در ادامه گزارش هشتم اسفند روزنامه شهروند آمده است: دو روز پیش وزارت بهداشت آماری ارایه داد که نشان می‌دهد میزان بستری کودکان زیر ۱۸ سال از ۹درصد در آبان امسال به ۲۲درصد در بهمن ماه امسال افزایش داشته است. این در حالی است که میزان شهرهای قرمز نیز در تازه‌ترین رنگ‌بندی‌های کرونایی به ۳۳۷ مورد رسیده است که این موضوع زنگ‌خطر را برای سلامت جامعه به صدا درآورده است.
نکته مهمی که در این میان وجود دارد این است که عوارض بیماری کووید-۱۹ در میان خردسالان و کودکان با علایم شناخته‌شده سویه‌های قبلی در میان بزرگسالان متفاوت بوده و شیوع سریع‌تر و گسترده‌تر سویه اُمیکرون به ویژه در بین کودکان بر نگرانی متخصصان و والدین افزوده است.
افزایش آمار بستری کودکان در تهران
علیرضا زالی، فرمانده ستاد عملیات مقابله با کرونای تهران توضیح داده که بر اساس جدیدترین آمارها اکنون ۱۹.۵درصد بستری‌ها در تهران را گروه سنی زیر ۱۰ سال تشکیل می‌دهند و در سویه دلتا میزان بستری کودکان حدود ۵ تا ۶درصد بود، اما در اُمیکرون رشد چشمگیری در درصد بستری کودکان را در همه شهرها به ویژه تهران شاهد هستیم که نیازمند مراقبت بیشتر از کودکان است.
او اعلام کرد که بر اساس آمار ۱۶۹ کودک در بیمارستان‌های تهران بستری هستند که این تنها بخشی از بیماران مبتلاست و آمار بالایی از کودکان با علایم خفیف‌تر در خانه بستری هستند.
او معتقد است از آنجا که کودکان زیر دو سال امکان استفاده از ماسک را ندارند و عملا کودکان زیر هفت سال کمتر می‌توانند پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند، قطعا این سویه جدید بیشتر می‌تواند آنها را درگیر کند. در صورتی که والدین نشانی از علایم اُمیکرون در فرزند خود دیدند، حتما کودک را به بیمارستان ببرند، زیرا تجربه نشان داده که امکان بروز مشکلات تنفسی در کودکان در این سویه بیشتر از بزرگسالان است.
زالی به این نکته نیز تاکید کرده بود که ۱۰۸ بیمارستان تهران آماده پذیرش بیماران مبتلا به کرونا هستند و تمام بیمارستان‌های کودکان نیز کودکانی را که به اُمیکرون مبتلا هستند، پذیرش می‌کنند، اما بهترین روش و کار در این دوره ویروس کرونا که ممکن است کودکان را درگیر کند، رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی از سوی والدین، عدم‌حضور کودکان در محیط‌های شلوغ و میهمانی‌ها و دورهمی‌هاست، چون یک فرد آلوده می‌تواند تمام افراد حاضر در یک جمع خانوادگی را مبتلا کند.
واکسن را دستکم نگیرید
دکتر محمد رضایی، فوق‌تخصص ریه کودکان به «شهروندآنلاین» توصیه می‌کند که حتما برای کودکان بالای دو سال ماسک بزنید تا کمتر در معرض کرونا قرار بگیرند.
او توضیح می‌دهد که این بیماری درگیری‌اش در کودکان متفاوت از بزرگسالان است و با وجود اینکه سویه اُمیکرون کمتر در بزرگسالان ریه‌ها را درگیر می‌کند، اما در کودکان ریه و دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
رضایی به این نکته اشاره می‌کند که بیشتر کودکانی که به بیمارستان مراجعه می‌کنند با علامت استفراغ و اسهال است و بعد از چند روز علایم تنفسی نیز خودشان را نشان می‌دهند، البته نمونه‌های زیادی هم وجود داشته که عکس این ماجرا بوده، یعنی اول کودک با علایم تنفس آمده و سپس علایم گوارشی خودشان را نشان داده‌اند.
این فوق‌تخصص ریه در کودکان با اشاره به اینکه این سویه در کودکان به صورت یک بیماری تب‌دار است، ادامه می‌دهد: «مادران دارای کودکان زیر دو سال که کنترل آنها سخت‌تر بوده و ماسک‌زدن برایشان مشکل است، در خانه بمانند، چراکه بنا نیست کودکان زیر دو سال به کرونا مبتلا نشوند، بلکه هم مبتلا می‌شوند و هم انتقال می‌دهند.»
او معتقد است تا جایی که امکان دارد خانواده‌ها واکسن کودکان بالای پنج سال خود را تزریق کنند، زیرا سبب می‌شود در صورت مبتلاشدن علایم و شدت بیماری کمتر شود. واکسیناسیون کودکان مورد تایید سازمان جهانی بهداشت است و از ایمن‌بودن واکسن‌های سینوفارم و پاستو کووک اطمینان حاصل شده است. والدین تعللی در انجام این کار نداشته باشند.
دکتر رضایی توضیح می‌دهد: «بیشترین مبتلایان به اُمیکرون کودکان دو تا چهار سال هستند و روزانه حدود ۵۵ تا ۷۰ کودک در مرکز طبی کودکان به دلیل ابتلا به این بیماری بستری شده و حدود ۲۰ نفر نیز در روز به بخش‌های آی‌سی‌یو منتقل می‌شوند.»
پزشک مرکز طبی کودکان توضیح می‌دهد که تعداد زیادی نیز از کودکان روزانه به صورت سرپایی مراجعه کرده و اقدامات درمانی را دریافت می‌کنند، در حال حاضر همه‌گیری این سویه در کودکان بسیار زیاد شده و در روزهای آینده نیز بیشتر خواهد شد.
خروسک وجه ممیزه کرونا در کودکان و بزرگسالان
اعظم غلامی، فوق‌تخصص ریه کودکان و عضو انجمن ریه ایران در گفت‌وگو با «شهروندآنلاین» توضیح می‌دهد که وقتی کودکی دچار تب، سرفه، گرفتگی و آب‌ریزش بینی، کروپ یا خروسک، گلودرد، خستگی، بدن‌درد، بی‌اشتهایی و بی‌حالی، اسهال، تنفس مشکل و کمبود اکسیژن شود، به اُمیکرون مبتلا شده است که کودک می‌تواند چند علامت را با هم داشته باشد.
او توضیح می‌دهد که مهم‌ترین وجه تمایز اُمیکرون در کودکان و بزرگسالان خروسک است. در واقع صدای بچه به‌شدت خشن می‌شود و موقع تنفس نیز صدای بلند و کش‌دار دارد، وقتی در این حالت کودک سرفه می‌کند، سرفه‌هایش خشن است و تن صدایش به بمی می‌رود.
عضو انجمن ریه اروپا با اشاره به اینکه بچه‌هایی که آسم دارند، بیشترین مراجعه‌کننده به بیمارستان‌ها هستند و در واقع کودکان با بیماری‌های زمینه‌ای در این میان بیشترین آسیب را می‌بینند، تاکید می‌کند: «بیشتر مواقع بچه‌ها با بی‌حالی، اسهال و استفراغ به بیمارستان مراجعه می‌کنند و ضایعات پوستی در کودکان زیاد دیده می‌شود.»
او به نکته مهم دیگری نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «متاسفانه برخی از کودکانی که به کرونا مبتلا می‌شوند، دچار سندرم التهابی چندسیستمی می‌شوند، به این معنا که این کودکان بعد از دو تا سه هفته پس از بیماری دچار مشکلات سیستم‌های مختلف بدن می‌شوند و برخی از آنها دچار مشکلات قلبی، ریوی یا کلیه و سایر اندام‌های بدن می‌شوند، البته این موارد در کودکانی که مشکل زمینه‌ای دارند، بیشتر دیده نمی‌شود، اما در کودکان سالم هم موارد متعدد دیده شده است.»
وقتی آمار بالاست عوارض هم بیشتر است
دکتر غلامی بر این موضوع تاکید می‌کند که اُمیکرون سویه ضعیف‌تری از دلتاست، اما نکته‌ای که این سویه دارد این است که همه‌گیری بیشتری نسبت به سویه‌های دیگر دارد. وقتی آمار ابتلا بیشتر شود، قطعا آمار بستری بالاتر رفته و مرگ‌ومیر افزایش پیدا می‌کند. در اُمیکرون همین اتفاق افتاد، آمارها بالاتر رفت و آمار ابتلای کودکان نیز تحت تاثیر همین تغییر افزایش پیدا کرد، به همین دلیل به نظر می‌رسد که این سویه برای کودکان خطرناک‌تر است. این در حالی است که هنوز هم به نظرم این سویه نسبت به سویه‌های دیگر کودکان را کمتر به مرحله حاد می‌کشاند، زیرا نمونه‌هایی داشته‌ایم که کودکان تا مرحله وصل دستگاه ونتیلاتور هم رسیده‌اند، اما خدا رو شکر کودک سلامت مرخص شده است.
او توضیح می‌دهد: «وقتی کرونا می‌آید مراحل درمانی حمایتی برای نخستین قدم توسط خانواده‌ها انجام می‌شود، به این معنا که اگر تب دارد استامینوفن به کودک داده شود. اگر کودک دچار درد در گلو است و بالای دو سال است، دیفن هیدرامین به او بدهند که همین دارو در آب‌ریزش بینی هم موثر است، اما اگر علایم هشدار در کودک دیده شد، بلافاصله باید او را به مراکز درمانی برسانند.»
فوق‌تخصص ریه کودکان توضیح می‌دهد که اگر کودکی تب بالا داشت و این تب ۴۸ ساعت طول کشید، حتی اگر با استامینوفن هم تب پایین آمد و دوباره بالا رفت، باید کودک بلافاصله به بیمارستان منتقل شود.
تندی و سختی تنفس و سیاه‌شدن لب‌ها نیز از علایم خطر است. به این نکته توجه کنید که اگر بچه‌ای بی‌حال و خواب‌آلودگی زیاد داشته یا از سردرد شکایت دارد نیز باید به بیمارستان مراجعه کرد. کاهش هشیاری، درد قفسه سینه، تهوع و استفراغ شدید که باعث ناتوانی در غذا خوردن کودک شود و سرفه‌های شدید و کش‌دار و تنفس آزاردهنده نیز خطرناک است. اگر کودکی خلط خونی یا افت اکسیژن زیر ۹۵درصد داشته باشد هم باید بلافاصله به بیمارستان مراجعه کند.
آمارها در دنیا چه می‌گویند
از زمان همه‌گیری کرونا سازمان‌های بهداشتی جهانی آمارهای دقیقی داده‌اند که توجه به این آمارها راه برنامه‌ریزی برای آینده را روشن می‌کند.
دکتر غلامی توضیح می‌دهد که بر اساس آمارهای سازمان WHO ۲ درصد بار بیماری در کودکان کمتر از پنج سال و یک‌درصد مرگ‌ومیر کووید در کودکان کمتر از پنج سال رخ می‌دهد. هر چقدر سن بالاتر می‌رود، آمارها هم به تبع آن افزایش پیدا می‌کند. نوجوانان تا ۱۵ سال، ۱۵درصد بار بیماری را تشکیل می‌دهند و ۴درصد بار مرگ کووید در کودکان زیر ۱۵ سال است. اما سازمان CBC اعلام کرده است از ۱۰ علت مرگ کودکان ۵ تا ۱۱ ساله در جهان یکی به کووید مربوط است و این نشان می‌دهد نباید از کنار کرونا به سادگی عبور کنیم.
او تاکید می‌کند که بر اساس آمار در ایران ۲.۶میلیون کودک ۵ تا ۱۰ ساله داریم و ۵.۵میلیون کودک نیز در سن ۱۰ تا ۱۵ساله هستند که در حال حاضر ۹۰درصد کودکان بالای ۱۵سال واکسینه شده‌اند، اما این آمار در کودکان بالای پنج سال تنها ۶درصد است، این در حالی است که کارشناسان به خانواده‌ها مدام توصیه می‌کنند که به واکسیناسیون کودکان توجه داشته باشید. در حال حاضر دو واکسن سینوفارم و پاستو کووک در اختیار خانواده‌ها قرار گرفته که کودکان نیز می‌توانند آن را تزریق کنند، بدون آنکه مشکلی برایشان ایجاد شود. در حال حاضر کشورهایی مانند چین، امارات و قطر واکسیناسیون کودکان را به طور کامل با واکسن سینوفارم انجام داده‌اند و کوبا نیز پاستو کووک را به کودکان تزریق کرده که هیچ کدام از این واکسن‌ها تاکنون عارضه‌ای نداشته است.
او با اشاره به اینکه رعایت بهداشت فردی و اجتماعی نیز در عدم ابتلا به اُمیکرون بسیار اهمیت دارد، خاطرنشان می‌کند: «متاسفانه رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در جامعه مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد و این باعث درگیرشدن کودکان با اُمیکرون می‌شود. از هموطنان می‌خواهیم به استفاده از ماسک، حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی، برخورداری از تهویه مناسبت و دوری از دورهمی و تجمعات اقدام کنند.»
کودکان در دوران کرونا چه مصرف کنند
مریم محمودی، کارشناس تغذیه نیز به «شهروند» توضیح می‌دهد که اگر کودکی در زمان ابتلا به کرونا نتواند آب دریافت کند یا تمایلی به مصرف آب نداشته باشد، ترجیحا آبمیوه مثل مخلوطی از آب سیب، هویج و پرتقال یا مصرف دوغ برای تامین میزان مایعات کافی بدن کودک توصیه می‌شود.
محمودی با اشاره به اینکه تعداد وعده‌های غذایی کودک باید افزایش یابد و از حجم هر وعده کم شود. برای کودک مبتلا به کرونا توصیه می‌شود هشت تا ۱۰ وعده غذایی در روز استفاده شود و بهتر است غذا به صورت نرم و پوره تهیه شود.
او با بیان اینکه غذا خوردن کودک به علت بی‌اشتهایی ناشی از ابتلا به کووید ممکن است سخت باشد، توصیه می‌کند پوره سیب‌زمینی که مخلوطی از سیب‌زمینی، هویج، تخم‌مرغ آب‌پز، شیر و کره است و همچنین پوره کدوحلوایی، هویج و پوره گوشت مرغ استفاده شود و اگر کودک سوپ دوست دارد از شیر در تهیه آن استفاده شود.
او معتقد است که استفاده از مغزها مثل پسته، بادام و گردو در دوران بیماری کودکان اهمیت دارد، همچنین می‌توان از منابع کمک‌کننده افزایش اشتها مثل شربت‌های زینک پلاس، روی، ویتامین دی، آهن، سلنیوم و مس نیز استفاده کرد.
این متخصص تغذیه با اشاره به اینکه مصرف انواع لبنیات کم‌چرب و پروبیوتیک نیز مفید است، ادامه می‌دهد: «ترکیبی از آش حبوبات و مخلوط گوشت‌ها که منابع پروتیین گیاهی و حیوانی را دارد و مصرف روزانه حداقل یک تا دو میوه به صورت آبمیوه یا خود میوه نیز در کودک مبتلا به کرونا توصیه می‌شود.»
نظر شما