تکمیل ابعاد فرهنگی گفتمانی، دستاورد جایزه جهانی اربعین است

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی ایمانی پور روز چهارشنبه در آیین اختتامیه هفتمین جایزه جهانی اربعین که با حضور وزیر فرهنگ و دیگر مسولان در حسینیه الزهرای سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامی برگزار شد با اشاره به جایگاه و فضیلت و ویژگی های معنوی سفر اربعین و فلسفه آن، گفت، در گذشته ای نه چندان دور،  اربعین حکم یک مناسبت مذهبی یا رویداد تلخ تاریخی را داشت.

روزی که در آن، مصائب اهل بیت عصمت و طهارت (ع) در چهلمین روز شهادت حضرت امام حسین (ع) به تصویر کشیده می شد و پیروان مکتب اهل بیت (ع) در آن روز بر این مصائب بزرگ گریسته و به ساحت مقدس حضرت  زینب (س) به عنوان اصلی ترین پیام رسان بزرگ کربلا ابراز ارادت می کردند

وی گفت: امروز به برکت خون جاری و مطهر شهدای کربلا و الطاف خفیه و آشکار الهی، اربعین دیگر صرفا یک عزاداری تاریخی-مذهبی برای شیعیان محسوب نمی شود. ما امروز از «کنگره یا منظومه اربعین» سخن می گوییم. اربعین دیگر محصور در یک روز و واقعه نیست، بلکه متشکل از شور، شعور و آگاهی است. اربعین تجلی یک اتحاد مقدس و جوشنده حول محوریت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) محسوب می شود.

امروز حتی دشمنان خاندان عصمت و طهارت (ع) نیز نمی توانند جوشش و زایش نهفته در ذات اربعین حسینی را کتمان کنند. اینکه هر سال بزرگ ترین راهپیمایی جهان در مسیر نجف اشرف تا کربلای معلی برگزار می شود، پیامی فراتر از یک واقعه تاریخی برای جهانیان دارد. آیا می توان یک منظومه فکری که لحظه به لحظه آن زایش ، اصالت و قداست است را محدود به یک مراسم دانست؟ در منظومه و مکتب اربعین، انسانها ساخته می شوند و فطرت پاک الهی خود را در سایه توجهات سید و سالار شهیدان و ۷۲ تن از یاران باوفای ایشان باز می یابند

ایمانی پور گفت: نکته دیگری که نمی توان آن را در قبال ماهیت اربعین حسینی و گسترش دامنه تعریف، وسعت مفهومی، اصالت گفتمانی و تکثر مصداقی این منظومه نادیده انگاشت، مربوط به مخاطب شناسی اربعین حسینی است. همان گونه که ذکر شد، مخاطب حماسه و منظومه اربعین حسینی، فطرت پاک میلیاردها انسان در جهان است. ما در اینجا از انسانها سخن می گوییم، نه فقط شیعیان. ما از هر فرد و گروهی سخن می گوییم که به دنبال حقیقت بوده و بهره مندی آنها از سفره بابرکت و بی انتهای اربعین حسینی (ع)، مسیر انسانیت و اخلاق را در برابرشان روشن می سازد. 

امروز حماسه اربعین جهانی است، پس مخاطب شناسی این حماسه را نیز باید جهانی دید. در ادوار مختلف تاریخی، بعضا سابقه داشته است گفتمان ها، فرهنگ ها و فرقه ها، در طرح دغدغه های مشترک با یکدیگر یا حتی بررسی و درک نقاط اشتراک و افتراقی که میان آنها موجود است با یکدیگر به مباحثه و همفکری بپردازند اما کمتر سابقه داشته است که صدها گفتمان، فرهنگ و خرده فرهنگ حول یک دال معنایی و گفتمان مبنایی گرد هم آمده و همدیگر را جزئی از یک تصویر واحد قلمداد می کنند. امروز، اربعین حسینی حکم همین تصویر واحد را دارد. 

وی افزود: در این میان، هر گونه حرکت جمعی و هدفمندی که بتواند منجر به ارتقای سطح شناخت افکار عمومی دنیا از حماسه اربعین و اجزای گفتمانی و فرهنگی نهفته در آن شود، قطعا باید ماهیتی جهانی داشته باشد. دوباره تاکید می کنم که مخاطب اربعین حسینی، امروز همه جهانیان هستند. همه آزادگان دنیا و همه کسانی که می خواهند از این اقیانوس بیکران قطره ای بچشند و در پناه این مکتب ، فطرت خود را از شرارت ها و وسوسه ها پاکسازی نمایند. 

برگزاری برنامه و مراسم جایزه جهانی اربعین، یکی از مصادیق همین حرکت بین المللی و هدفمند محسوب می شود. جایزۀ جهانی اربعین برنامه‌ای فرهنگی – دینی است که به ابتکار سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همه ساله با هدف اشاعۀ فرهنگ مقاومت و عاشورا و نمایش جلوه‌های دلدادگی به حضرت سیدالشهداء (ع) برگزار می‌شود. نخستین دورۀ این رویداد هنری در سال ۱۳۹۳ برگزار شد و تاکنون شش دوره از این جایزه برگزار شده و انشاالله طی سال های آتی نیز در ابعادی وسیع تر برگزار خواهد شد. دستاورد بزرگ و کلان این برنامه، یعنی جایزه جهانی اربعین، کمک به تسریع و تکمیل ابعاد فرهنگی –گفتمانی جهانشمول مکتب اربعین حسینی می باشد

وی ادامه داد: دستاورد میان مدت این برنامه نیز جذب مشارکت خیل کثیری از راهپیمایان اربعین حسینی از اقصی نقاط جهان است . ارسال هزاران اثر (۴ هزار اثر) به دبیرخانه این مراسم، نشان دهنده موفقیت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در دستیابی به این هدف مهم و البته انگیزه ای برای استمرار و گسترش این دستاورد بزرگ خواهد بود. باید این حقیقت محض را دریابیم که هر ساله پس از برگزاری راهپیمانی اربعین حسینی در مسیر نجف تا کربلا و حتی برگزاری راهپیمایی های نمادین در سرتاسر دنیا، ذهن تعداد بیشماری از انسانها در کره خاکی بر روی این پدیده منحصر به فرد متمرکز خواهد شد.

چه بسا غیرمسلمانانی که مشتاق درک بیشتر ماهیت اربعین حسینی، چرایی شکل گیری و بقای فطری و تاریخی آن خواهند شد. در قالب برنامه هایی مانند «جایزه ی جهانی اربعین» دقیقا همین اشتیاق جهانی و نیاز به درک عمیق تر از مکتب و منظومه اربعین در نظر گرفته می شود. بسیاری از آثار، متناظر با هدفی تحت عنوان ایجاد و گسترش شناخت انسانهای دنیا نسبت به مراسم اربعین و ماهیت آن تولید می شود. تولید این آثار به نوبه خود ارزشمند است .در اکثریت قریب به اتفاق این آثار، آگاه سازی جهانیان نسبت به اربعین حسینی (در ابعاد گوناگون)، حکم یک دغدغه مشترک را دارد. 

ایمانی پور گفت: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به خوبی واقف است که این دغدغه مشترک نباید لحظه ای از بین برود زیرا همان گونه که اشاره شد، خصلت زایایی و پویایی اربعین حسینی اجازه ایستایی و سکون و بی پاسخ گذاشتن عطش جهانیان در قبال آن را نخواهد داد. در نهایت اینکه نگاه جهانشمول، هدفمند و عمیق نسبت به پدیده اربعین حسینی قطعا خود را در ابتکار و خلاقیت تولیدکنندگان آثار مربوط به این حوزه، منعکس خواهد ساخت. امیدواریم هر روز و بلکه هر لحظه که سپری می شود، بتوانیم به رسالت بزرگ دینی، فرهنگی و گفتمانی خود در ایجاد و تقویت اضلاع بی انتهای «منظومه جهانی اربعین» عمل کرده و گام های بلند و استواری را در پیشبرد این مسیر برداریم.

راهپیمایی اربعین رویدادی است که عاشقان سید و سالار شهیدان از هر قوم و نژاد را گرد هم می‌آورد و برگزاری پرشور آن، گام‌برداشتن در راهی است که حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یارانش آغازگر آن بوده‌اند.

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به منظور ترویج فرهنگ عاشورایی، با بهره برداری از ظرفیت بی‌نظیر و ارزشمند راهپیمایی میلیونی اربعین، جایزه جهانی اربعین را در سال ۱۳۹۳ پایه‌گذاری نمود که با استقبال گسترده عاشقان امام حسین (ع)از اقصی نقاط جهان مواجه گردید.

دبیرخانه این جایزه در ابتدا با تقدیر از صاحبان عکس‌های برگزیده راهپیمایی بزرگ اربعین کار خود را آغاز نمود. این دبیرخانه در ادامه، شناسایی آثار برتر در رشته‌های فیلم، سفرنامه و فعالیت برتر در فضای مجازی را در دستور کار خود قرار داد و در هفتمین دوره، بخش کتاب نیز به رشته‌های جایزه اضافه شد. 

در این دوره برغم محدودیت‌های ناشی از فراگیری بیماری کرونا، استقبال شایانی از فراخوان جایزه شد و آثاری از ۲۴ کشور به دبیرخانه رسید و مورد ارزیابی و قضاوت داوران قرار گرفت.

در هفتمین جایزه جهانی اربعین بالغ بر ۴ هزار و ۸۰۰ اثر در پنج بخش عکس، فیلم، سفرنامه، فعالان فضای مجازی و کتاب به دبیرخانه جایزه جهانی اربعین رسید و این رویداد پذیرای شرکت کنندگانی از بیش از ۲۴ کشور مختلف دنیا از جمله آذربایجان، افغانستان، آلمان، امارات متحده عربی، انگلستان، ایران، بحرین، پاکستان، تاجیکستان، تانزانیا، تایلند، ترکیه، الجزایر، روسیه، ژاپن، صربستان، عراق، عربستان سعودی، کانادا، کنگو، لبنان، مالاوی، مکزیک و هندوستان بود.