های اعمال‌شده بر نهادهای مرتبط با طالبان نیست.

بر اساس این قطعنامه، کمک های بشردوستانه و سایر فعالیت هایی که نیازهای اساسی انسانی را در افغانستان پشتیبانی می کند، نقض بند ۱ (الف) قطعنامه ۲۲۵۵ مورخ ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵ محسوب نمی شود.

این قطعنامه از هماهنگ کننده امداد اضطراری دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد می خواهد که هر شش ماه یکبار به شورای امنیت در مورد ارسال کمک های بشردوستانه به افغانستان، از جمله پرداخت وجوه به افراد یا نهادهای تعیین شده، گزارش دهد. شورای امنیت بعد از یکسال  از اجرای بند یک قطعنامه ارزیابی ارائه می دهد.

از زمانی که گروه طالبان در اواسط ماه اوت سال جاری میلادی ۲۰۲۱  به قدرت رسید، آمریکا ۹.۵ میلیارد دلار از دارایی های بانک مرکزی افغانستان را مسدود کرده است.

گزارش امنیت غذایی در مورد افغانستان که در ۲۵ اکتبر منتشر شد،هشدار می دهد که ۲۲.۸ میلیون افغان بین نوامبر ۲۰۲۱ تا مارس ۲۰۲۲ با بحران یا سطوح اضطراری ناامنی غذایی مواجه خواهند شد. این تعداد ۳۵ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه را نشان می دهد.

 دبیر کل سازمان ملل نیز در ماه سپتامبر ۲۰۲۱ درخواستی را برای کمک ۶۰۶ میلیون دلاری برای ارائه کمک های بشردوستانه به ۱۱ میلیون افغان در چندین بخش مختلف از جمله امنیت غذایی و کشاورزی، آموزش در شرایط اضطراری، آب، بهداشت و سلامت، تغذیه و محافظت ارائه کرد.

آنتونیو گوترش همچنین در سال جاری میلادی (۲۰۲۲) با بیان اینکه برای طرح های بشردوستانه و حمایتی از مهاجران در افغانستان در سال جاری میلادی به ۵ میلیارد دلار نیاز داریم، اظهار داشت منابع ارزی افغانستان که بیش از ۱.۲ میلیارد دلار می شود، برای کمک به مردم این کشور در فصل زمستان در دسترس قرار گیرد.

دبیر کل سازمان ملل به خبرنگاران گفت که این کمک مالی برای حمایت حیاتی غذایی و کشاورزی، خدمات سلامتی، درمان سو تغذیه، سرپناه اضطراری، آب، بهداشت، محافظت و آموزش اضطراری ضروری است.

گوترش تصریح کرد تامین کافی و خوب بودجه عملیات های امدادی در افغانستان می توانند به نتایج بسیار خوبی دست پیدا کنند.

وی خاطر نشان کرد سال گذشته (۲۰۲۱) سازمان ملل و شرکای بشردوستانه آن به بیش از ۱۸ میلیون نفر در افغانستان کمک کردند که این تعداد ۶۰ درصد بیشتر از افراد نیازمند کمک در افغانستان در سال ۲۰۲۰ است.

به گفته وی، آب و هوای بسیار سرد زمستان و دارایی های مسدود شده افغانستان یک ترکیب مرگبار برای مردم افغانستان است.

سازمان ملل اعلام کرده است بیش از نیمی از جمعیت افغانستان یعنی حدود ۲۲ میلیون نفر با خطر گرسنگی شدید مواجه هستند و ۵.۷ میلیون نفر از آوارگان افغان در ۵ کشور همسایه این کشور امسال به کمک های اساسی نیاز دارند.

افغانستان از زمان در دست گرفتن قدرت از سوی طالبان در آگوست ۲۰۲۱  (مرداد ۱۴۰۰) در یک نابسامانی و هرج و مرج مالی بسر می برد و شاخص تورم و بیکاری در این کشور بعد از توقیف میلیاردها دلار از دارایی های آن توسط آمریکا افزایش یافته است. این در حالی است که روند انتقال محمول های کمک رسانی بشدت در نتیجه تحریم های اقتصادی آمریکا مختل شده اند.

افغانستان در سال ۲۰۲۱ دچار بدترین وضعیت خشکسالی در چند دهه  گذشته شد. برآوردها نشان می دهدکه ۴.۱ میلیون نفر در سال ۲۰۲۲ دچار سوء تغذیه شدید خواهند شد که شامل ۱.۱ میلیون کودک با سوء تغذیه شدید است.

همچنین قرار است ۳.۵ میلیارد دلار از اموال مردم افغانستان  برای قربانیان حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر مصادره شود که پیش از این به دادگاه شکایت کرده و خواهان پرداخت غرامت از طریق  دارایی های مسدود شده بودند. مردم افغانستان در حالی باید تاوان این حملات تروریستی را بپردازند که هیچ نقشی در آن نداشته اند.

۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی، ۱۹ تروریست چهار هواپیمای مسافری را که از فرودگاه نیوآرک نیوجرسی، بوستون و واشنگتن عازم سانفرانسیسکو و لس‌آنجلس بودند، ربودند.هواپیمایی که عازم لس‌آنجلس بود در ساعت ۸.۴۶ دقیقه صبح به وقت محلی، به یکی از برج‌های دو قلوی نیویورک برخورد کرد.۱۷ دقیقه بعد، دومین هواپیمای ربوده شده متعلق به یونایتد ایرلاینز به برج جنوبی خورد و سومین هواپیما هم به ساختمان وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) اصابت کرد. چهارمین هواپیما اما در پنسیلوانیا سرنگون شد.
کشته‌شدگان این دو حمله، دو هزار و ۹۷۴ تن بودند، که با در نظر گرفتن ۱۹ هواپیماربا، شمار کشته‌های این حملات به دو هزار و ۹۹۳ نفر رسید.
آمریکا به بهانه حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ دو دهه افغانستان را اشغال کرد و سرانجام در ۳۱ اوت ۲۰۲۱ (۹ شهریور ۱۴۰۰) بطور رسمی از این کشور شتابزده خارج شد تا به طولانی ترین جنگ خود خاتمه داده باشد.