به گزارش ایرنا، این منطقه مرزی، دریایی و جنوبی که در پهنه ی خود هزاران رمز و راز دارد امسال بعد از گذشت ۲ سال از ویروس کرونا با داشتن جاذبه های تاریخی و طبیعی فراوان خود درتمام طول سال بویژه تعطیلات نوروزی پذیرای تعداد زیادی از گردشگران است.
بسیاری از بناهای تاریخی استان هرمزگان که قدمت آن ها به دوره های مختلف باستانی یا اسلامی باز می گردد، نشان از باستان و رونق تمدن آن در طول تاریخ دارد.
اگرچه بیشتر این بناهای تاریخی مربوط به دوران صفویه و پس از صفویه است و بیشتر ثروت های باستان شناسی توسط عناصر طبیعی یا تهاجمات ویران شده است، اما هنوز هم بناهای قدیمی زیبایی در استان هرمزگان وجود دارد.
یادها، یادبودها و آثار باستانی که تاریخ پربارش را به نظاره می نشیند، در کنار دستاوردهای بزرگ صنعتی و اقتصادی، در عصر جمهوری اسلامی چهره ی روشن هرمزگان معاصر را به تصویر می کشد و در مجموع این استان دیدنی و شنیدنی را در پیش چشم سیاحان و مسافران مشتاق به نمایش می گذارد.
بناهای تاریخی بندرعباس
معبد هندوها: معبد هندوها یا پرستشگاه بت گوران که در مرکز شهر بندرعباس و در نزدیکی اسکله شهید حقاقی قرار گرفته است، از آثار ملی ثبت شده در ایران است که با سبک معماری متفاوت خود توانسته توجه گردشگران زیادی را به سوی خود جلب کند.
بنای اصلی این معبد در زمان حکومت قاجار پایه گذاری شده و هدف از ساخت این مجموعه را می توان ایجاد نیاشگاهی برای تاجران هندی فعال در شهر بندرعباس عنوان کرد.
ساختمان معبد اتاقی چهار گوشه دارد که سقف گنبدی آن را پوشانده است و بزرگترین وجه تماز این معبد با سایر آثار تاریخی ایران، معماری همین گنبد است که با الهام از معماری هندی و ۷۲ برجک خاص و میله ی بزرگ وسط گنبد که نشانه محوریت زمین و آسمان است، ساخته شده و مصالحی مانند سنگ های مرجانی، ساروج، گچ و خاک را در این معبد می توان مشاهده کرد.
همچنین نقاشی های مختلف این مجموعه بیانگر فلسفه ی خاص اعتقادات مردم هند است.
ساختمان معبدو هندوها در سال ۱۳۱۰ هجری قمری احداث شده است، سبک معماری این گنبد آن را نه تنها از بناهای کرانه خلیج فارس بلکه از کل ایران متمایز می سازد.
مسجد جامع دلگشا: آثار تاریخی به جا مانده از قرن ۱۲ و ۱۳ هجری قمری در بندرعباس بوده که در نبش بلوار طالقانی ساحلی و خیابان مسجد جامع شهر بندرعباس قرارگرفته است.
این بنا که به شماره ۱۵۹۹ به ثبت آثار ملی ایران رسیده است دارای ستون های متعدد با سر ستون های گچ بری شبیه به مسجد گله داری و مسجد دژگان است.
مسجد گله داری: مسجد گله داری واقع در شهرستان بندرعباس یکی از جاذبه های دیدنی استان هرمزگان است که در سال ۱۲۹۶ هجری قمری توسط «حاج شیخ احمد گله داری» ساخته شده و در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
این مسجد دارای صحن، شبستان و مناره است که شبستان بزرگ مسجد دارای ۳۶ ستون مزین به گچ بری است .از جلوه های خاص این جاذبه شبستان آن است که به صورت مربع از ۱۶ ستون استوانه ای تشکیل شده و چشم همگان را در بدو ورود به این مسجد تاریخی برمی انگیزد.
خانه گله داری بندرعباس: نیز مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی می باشد و مالک آن «حمزه گله داری» است. این بنا در ۲ طبقه که طبقه پایین بدون ارزش معماری بوده، ساخته شده است.
خانه گله داری واقع در بخش مرکزی شهرستان بندرعباس و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. این بنا مربوط به اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلویه و مالکش شخصی به نام حمزه گله داری بوده است. این بنا در ۲ طبقه ساخته شده که طبقه پایینی آن بدون ارزش معماری می باشد.
حمام گله داری: حمام گله داری تنها حمام باقی مانده قدیمی شهر بندرعباس بوده که در محله است اِوَزی‌ها قرار دارد که احداث آن در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری صورت گرفته و درحال حاضر از این اثر تاریخی به عنوان موزه مردم شناسی استان هرمزگان استفاده می شود.
این بنا که به احتمال زیاد به دوره صفویه مربوط است؛ در دوره قاجار به وسیله «حاج شیخ احمد گله‌داری» به مسجد گله‌داری وقف شده و به شماره ۲۰۰۳ درفهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
بنای حمام مستطیل شکل و سقف آن شامل چند گنبد کوچک و بزرگ احداث آن در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری صورت گرفته است.
در گذشته مردم از آن به عنوان حمام عمومی استفاده می کردند و مصالح بکاررفته از آن که این ناحیه دارای رطوبت بالایی است در این بنا بیشتر از سنگ های دریایی- اسفنجی و ساروج محلی و گچ دستکوب استفاده شده است.
سنگ های اسفنجی که دارای قابلیت جذب رطوبت بالایی هستند از دریای همجوار تهیه می شده اند. تنها عامل تخریب طبیعی بنا رطوبت بسیار بالای منطقه است و مصالح بکار رفته در کف حمام آجر فرش است.
حمام گله داری ۲ دوره مرمت را در ۳۰ سال گذشته پشت سرگذاشته است و در گذشته مردم از آن به عنوان حمام عمومی استفاده می کردند . بدین منظور در سال ۱۳۷۹ برای نخستین بار مجسمه هایی در آن نصب شده که به فضای حمام رونقی دیگر بخشیده است .
اسکله ی قدیم بندرعباس: این اسکله هم اکنون از مراکز دیدنی مورد توجه مسافران استان هرمزگان است که در کناره ی جنوبی بلوار طالقانی قرار گرفته است . این اسکله در سال ۱۳۱۸ شمسی ساخته شده و دارای ۱۸۵ مترطول و ۴.۲۰ مترعرض است.
اسکله قدیم بندرعباس ، هم اکنون از مراکز دیدنی مورد توجه مسافران استان هرمزگان است که در کناره ی جنوبی بلوار طالقانی قرار گرفته است . این اسکله در سال ۱۳۱۸ شمسی ساخته شده و دارای ۱۸۵ متر طول و ۴.۲۰ متر عرض است
عظمت اسکله ی جدید و تاسیسات آن نیز بسیاری از تازه واردان به این شهر را جذب خود می کند.
رضا شاه پهلوی از روی همین اسکله در شهریورسال ۱۳۲۰ با کشتی بندربه جزیره ی (موریس) تبعید شد. در زمان‌های گذشته با استفاده از اسکله قدیم بندرعباس، تاجران و کسبه ساده بازار به کار صدور کالاهایی از جمله حبوبات، فرش، خرما و چرم و پوست مشغول بودند. به مرور زمان این فعالان تجارت به بازرگانان خوش نام و فعال بندرعباس تبدیل شدند که هم اکنون نوادگان آن‌ها بومیان اصیل بندرعباس به شمار می‌روند.
مسافران در بازدید از شهر بندرعباس می‌توانند به تماشایِ آب‌های خلیج فارس و سواحل زیبای آن بروند و از اسکله قدیم دیدن کنند. این اسکله قدیمی واقع در بخش مرکزی شهرستان بندرعباس و از نقاط دیدنی استان هرمزگان محسوب می‌شود.
مجموعه برکه های باران بندرعباس: این مجموعه شامل ۵ برکه آب انبار مربوط به دوران صفویه است و در گذشته منابع ذخیره آب شیرین شهر بندرعباس از این برکه ها تامین می شد که دارای گنبدهای موزون زیبا و منحصر به فردی بوده و مصالح آن سنگ و ملات ساروج است، این برکه ها دارای چهار دهانه اصلی برای بهره برداری از آب بوده است.
بنای کلاه فرنگی بندرعباس: این اثر تاریخی گمرک قدیم و تاریخی شهر بندرعباس و محل تجارتخانه داخلی و خارجی بوده و مربوط به دوره صفویه می باشد؛ از آنجا که از معماری اروپایی آن زمان تاثیر پذیرفته به عمارت کلاه فرنگی معروف شده است .
فراموشی بر عمارت ۳۰۰ ساله کلاه فرنگی بندرعباس، تنها اثر تاریخی بازمانده از دوره صفوی در این شهر سایه انداخته و آن را در معرض تخریب قرار داده است.
این عمارت که امروز درون محوطه حوزه علمیه بندرعباس، روبروی اسکله شهید حقانی قرار گرفته، حدود سال ۱۶۹۸ میلادی برابر با ۱۰۸۴شمسی (دوره صفوی) و توسط هلندی های ساکن بندرعباس به عنوان مرکز تجارتخانه کمپانی هند شرقی هلند در سه طبقه احداث و در آن از مصالح سنگ سیاه، ساروج و گچ استفاده شد.
هلندی ها از طبقه همکف و اتاق های متعدد آن برای نگهداری بار تجاری، طبقه دوم به عنوان محل اداره کمپانی و هم چنین محل سکونت و از طبقه سوم و فضای باز پشت بام و ایوان ساخته شده بر روی آن چون مشرف به شهر و دریابود برای تفریح و استراحت استفاده می کردند.
این بنا پس از خروج هلندی ها به عنوان قلعه شهر و اصلی ترین ساختمان و محل استقرار حاکم و نیز انجام امور گمرک فعال بوده و حوادث بسیار مهمی در سطح ملی و منطقه ای متعددی را از سرگذرانده که هر یک از آن ها برگ زرینی بر تارک تاریخ خلیج فارس و هرمزگان است.
شهرداری بندرعباس در سال ۱۳۵۲ و در قبال واگذاری اراضی متعلق به خود واقع در مجاورت بیمارستان شریعتی بندرعباس به اداره گمرک، این بنا و محوطه اطراف آن را تملک کرد و تا سال های منتهی به انقلاب اسلامی اداره ها و نهادهای مختلف بطور موقت در آن مستقر بودند.
این عمارت اوایل دهه ۶۰ هجری شمسی به همراه محوطه اطراف آن به حوزه علمیه بندرعباس واگذار شد و بعدها توسط حضرت آیت الله احمدی فقیه (امام جمعه سابق بندرعباس) برای حوزه علمیه وقف شد.
عمارت کلاه فرنگی تا اوایل دهه ۷۰ به عنوان حوزه علمیه استفاده می شد و پس از احداث ساختمان جدید برای حوزه علمیه که در ضلع شمالی این عمارت بنا شده است، متروکه شد.
منطقه باستانی سورو بندرعباس: محوطه یا منطقه باستانی سورو، در غرب بندرعباس و در کنار هرمز قدیم دیده می شود که در ایالت فارس و در مرز کرمان قرار دارد.
در گذشته نه چندان دور در منطقه باستانی سورو و محله قدیم سورو، نخلستان وسیعی قرار داشت شامل هزاران نخل و انواع درختان دیگر شامل کنار، کرت، کهور، گز و خرگ که تابستان‌ها مردم این منطقه به مدت سه ماه در این نخلستان‌ها به سر می بردند.
از این محل، سکه‌های متعدد مربوط به دوران مختلف، به ویژه دوران ساسانی، صفوی و قاجاری به دست آمده است که اکنون در موزه بندرعباس نگهداری می‌شود.آنچه مسلم است تاریخ سورو با بندر هرمز قدیم (تیاب میناب)، جزیره هرمز، جرون، گامرون و بعدها بندرعباس گره خورده است.
کمتر نوشته‌ای درباره تاریخ بندرعباس (گامرون) یافت می‌شود که در آن به بندر سورو اشاره نشده باشد. در بعضی از این نوشته‌ها به عنوان بندری کوچک در مقابل جزیره هرمز، در نوشته دیگری به عنوان دهکده ماهیگیری در ساحل خلیج فارس یا بندری در مسیر جاده هرمز به فارس یاد شده است.
قلعه فین بندرعباس: قدمت قلعه فین را از روی سفال های بدست آمده می توان به قرون میانه اسلامی نسبت داد. این قلعه بر روی تپه ای مرتفع قرار دارد و به احتمال زیاد در زمان ساخت جنبه نظامی داشته است .
قلعه فین، در حدود ۱۰۰ کیلومتری شمال شرق بندرعباس و بر روی تپه‌ای مرتفع قرار دارد و قدمت آن را از روی سفال‌های به دست آمده می‌توان به قرون میانه اسلامی یعنی دوره ایلخانی و تیموری نسبت داد. برخی نیز معتقدند که این بنا در قرن دهم هجری قمری، مقارن با حکومت صفوی و پادشاهی شاه عباس یا اندکی پیش از آن یعنی زمان تسلط پرتغالی‌ها بر جزیره هرمز و بندرعباس بنا شده است.
این قلعه با فضای بزرگ و وسیع داری ۱۸۰ مترعرض و ۲۹۰ متر طول بوده که بسیار تماشایی و دیدنی است. باستان شناسان معتقدند که این قلعه در اواسط ورود اسلام به ایران احداث شده که درگذشته بیشتر کاربرد نظامی و حفاظتی داشت.
در ساخت بخش‌های مختلف قلعه فین بندرعباس، از مصالحی همچون ساروج، خشت‌های مربع و سنگ‌های نامنظم و در بخش‌های بالایی نیز از خشت‌های مربع شکل به ابعاد ۵* ۲۰*۲۰ سانتی متر استفاده شده است.
در بازدید از این قلعه در گوشه شمال شرقی برج مدوری به چشم می‌خورد که قسمت‌های زیادی از آن فرو ریخته و اکنون تنها دیواری به حدود ۹ متر طول و ارتفاع باقی مانده این دیوار به حدود ۳ متر می‌رسد.
کلانتر و حاکم فین و ۱۷ توابع آن در این قلعه مستقر بوده و دفتر کار و خانه وی در این قلعه قرار داشته است. همچنین در زمان فرارسیدن اعیاد از این قلعه هفت توپ زده می‌شد و فضاهای آن شامل یک مهمانخانه، یک دفتر کار، یک چاه، یک زیارتگاه و یک پذیرایی بزرگ بوده و اطراف آن چهار برج در بالا و چهار برج در پایین و حوض وجود داشته است.
سفال‌های پراکنده در دامنه‌های تپه طبیعی قلعه فین حکایت از این داستان دارد که زمان ساخت و قدمت این قلعه تاریخی به ۷۰۰ سال پیش و دوره ایلخانی و تیموری برمی‌گردد و تا دهه‌های اخیر نیز مورد استفاده خان‌های منطقه قرار می‌گرفت، چرا که بر روی دامنه تند آن الحاقاتی با اسکلت فلزی، سیمان، آجر و کاشی ساخته شد و بعدها به بدنه این قلعه اضافه شد.
متأسفانه این قلعه امروز ویران شده و تنها بخش‌هایی از برج‌ها و فضاهای معماری آن باقی است. همچنین قلعه فین در زلزله سال ۱۳۸۶ هجری شمسی کمی خسارت دید. البته در سال ۱۳۹۵ هجری شمسی بخش‌هایی از این قلعه شامل جداره‌ها و دیوار سنگی آن مرمت شده است.
قلعه تاریخی و زیبای فین بندرعباس در تاریخ ۱۲ بهمن‌ماه سال ۱۳۸۱ هجری شمسی با شماره ثبت ۷۲۷۰ در ردیف آثار ملی قرار گرفت.
پل لاتیدان (جاده مسیر بندرعباس (خمیر) - لار): این پل که به (پل کول) نیز معروف است، در ۵۰ کیلومتری غرب بندرعباس بر روی رودخانه کول قرار دارد . این پل با داشتن حدود ۲۰۰ دهانه و ۱۵۰۰ متر طول طویل ترین پل قدیمی در ایران محسوب می شود و قدمت آن به دوره صفویه می رسد .
لاتیدان پلی با ۵۰۰ سال قدمت شاهکاری برجای مانده از دوران صفویان در شهرستان بندرخمیر که همه ساله بازدیدکنندگان زیادی را به سوی خود جلب می‌کند.
پل لاتیدان که در زمان شاه عباس اول و در جریان احداث جاده کاروان رو بر روی رود «کول» ساخته شده، حدود سه برابر سی و سه پل اصفهان است.
این پل با سنگ‌های تراش نخورده و ناهمگون که با ملات به یکدیگر متصل شده‌اند، ساخته شده و به عنوان یادگاری از قدرت و هنر معماران ایرانی دوران صفویان همچنان استوار است.
پل لاتیدان یکی از آثار تاریخی واقع در بخش مرکزی شهرستان بندرعباس در جنوب ایران است. پل لاتیدان سال‌ها در زیر خاک مدفون بود تا اینکه در سال ۱۳۷۲، در اثر سیلاب در نزدیکی روستای کلمتلی (لاتیدان)، یکی از درازترین پل‌های تاریخی ایران نمایان شد.
یکی از اصلی‌ترین دلایل تخریب قسمت میانی پل، نبود امکان ساخت پی و شالوده محکم برای آن به دلیل شدت جریان آب رود است.
قلعه پرتغالی های جزیره هرمز: قلعه پرتغالی های هرمز با پلان چهار ضلعی نامنظم، دارای دیوارهای به قُطر حدود ۳.۵ متر و برج هایی به ارتفاع حدود ۱۲ متر در چهار گوشه قلعه است .
قلعه پرتغالی ها شامل انبارهای تسحیلاتی، آب انبار بزرگ، اتاق های سربازخانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی، تالار و غیره است . کلیسای این قلعه، دارای ۲ ردیف ستون های سنگی دایره ای شکل با قوس های زیبایی از سنگ های مرجانی تراش خورده است .
قلعه پرتغالی‌ها جاذبه ای دیدنی در جزیره قشم که در انتهای شمال شرقی جزیره و در ساحل دریای خلیج فارس قرار دارد. این قلعه در سال ۱۵۰۷ میلادی به فرمان (آلفونسو آلبوکرک) دریانورد پرتغالی در جزیره قشم احداث شد.
آلبوکرک، جزایر دهانه خلیج فارس را تصرف کرده و از این طریق بر راه بازرگانی دریایی بین هند و اروپا تسلط یافت. چیرگی پرتغالی ها بر این آبراه مهم دریایی ۱۱۰ سال طول کشید. در این مدت آن ها به ساختن دژها و استحکاماتی پرداختند که از آن جمله دژهای هرمز ، قشم و لارک است.
قلعه قشم با مساحتی بیش از ۲ هزار متر مربع از سنگ های آهکی و گچی با ملات ساروج محلی ساخته شده و در یک قرن چندین بار استحکام بخشی یافته است.
این دژ راست گوشه است. چهار برج در چهار گوشه و بازوهایی بلند دارد که توپ و منجنیق ها بر روی پهنای آن مستقر می شده اند. قلعه قشم کاربردی چون یک انبار بزرگ یا جای نگهداری مهمات و سلاح داشته که در مواقع اضطراری به دیگر دژها کمک می رسانده است.
قلعه پرتغالی‌ها یک قلعه تدارکاتی بود که برای ارتباط با قلعه هرمز و رساندن تدارکات و خدمات به این قلعه مرکزی در قشم ساخته شده بود.
قلعه یادشده ۲ حصار و برج‌هایی در چهار گوش دارد. در پشت حصار بیرونی قلعه، خندقی وجود داشته که اینک پر شده است. دیوارسازی قلعه با سنگ‌های مرجانی و سنگ لاشه و ملات گچ و ساروج به شکل بناهای عهد ساسانی انجام گرفته است.
در میان خرابه‌های قلعه هنوز هم تعدادی لوله زنگ زده توپ وجود دارد. چهار لوله از این لوله‌ها را در اطراف در ورودی پاسگاه‌های قدیمی شهر قشم و لافت نصب کرده‌اند و چند لوله توپ دیگر نیز به بندر لنگه حمل شده است.
سرانجام در سال ۱۶۲۳ میلادی این قلعه و دیگر پایگاه ها در دهانه خلیج فارس را یکی از سرداران صفوی متصرف شد و ایرانیان تا امروز براین پرارزش ترین آبراهه دنیا چیره هستند. در آبان ۱۳۸۷ نیز در پی حفاری های شرکت برق در محدوده ۵۰۰ متری قلعه پرتغالی ها، تونل قدیمی متصل به این قلعه در شهر قشم کشف شد. این تونل که به قلعه پرتغالی ها متصل می باشد، راه فرار فرماندهان و نیروهای نظامی پرتغالی و همچنین مکان نگهداری مهمات نظامی آنان بوده است. این تونل تا محدوده میدان سعدی شهر قشم به طول حدود سه کیلومتر ادامه دارد.
اثر تاریخی شهرستان میناب
قلعه هزاره میناب: تا اواخر دورهی قاجاریه مرکز حکومت بوده است؛ مردم بومی این قلعه را بی بی بی مینو می نامند و معتقدند که در روزگاران گذشته ۲ خواهر به نام های بی بی مینو و بی بی نازنین این قلعه را ساخته اند . گویا در گذشته ۲ قلعه بوده که یکی از آن ها ویران شده است .
پنجشنبه بازار میناب: این بازار در مرکز شهر میناب قرار دارد ؛ از یک سو به بازار می رسد و از سوی دیگر به میدان اصلی شهر متصل می گردد . این بازار محل عرضه صنایع دستی و تولیدات سنتی و خانگی است . در این بازار انواع حصیر، ظروف حصیری، سفال، لوازم دوخت لباس، پوشاک زنان، برقع، ماهی و انواع موادغذایی عرضه می گردد .
پنجشنبه بازار میناب با حدود یک قرن فعالیت در عرصه خرید و فروش محصولات صنایع دستی، غذایی و دامی یکی از پرجاذبه ترین مکان های تاریخی و دیدنی هرمزگان به حساب می آید که این روزها با استقبال گرم صدها مسافر و گردشگر نوروزی از داخل و حتی خارج از کشور مواجه است.
این بازار سنتی و کوچک نمایشگاهی از انواع کارهای دستی، هنری و فرهنگی شرق هرمزگان را تشکیل می دهد و کمتر جایی در ایران یافت می شود در یک روز و در یک جا شاهد چنین تنوعی باشد.
در اصل هر کس با هر شغلی از شهر میناب و یا حتی از دیگر شهرهای هرمزگان از بامداد روز پنجشنبه خود را به این بازار سنتی رسانده و با بساط کردن اجناس خود تا غروب اقدام به خرید و فروش می کند.
در این بازار از بز، گوسفند، گاو، مرغ و پرنده گرفته تا تخم مرغ، پارچه، مواد غذایی و محلی(سوراغ و مهیاوه)، لباس، لوازم خانگی و آشپزخانه توسط بازاریان خرید و فروش می شود.
در پنجشنبه بازار میناب همچنین صنایع دستی و تولیدات سنتی و خانگی شامل انواع حصیربافی، ظروف حصیری، سفال، لوازم دوخت لباس، برقع، ماهی و انواع مواد غذایی عرضه می شود.
صنایع دستی و سوزن دوزی بیشتر توسط زنان و محصولات دامی بیشتر توسط مردان در پنجشنبه بازار به فروش می رسد.
بیشتر محصولات این بازار همچون جهله، کوزه، سبدهای دستی (تولک)، زنبیل، انواع مصنوعات صدفی، لباس های محلی و مواد اولیه برای دوخت و ساخت چنین لباس هایی، دست ساز بوده که در بین گردشگران ایرانی و حتی خارجی نام آشناست.
پنجشنبه بازار میناب به علت در دسترس بودن و ارزان تر بودن قیمت اجناس نسبت به سایر بازارهای هرمزگان، هر هفته مشتاقان زیادی را به سوی خود جذب می کند و حتی افراد خرید عید، عروسی و غیره را از این مکان تهیه می کنند.
همه ساله بویژه ایام نوروز مسافران و گردشگرانی زیادی به صورت فردی و گروهی از سراسر ایران و کشورهای اروپایی برای بازدید از بازار تاریخی میناب به این منطقه سفر می کنند.
هر چند در دهه های اخیر بواسطه ورود برخی مصنوعات چینی، استقبال کمتری از برخی دست سازه های بومی پنجشنبه بازار میناب شده اما این بازار تا حدودی جایگاه خود را حفظ کرده و همچنان نیازمند حمایت از این صنعت است.
آثار تاریخی بندرلنگه
مسجد خداداد: این مسجد، نخستین مسجد شیعه در بندرلنگه بوده که در محله مساح این شهرستان قرار دارد. از نظر زیبایی یکی از کامل ترین مساجد بندرلنگه به شمار می رود . محراب مسجد حاجی خداداد ، دارای تزیینات گچبری ارزنده ای بوده و قدمت آن به دوره زندیه می رسد .
از دیگر مساجد و حسینییه های با ارزش تاریخی بندرلنگه می توان به مسجد شیخی، مسجد غیاث، مسجد سلطان العلماء، حسینیه بنگلی و حسینیه غضنفری اشاره کرد .
خانه فکری بندرلنگه: قدمت این بنا حدود ۷۵ سال می باشد و توسط مرحوم عبدالواحد فکری، از تجار معروف بندرلنگه ساخته شد و مساحتی افزون بر ۲ هزار و ۶۰۰ مترمربع دارد . دارای ۲ حیاط اندرونی و بیرونی، پنج بادگیر، ۲۵ اتاق، ۱۰ سرویس بهداشتی و ۲ سرسرا می باشد .
خانه فکری با بادگیرهای بلند و زیبا، یکی از الگوهای اصیل معماری جنوب در ساحل بندرلنگه در هرمزگان است. این اثر در آخر دوره قاجاریه به دست عبدالواحد فکری از تجار معروف شهر ساخته شد.
روزگاری خانه فکری، به عنوان سکونتگاه و مرکز تجارت و بازرگانی در بندرلنگه شهرت داشت؛ به همین علت در ساخت این بنا ۲ بخش اندرونی و بیرونی برای اسکان خانواده فکری و پذیرایی از مهمانان و تجار درنظرگرفته شد. وجود پنج بادگیر، ۲ زیرزمین ، ۲۵ اتاق و حیاط مرکزی از جلوه های زیبایی خانه قدیمی فکری است.
سنگ، ساروج و گچ مصالح بکاررفته در ساخت خانه فکری است، سقف این بنا از تیرهای چوبی از جنس چندل آفریقایی، حصیرهای بافته شده از برگ درخت خرما و حصیرهایی از نی بافته شده با پوشش کاه گله می باشد.
قرار گرفتن خانه فکری در ارتقاع پنج متری از سطح زمین، وجود راه روها، بادگیرها با معماری ویژه از دلایل تهویه و خنکی هوای داخل این خانه است.
خانه فکری با سه هزار و ۴۰۰ مترمربع مساحت و زیربنای یکهزار و ۲۰۰ مترمربع در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی کشورمان به ثبت رسیده است. این خانه مرمت شده و به موزه مردم شناسی تبدیل شده است.
مسجد افغان بندرلنگه: این مسجد در محله افغان بندرلنگه و در تاریخ ۱۲۷۰هجری بنا شده است، از بناهای مرحوم حاج عبدالله افغان، بازمانده افغانی های بستک و بندرلنگه از دوره افشاریه می باشد . این مسجد دارای یک شبستان تابستانی و یک شبستان زمستانی می باشد . ستون این مسجد با گچ بری های زیبا و برجسته تزئین شده است.
مسجد افغان بندرلنگه درتاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۶۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
وجه تسمیه مسجد افغان بندرلنگه این است که بنای آن به دست یک افغانی ساکن بندرلنگه احداث شده و یکی از دیدنی هایی بندرلنگه محسوب می‌شود.
بهترین زمان بازدید از مسجد افغان بندرلنگه فصل زمستان می‌باشد. از مهم‌ترین امکانات موجود در مسجد افغان بندرلنگه می‌توان به دسترسی به وسایل نقلیه، امکان تردد معلولان با استفاده از ویلچر، پارکینگ، دستشویی و وجود اقامتگاه، رستوران، بوفه و پوشش شبکه اشاره در نزدیکی آن کرد.
قدمت این قلعه را می توان به قرون میانه و متاخر اسلامی از ایلخانیان تا صفویان نسبت داد . به احتمال زیاد قلعه در زمان صفویان مورد استفاده بوده است، می باشد و هرساله افراد زیادی را برای تماشا به سوی خود می کشد.
آثار تاریخی بستک
کاروانسرای بستک: این بنای دوره صفویه در بخش شرق میدان آزادی بستک، واقع در ۱۷۴ کیلومتری شمال غربی بندرلنگه قرار دارد.
این بنا به صورت ۲ ایوان با حجره هایی در طرفین و ۲ اصطبل در ضلع شرقی و غربی ساخته شده است.
حمام خانی بستک: این حمام در شهر بستک واقع شده و از آثار دوره قاجاریه می باشد. از نکات بارز در این حمام سیستم مسیر آب در جداره دیوارهای آن است.
این حمام در ابتدای خیابان سپاه پاسداران بستک قرار دارد و از آثار دوره ی قاجاریه است.
مجموعه بازار بستک: مجموعه بازار بستک شامل سه بازار است که قدمت آن به دوره قاجاریه می رسد .
این بنا در سال ۱۲۹۵ هجری قمری به همت استاد عبدالله مینابی معروف به حاجی استاد ساخته شده است. معماری بازار مدنی بستک که درنوع خود بی نظیر است به صورت فضای مربع شکلی بوده که فضای مرکزی آن مرکب از ۲ ردیف حجره است .
مسجد جامع بستک: این مسجد از معماری منحصر به فرد و قابل توجهی برخوردار است . بر سطح داخلی و بیرونی دیواره مسجد در قسمت بالایی دیوارها تزییناتی بکار رفته که این تزیینات بیشتر طرح های هندسی و گل و بوته می باشد .
موزه مردم شناسی جناح بستک: این موزه توسط میراث فرهنگی بخش جناح راه اندازی گردیده و دارای ۶ گالری است .
دراین موزه انواع وسایل پخت و پز آب کشی و نگهداری آب، پوشاک محلی، صنایع دستی ، نسخ خطی، سکه های قدیمی وغیره نگهداری می شود .
آثار تاریخی قشم
غار خربس جزیره قشم، در ۱۵ کیلومتری شهر قشم در سمت راست جاده قشم قرار دارد، در دل ارتفاعات این منطقه آثار باشکوهی از معماری صخره ای دیده می شد که به عقیده برخی از محققان نیایشگاه پیروان آیین میترائیسم یا آناهیتا بوده است. قدمت این اثر به دوره مادها می رسد .
قلعه تاریخی جزیره قشم: این قلعه که از آثار پرتغالی ها در دوره صفویه است، دارای بارویی محکم از سنگ های مرجانی، گچ و ملات ساروج و چهار برج است. درون این قلعه آثار یک آب انبار بزرگ و اتاقهای متعدد به چشم می خورد .
قلعه لافت قشم: این قلعه به قلعه نادری است و شامل یک بخش اصلی و ۲ برج با پلان مربع در فاصله ۱۲۰ متری از آن و یک برج هشت گوش در حدود ۲۸۰ متری بخش اصلی می باشد .
چاه های لافت قشم: چاه های لافت قشم معروف به طلا در پشت قلعه لافت و در داخل گودال مجاور قلعه به تعداد روزهای سال کیسه حلقه می باشد و برای جمع آوری آب باران حفر شده است؛ برخی از محققان قدمت آن ها را به دوران هخامنشی می رسانند.
شهر باستانی حریره جزیره کیش
شهر باستانی حریره نمادی از تاریخ و یادگاری از دوران شکوفایی کیش است و کمتر گردشگری یافت می شود که در سفر به این جزیره از آن دیدن نکرده باشد .
جزیره کیش همچون دیگر نقاط گردشگری جلوه گاهی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی است و شهر حریره در شمال جزیره کیش یکی از این جاذبه هاست که به عنوان یک ظرفیت می تواند به رونق گردشگری این جزیره کمک فراوانی کند. آثار بجای مانده از گذشته در این شهر نشان از مجد و عظمت این جزیره در آن دوران دارد .
شهر تاریخی حریره با قدمتی حدود ۸۰۰ سال و در فضایی به وسعت ۱۲۰ هکتار نشان می دهد که در روزگاران گذشته شهری آباد و بزرگ در این منطقه وجود داشته و جمعیت زیادی در آنجا زندگی می کردند.
این شهر باستانی مربوط به سده پنجم تا دهم هجری قمری ( دوره ساسانیان و اوایل دوره اسلامی ) است که در سال ۱۳۷۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و دارای مجموعه ای شامل خانه اعیانی، مسجد، حمام و قنات های قدیمی است .
زمان رونق یا دوران طلایی شهر حریره کیش از سال ۳۶۷ تا ۹۱۲ هجری قمری بوده است . وسعت این شهر باستانی ۱۲۰ هکتار است . محوطه باستانی حریره، براساس نتیجه کاوش های باستان شناسی انجام شده، از مجموعه ساحلی و خانه اعیانی، حمام، مسجد و قنات های قدیمی تشکیل یافته است و این محوطه به شماره ۱۸۸۶ به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.
شهر ۸۰۰ ساله حریره مربوط به سده ۵ تا ۱۰ هجری قمری است. در شهر تاریخی حریره جزیره کیش بقایایی در مرکز ساحل شمالی جزیره قرار دارد که به احتمال بسیار قوی به دوره ساسانیان و اوایل دوره اسلامی بر می گردد. این بقایا در وسعتی بالغ بر سه کیلومتر مربع، بازگو کننده این مطلب است که روزگاری شهری بزرگ و آباد در این منطقه وجود داشته و جمعیت کثیری را در خود جای می داده است. این اثر در تاریخ ۱ شهریور ۱۳۷۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نگاهی به سابقه تاریخی هرمزگان
خلیج فارس در گذشته، بزرگترین مرکز نیروی دریایی هخامنشینان در جهان آن روز به شمار می رفته و جزایر بزرگی همچون قشم، لارک، هنگام، کیش و هرمز مرکز قدرت عظیم دریانوردی آن زمان بوده است .
در مدت کوتاهی برخی از این جزایر تحت تسلط یونانیان قرار گرفت و از آن به عنوان پایگاهی برای تصرف هند استفاده می کردند.
بر اثر زوال سلسله پارت و روی کار آمدن ساسانیان گروه های بزرگی از اقوام این سلسله به پایگاه های دریایی ایران در خلیج فارس سرازیر شدند و شهرهای بزرگی در سواحل خلیج فارس و دریای عمان به وجود آوردند.
در اواخر قرن هفتم هجری قمری، «خربس»، «قلات»، «سوزا»، «دیرستان»، «لافت» و «قشم» رونق خاصی یافت؛ در قرن هشتم سپاهیان امیرتیمور به شهرهای ساحلی هرمز کهنه یورش برد و قلعه های آنجا را تسخیر کرده و به آتش کشید .
نخستین گروه استعمارگران از سال ۹۰۸ هجری قمری به سرپرستی (واسکودوگاما) در بنادر خلیج فارس پیاده شدند .
در سال ۱۵۰۷ میلادی گروهی از پرتغالی ها به فرماندهی (آلبوکرک) وارد خلیج فارس شده و به نابسامانی های خلیج فارس دامن زدند تا اینکه (الله وردیخان) از جانب شاه عباس اول مامور دفع پرتغالی ها شد .
در سال ۹۲۲ هجری قمری برای سومین بار پرتغالی ها با نیروی زیاد به خلیج فارس روی آورده و بندر گمبرون را همراه با جزیره هرمز و تمامی شهرهای هرمزگان از جاسک تا بندرلنگه را تحت سیطره خود درآوردند.
در سال ۱۰۳۲ هجری قمری (شاه عباس صفوی) شهرهای اشغال شده هرمز، کنگ ، لنگه و بندر گمبرون را به فرماندهی (امام قلی خان) حاکم فارس ازتصرف پرتغالی ها از منطقه به تدریج هلندی ها و انگلیسی ها به هرمزگان آمدند و با افتتاح تجارتخانه ها و احداث عمارات عالی، خود به رقابت تجاری با یکدیگر پرداختند.
دولت فرانسه نیز به دست ژنرال گاردن با تاسیس کنسولگری در بندرعباس ، منابع مالی عظیمی را به یغما برد . در این زمان کشورهای دیگری مانند بلژیک ، روسیه و اسپانیا نیز دراین شهر امتیازاتی داشتند.
نظر شما