به گزارش ایرنا ، در شمال کمربندی ورامین – پیشوا و در حاشیه روستای عسکرآباد ، قلعه‌ای وسیع با دیواره‌های بلند خود نمایی می کند ، قلعه‌ای که محلی‌ها از آن به عنوان قلعه‌گبری یاد می‌کنند و به عنوان بزرگترین قلعه نظامی خشتی جهان از آن یاد شده و از آثار منحصر به فرد تاریخی شهرستان پیشوا محسوب می شود .
این قلعه باستانی که در تاریخ ۱۱ شهریور ماه سال ۸۲ به شمار ۹۸۳۵ در سیاهه آثار ملی ایران به ثبت رسیده ، اثری قدیمی و منحصر به فرد است که تاخت و تاز عوامل طبیعی و دخالت‌های انسانی، بخش مهمی از آن را از بین برده و امروز فقط دیواره‌های بلند آن خودنمایی می‌کند.
به گفته اکثرنظر مورخین، قلعه ایرج یک دژ نظامی و محل استقرار ادوات جنگی و نظامیان بوده و گرچه مشخص نیست که چه سلسله‌ای و در چه تاریخی ،این دژ مستحکم را بنا کرده اند ولی برخی آن را مربوط به دوره کیانیان می‌دانند که آن را برای مقابله با حمله تورانیان احداث نموده‌اند .
آجرهای به کار رفته در رشته قنات قدیمی این قلعه، به دوره ساسانیان بر می‌گردد و آثار کشف شده از آن، قدمتی بیش از ۳ هزار سال را نشان می‌دهد.
طول این قلعه هزار ۲۱۴متر و عرض آن هزار و ۱۵۰ متر می‌باشد که در ضلع شمالی ۳۴ برج ، ضلع جنوبی ۴۲ برج و بر روی اضلاع شرقی و غربی ۳۶ برج وجود داشته که فرسایش‌های جوی و دخالت‌های انسانی باعث شده تا امروز اثری از این برج‌ها وجود نداشته باشد.
این قلعه یکصد هکتاری، به صورت مستطیل کامل بوده و از چهار دروازه جنوبی ، شمالی ، غربی و شرقی تشکیل شده که دروازه شمالی کاملا در مقابل قله دماوند قرار گرفته به طوری که اگر جنوب به آن دروازه شمالی نگاه کنید قله دماوند مانند قاب عکسی زیبا در میان دروازه شمالی خود نمایی می کند .
دیواره‌های این قلعه که از خشت خام و گل درست شده تا ۲۵ متر ارتفاع داشته که هم اکنون بیشترین ارتفاع این دیواره‌ها که بر اثر فرسایش آبی و بادی تخریب شده ۱۶ متر می باشد
ضخامت دیواره‌ها در برخی از مناطق قلعه بین ۱۷ تا ۲۲ متر بوده به طوری که در برخی از دیواره‌ها حفره هایی احداث شده بوده که ارابه‌های جنگی از داخل آن عبور می‌کرد و در مرمت‌های صورت گرفته در دیواره شرقی برخی از این اتاقک‌ها بازسازی شده است.
دورتا دور قلعه خندق‌هایی به عرض ۳۰ متر و عمق ۸ متر حفر شده بود که قلعه را از هجوم دشمنان حفظ می‌کرد .
در داخل قلعه قصری بوده که امروز از آن هیچ اثری باقی نمانده است چرا که از اراضی داخل این قلعه به منظور کشت انواع محصولات کشاورزی استفاده می شود.
رشته قناتی با هفت سنگ آب در این قلعه جاری است که از سرچشمه آن هنوز نیز اطلاعات دقیقی به دست نیامده است .
طی سال های اخیر دروازه و دیواره های شرقی این قلعه بازسازی شده و دروازه های جنوبی و شمالی نیز قابلیت تردد دارد.
با وجود تخریب‌های صورت گرفته در دیواره ها ، هنوز نیز ابهت این قلعه تاریخی هر گردشگری را به خود جذب می کند و مسافران را به عمق تاریخ ببرد.
این قلعه در اوایل دهه هشتاد می‌رفت که در فهرست آثار جهانی ثبت شود ولی کشت و کار محصولات کشاورزی، مشخص نبودن مالکیت و نیز حفر چندین استخر ذخیره آب، این امکان را از قلعه ایرج سلب کرد.
سال گذشته و در جریان سفر معاون اجتماعی معاون اول رئیس جمهور دولت به شهرستان پیشوا، راه‌اندازی پایگاه ملی میراث در قلعه ایرج از سوی مسوولان وقت پیگیری شد تا زمینه حفاظت و صیانت از این اثر فراهم شده و فعالیت‌های پژوهشی و کاوش به صورت مداوم انجام شود.
در نخستین گام و با توافق میراث فرهنگی و سازمان برنامه و بودجه قرار بود که مبلغ ۵۰ میلیارد ریال برای پایگاه ملی قلعه ایرج در نظر گرفته شود که از اختصاص این اعتبار اطلاعی در دست نیست.
پیشوا با بیش از ۸۰ هزار نفر جمعیت در ۴۵ کیلومتری جنوب‌شرق تهران واقع شده است.
برای رسیدن به قلعه ایرج کافی است از تهران به سمت ورامین حرکت کرده و پس از رسیدن به میدان ولی‌عصر(عج) این شهرستان، در کمربندی شمالی ورامین- پیشوا به مسیر خود ادامه دهید و پس از ۵ کیلومتر با وارد شدن به روستای عسگرآباد، وارد قلعه ایرج شوید.
نظر شما