اهدای عضو، حکایتی زیبا از تناقض مرگ و حیات

به گزارش ایرنا، محمد چندین هفته است با یک ماسک اکسیژن مصنوعی نفس می کشد، پزشکان اعلام می کنند او مرگ مغزی شده و حالا خانواده اش در یک انتخاب سخت مانده اند، آنها با صحبت های پزشکان و نمایندگان انجمن اهدای عضو در نهایت می پذیرند که اعضای عزیزشان پیوند شود تا به این ترتیب موجب حیات و زندگی چند بیمار فراهم شود.

با وجود آنکه عمل حسنه اهدای عضو در چند سال اخیر نسبت به سایر ادوار افزایش یافته، با این حال هنوز هم واژه اهدای عضو برای اکثر خانواده‌ها غیرملموس است.

اهدای عضو تنها به واسطه مرگ مغزی ممکن است و این حالت زمانی رخ  می دهد که خونرسانی به مغز متوقف شده باشد،در این صورت، مغز تمام کارکرد خود را از دست می دهد و دچار تخریب غیر قابل برگشت می گردد اما سایر اعضای حیاتی بدن مانند قلب، کبد و کلیه ها تا چند روز پس از مرگ مغزی همچنان دارای عملکرد هستند.

۴۰ بیمار قزوینی در انتظار پیوند عضو
به گفته دکتر امید قبادی نایب رییس انجمن اهدای عضو ایرانیان، قزوین جزو استان های پیش رو در اهدای عضو به شمار می رود و رتبه دوم کشور را در این خصوص کسب کرده است. 

هرچند که هنوز ۴۰ بیمار در انتظار پیوند اعضا در استان قزوین هستند اما این تعداد نسبت به سال های گذشته به نصف کاهش یافته است و این موضوع نشان از اهمیت ماجرا در بین شهروندان و دستگاه های متولی دارد.

زهرا دختر ۱۸ ساله ای است که در انتظار پیوند قلب است، این جوان قزوینی با بیان اینکه پیوند قلب بیشترین تقاضا را دارد، اظهار داشت: من از بدو تولد با ناراحتی قلبی دست و پنجه نرم کردم و سال هاست که در انتظار پیوند قلب هستم. 

او ادامه داد: ناراحتی قلبی من باعث شد تا با محدودیت های زیادی روبرو باشم و اصلا بچگی نکنم، مثلا نمی توانستم به شهر بازی بروم و بازی رایانه ای هم برایم ممنوع بود و به دلیل تاثیراتی که فناوری ها و همچنین آلودگی بر روی سلامت قلبم داشت، مجبور به زندگی و گذراندن بیش از نیمی از زندگی ام در روستا بودیم.

 این دختر قزوینی با اشاره به روزهای سخت و غیر قابل وصفی که داشته است،گفت: بیماری سخت ترین امتحان الهی برای انسان هاست و اکنون همه آروزی من داشتن سلامت و رهایی از این وضعیت سخت است.

او از سلامت به عنوان بزرگترین ثروت و دارایی یک انسان یاد کرد و ادامه داد: تحمل درد و رنج بیماری از یک سو، زخم زبان های هم کلاسی ها و اطرافیان و فامیل گاهی باعث نا امیدی ام به زندگی شده بود اما به معنی واقعی کلمه به ان مع العسر یسری اعتقاد دارم و یقین دارم پس از هر سختی یک آسانی است. 

زهرا همچنین گفت: من خانواده های زیادی را می شناسم که با اهدای عضو عزیزانشان، به درد و رنج ده ها آدم دیگر مثل من خاتمه داده اند اما هستند کسانی که بنا به دلایل اعتقادی و عاطفی حاضر به اهدای عضو نشده اند و امید چندین نفر مثل من را ناامید کرده اند. 

این دختر قزوینی ادامه داد: مرگ و زندگی به دست خدا است اما من و تمام بیماران در انتظار پیوند، هر شب پیش از خواب به مرگ و خاتمه زندگی دنیوی مان فکر می کنیم و صبح که می شود در انتظار معجزه هستیم و این سریال تکراری یکی از سخت ترین و تلخ ترین قسمت های زندگی مان به شمار می رود. 

افزایش قابل توجه پیوند عضو در قزوین
رییس واحد اهدای عضو دانشگاه علوم پزشکیف خدمات بهداشتی و درمانی قزوین نیز از آخرین وضعیت اهدای عضو در قزوین برایمان گفت.

دکتر ابولفضل ابراهیمی با اشاره به افزایش قابل توجه پیوند اعضا در استان قزوین طی سالیان اخیر گفت: در سال گذشته خانواده ۶ بیمار مرگ مغزی حاضر به پیوند اعضا شده بودند اما امسال این تعداد به ۱۰ بیمار افزایش یافته است. 

وی با بیان اینکه نیمی از افرادی که جان خود را به علت مرگ مغزی از دست می دهند قابلیت پیوند اعضا دارند، بیان کرد: متاسفانه کرونا باعث شده تا روال پیوند اعضا در کشور و به دنبال آن در استان قزوین با اختلال مواجه شود چراکه اهدای اعضای فردی که مبتلا به ویروس کرونا باشد ممکن نیست. 

ابراهیمی با اشاره به نقش اهدای عضو در حفظ حیات و زندگی بیماران،گفت: بر اساس آمارهای کشوری، روزانه ۷ تا ۱۰ بیمار به دلیل نرسیدن عضو پیوندی از دنیا می روند.

وی اظهار داشت: آمار دقیقی از تعداد مرگ مغزی های استان قزوین نداریم اما یکی از دغدغه های ما در این حوزه رضایت گیری از خانواده های فرد مبتلا به مرگ مغزی است. 

این پزشک قزوینی با بیان اینکه حیات فرد مبتلا به مرگ مغزی به هیچ عنوان قابل برگشت نیست، بیان کرد: تصادفات رانندگی، وارد آمدن ضربه شدید به سر، سقوط از ارتفاع، غرق شدن در آب، مسمومیت ها، تومورهای مغز، عفونت های مغزی، خونریزی های داخلی مغز و همچنین سکته مغزی از عوامل بروز مرگ مغزی به شمار می رود. 

رییس واحد اهدای عضو دانشگاه علوم پزشکی قزوین تصریح کرد: تا به امروز هیچ موردی در خصوص  امکان بهبودی و بازگشت بیمار مرگ مغزی گزارش نشده است.

 وی در خصوص وظیفه دانشگاه علوم پزشکی قزوین در حوزه اهدای عضو، خاطرنشان کرد: روال کار اهدای عضو به این صورت است، زمانی که هوشیاری بیمار به پایین ترین سطح برسد و متخصصان به نتیجه مرگ مغزی رسیدند، مرحله رضایت گیری از بیماران آغاز می شود. 

ابراهیمی افزود: قزوین در میان سه استان برتر در خصوص پیوند اعضا قرار دارد و این موضوع نشان از حسن خیرخواهانه هم استانی های عزیزمان دارد. 

وی در پاسخ به این سوال که چگونه از خانواده ها برای اهدای عضو عزیزانشان رضایت گرفته می شود،اظهار داشت: معمولا این مراحل با کمک انجمن اهدای عضو قزوین که متشکل از یک گروه مردم نهاد است، صورت می گیرد. 

ابراهیمی ادامه داد: البته گروه مشاوران دانشگاه علوم پزشکی قزوین نیز با این خانواده ها، صحبت می‌کنند و توضیح می‌دهند که در مرگ مغزی برگشتی به حیات وجود ندارد و با پیوند عضو عزیزانشان امکان حیات چند بیمار وجود دارد. 

بیمارستان تخصصی راهکاری برای افزایش پیوند عضو
در ادامه به سراغ سعید مظفری مدیرعامل انجمن اهدای عضو قزوین می رویم. 

وی با بیان اینکه در کشور ما پس از فتوای حضرت امام خمینی (ره) در سال ۱۳۶۸ و پس از آن فتوای حضرت مقام معظم رهبری در سال ۱۳۷۰ و در ادامه سایر مراجع و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۹ موضوع پیوند اعضا از فرد مرگ مغزی که یکی از بزرگترین پیشرفت های علم پزشکی می باشد به صورت رسمی کلید خورد.

مظفری اظهار داشت: در سال ۱۳۹۱ با راه اندازی انجمن اهدای عضو ایرانیان فرهنگ سازی این موضوع مهم به اوج خود رسید و در سال ۱۳۹۸ انجمن  شعبه استان قزوین با هدف کمک به بیمارانی که در صف طولانی عضو پیوندی می باشند و ارتقای این فرهنگ مقدس در بین عموم مردم راه اندازی شد.

وی ادامه داد: مرگ یکی از اتفاقات غم انگیزی است که در هر شرایط و هر سن و سالی باعث می شود خانواده متوفی سخت ترین لحظه زندگی خود را تجربه کند و مرگ مغزی که اکثرا به دلیل تصادف رخ می دهد این لحظات را بیش از پیش سخت تر می کند.

مظفری با بیان اینکه استفاده از اعضای فرد مرگ مغزی بهترین سالم ترین و ارزان روش پیوند است، تصریح کرد: در دنیا ۹۹ درصد مرگ ها از طریق مرگ قلبی رخ می دهد و فقط یک درصد از طریق مرگ مغزی اتفاق می افتد. 

وی با تاکید بر اینکه مرگ مغزی در کشورمان توسط چهار پزشک متخصص تشخیص داده می شود و پس از قطعیت آن، این نوع مرگ به هیچ وجه قابل برگشت نیست، تصریح کرد: هر فردی که مرگ مغزی می شود، در صورت اهدای اعضایش می تواند جان هشت  بیمار دیگر را نجات دهد.

مدیرعامل انجمن اهدای عضو قزوین گفت: از هر فرد مرگ مغزی شده،هشت عضو شامل قلب،کبد،کلیه‌ها،ریه‌ها،روده و پانکراس قابل اهدا هستند که البته نسوج شامل پوست، قرنیه چشم، تاندون، استخوان، دریچه قلب هم قابلیت پیوند دارند.

مظفری با بیان اینکه، یکی از مشکلات موجود در این حوزه، نداشتن بیمارستان اختصاصی برای پیوند است،اظهار داشت: شاید داشتن یک بیمارستان اختصاصی می توانست به ترویج این عمل خیرخواهانه کمک کند و چون برخی اعضا مانند قلب تنها یک ساعت زمان برای پیوند دارند و انتقال افراد به تهران کمی سخت است. 

وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۴۰ هزار نفر در سنین مختلف در استان داوطلب اهدای عضو  هستند و برای دریافت کارت ثبت نام کرده‌اند، اظهار داشت: افراد برای تهیه کارت اهدای عضو می توانند به ۲ روش کارت اهدای عضو خود را تهیه کنند، یکی از این روش ها مراجعه و ثبت نام در سایت ehdacenter.ir است و دیگری ارسال کد ملی به شماره ۳۴۳۲ است که پس از آن کارت اهدای عضو برای متقاضیان صادر می شود.

رهاورد:

در سال‌های اخیر  قزوین در زمینه اهدای عضو به رشد قابل توجهی رسیده است، اما با توجه به صحبت‌ها و آمارها به نظر می‌رسد تا رسیدن به وضعیت مطلوب که همه مردم استان به این امرترغیب شوند به عزمی جدی برای ترویج فرهنگ اهدای عضو نیاز است.

در این میان باید سازمان های مردم نهاد، پزشکان و رسانه ها مروجان این فرهنگ خیرخواهانه باشند تا بیماران نیازمند پیوند اعضا رنج و انتظار کمتری بکشند.