شادی واقعی در محیط مدرسه

به گزارش ایرنا، بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، آموزش حضوری دانش آموزان در مدارس از روز ۱۴ فروردین جاری آغاز شد تا دانش آموزان  پس از ۲ سال آموزش مجازی برای شرکت در کلاس های درس به خانه دوم خود بازگردند.

با توجه به اینکه همدلی و همراهی والدین و معلمان در ایام شیوع ویروس کرونا برای پیشبرد اهداف آموزشی و هدایت دانش آموزان به سمت تعلیم و تربیت ستودنی است اما آموزش مجازی نمی تواند جایگزین آموزش حضوری شود زیرا آموزش چهره به چهره دانش آموز و معلم در فضای مدرسه از اثر بخشی بالایی برخوردار است.

طی ۲ سال گذشته معلمان با هدف انجام وظیفه و نقش‌آفرینی در فرایند تعلیم و تربیت، منازل خود را به کلاس درس بدل کرده بودند و زمان آموزش برایشان محدود به ساعت خاصی نشد.

 تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا مبنی بر آموزش حضوری و بازگشت دانش آموزان به مدارس برای شرکت در کلاس های حضوری درس معلمان در پایه های مختلف تحصیلی در ابتدا به دانش آموزان و اولیا شوک وارد کرد اما پس از بررسی وضعیت درسی و مسائل تربیتی لحظه به لحظه از شدت نگرانی های آنها نسبت به حضور در مدارس با دیدن و شنیدن اخبار و تصاویر آماده سازی مدارس برای استقبال از بازگشت دانش آموزان با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی کاسته شد.

آموزش مجازی به نظام تعلیم و  تربیت و دانش‌آموزان ضربه وارد کرد و منجر به افزایش اُفت تحصیلی، توسعه استفاده از فضای ناامن اینترنت برای دانش‌آموزان، برهم خوردن ساعات خواب و بیداری، کم تحرکی، چاقی و آسیب جدی به روحیه و سلامت روحی، ایجاد خستگی و حتی افزایش پرخاشگری در بین آنان شد.

همزمان با سراسر کشور ادامه موثر آموزش و روند تعلیم و تربیت از ۱۴ فروردین ماه در مدارس استان البرز نیز کلید خورد تا دانش آموزان در مدت باقی مانده سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ از مزایای آموزش حضوری در مدارس بهره مند شوند.

مدرسه بهترین محل آموزشی

روانشناس البرزی گفت: محیط آموزشی و مدرسه بهترین فضا برای محورهای تعیین کننده رفتار و تصمیم گیری در دانش آموزان است.

« خدیجه نوروزی»  افزود: مهمترین و اساسی ترین محور تعیین کننده رفتار و تصمیم گیری نوجوانان و جوانان در رده سنی هفت تا ۱۸ سال با روابط میان فردی آنان با گروه همسالان شکل می گیرد.

وی با اشاره به اینکه مدرسه و محیط های آموزشی دائمی و نیمه دائمی که شامل آموزشگاه ها و مراکز و کارگاه های آموزشی می شود، خاطرنشان کرد: این مراکز مهمترین و موثرترین مجموعه هایی هستند که می توانند این روابط میان فردی را در بستر کنترل و نظارت و به صورت هدفمند تامین کنند؛

محیط های دیگری مانند محیط های همسالان در میان فامیل و اقوام یا محله یا مراکزی مانند مساجد، پارک ها و فرهنگسراها هم تامین کننده این فضا هستند اما مدرسه اصلی ترین بستر برای کسب آموزش و مهارت است.

نوروزی تصریح کرد: نخستین موردی که در موضوع مدرسه رفتن به صورت حضوری مهم است بحث افزایش روابط میان فردی دانش آموزان است؛ دومین محور تعیین کننده عامل رفتار و تصمیم گیری های دانش آموزان، یادگیری های مشاهده ای است چنانچه عنوان می شود نوجوانان مهمترین مسایل زندگی خود را به صورت یادگیری مشاهده ای رقم می زنند. 

وی با بیان اینکه در یادگیری مشاهده ای ، نگاه دانش آموزان به همسالان و اطرافیان است، اضافه کرد: حضور در مدرسه زمینه ساز یادگیری مشاهده ای مطلوب است که نباید فرزندان خود را از این فضا در شرایط  بوجود آمده از تداوم شیوع ویروس کرونا محروم کرد بلکه باید به آنان خود مراقبتی را بیاموزیم.

روانشناس البرزی ادامه داد: همراهی هیجانی و انگیزه بخش یکی دیگر از محورهای تعیین کننده عامل رفتار دانش آموزان است زیرا دانش آموزان وقتی بخواهند در زمینه فرهنگی، ورزشی، آموزشی و درسی کاری را انجام دهند خیلی مهم است که با همسالان همراه باشند و این همراهی باعث می شود انگیزه بگیرند.

وی از ارتباط مشتقیم و همه جانبه دانش آموزان با عوامل آموزشی را از دیگر عوامل تعیین کننده رفتار دانش آموزان برشمرد و عنوان کرد: این عوامل ممکن است درسی، مسولان اجرایی مدرسه یا محیط آموزش باشند چون ارتباط مستقیم با عوامل آموزش  در رشد افراد بسیار تعیین کننده است.

نوروزی از تمرکز بر عناصر محیط آموزشی به عنوان یکی از محورهای تعیین کننده رفتار دانش آموزان نام برد و گفت: دانش آموزان در هر رده سنی که باشند وقتی در خانه پشت سیستم رایانه یا موبایل آموزش را دریافت می کند هیچگاه فاکتورهای محیطی همگن و همراه با آموزش نخواهند داشت چرا که محیط، محیط خانگی است.

وی افزود: در محیط آموزشی تمامی عناصر از صندلی، در، تخته، آبخوری، حیاط، راهرو، نمازخانه، کتابخانه و همه چیز دیگر، همگن و متمرکز بر آموزش است و این عناصر دست در دست هم میزان تمرکز دانش آموز در یادگیری را بالا می برند.

این روانشناس البرزی تاکید کرد: ضرورت وجود مجموع این عناصر، دانش آموزان و والدین را برای بازگشایی مدارس مجاب می کنند البته باید شرایط بهداشتی و رعایت شیوه نامه های آن بسیار مدنظر قرار گیرد و رعایت شود.

درپیش گرفتن راه های همزیستی با کرونا

« محمد علی کلهر » دیگر روانشناس البرز گفت:  پس از شیوع ویروس کرونا در کشور در اسفند سال ۹۸، مراکز آموزشی و مدارس تعطیل شدند و آموزش‌ در بسترهای غیرحضوری مانند فضای مجازی، شبکه شاد، مدرسه تلویزیونی و بسته ‌های آموزشی پیگیری شد اما این آموزش ها نتوانست جای کلاس درس معلم را بگیرد.

وی اظهارداشت: در اردیبهشت ۹۹، مدارس به صورت اختیاری برای رفع اشکال دانش آموزان بازگشایی شد، هر چند با توجه به گسترش کرونا و هراس عمومی از انتقال این ویروس، آموزش در سال تحصیلی جدید باز به صورت غیرحضوری دنبال شد.

وی با اشاره به اینکه ارزیابی نتایج آموزش غیرحضوری بر سلامت جسم، روان و تحصیل دانش‌آموزان، نشان می‌دهد که پیامدهای منفی تعطیلی مدارس بسیار بیشتر از دایر بودن آن است، خاطرنشان کرد: چشم‌اندازی برای پایان ویروس کرونا وجود ندارد و با توجه به آسیب های تعطیلی مدارس، باید با این ویروس کنار بیاییم و راه های همزیستی با آن را در پیش بگیریم.

کلهر یادآورشد: بازگشایی کامل مدارس از دغدغه این روزهای جامعه پزشکی باتوجه به تداوم شیوع کرونا است و  از آموزش و پرورش می‌خواهند با اجرای دقیق دستورالعمل‌های بهداشتی علاوه بر ایجاد فضای امن بهداشتی به دغدغه دوگانه تحصیل حضوری یا مجازی  پایان داده شود.

وی با بیان اینکه اعلام و ابلاغ مصوبه ستاد ملی مدیریت مقابله با کرونا برای تحصیل حضوری دانش آموزان همانند ادوار گذشته واکنش‌هایی را در محافل خانوادگی و فضای مجازی از سوی والدین و دانش آموزان به دنبال داشته و همچنان ادامه دارد، عنوان کرد: اما این بار بسیاری با اجرای این طرح موافق هستند و برخی‌ هم در ارتباط با بازگشایی مدارس و حضور فرزندانشان در کلاس‌های درس نگرانی هایی دارند.

وی ادامه داد: وحدت نظر میان مسوولان آموزش و پرورش ، والدین و متولیان دستگاه سلامت مورد تایید بسیاری از کارشناسانی است که می‌گویند تجارب نظام‌های آموزشی مختلف نشان می‌دهد که تعطیلی طولانی‌مدت مدارس نه تنها تأثیر چندانی بر گسترش همه‌گیری کرونا در جوامع  نداشته، بلکه این وقفه به دلیل  دسترسی نداشتن دانش‌آموزان به فعالیت‌های آموزشی و پرورشی مطلوب، آسیب‌های جسمی و روحی متعددی را برای دانش‌آموزان در پی داشته است.

این روانشناس تصریح کرد: در زمان حاضر باید با ویروس کرونا همزیستی خلاقانه داشته باشیم زیرا اطلاعات و آگاهی ما درباره این ویروس  افزایش یافته و رفتارهای ما عالمانه و دقیق انتخاب می‌شود.

وی با بیان اینکه همه انواع زندگی شرایط عادی، پراسترس، اضطرار و بحران را تجربه می‌کنند، افزود: باید بدانیم در هرکدام از این شرایط، افراد با انواع متفاوت زندگی چه واکنشی از خود نشان می‌دهند و چگونه می توان در شرایط خاص زندگی را جریان داد.

کلهر بیان داشت: افراد در شرایط اضطرار مانند شیوع بیماری کووید۱۹ به شیوه هایی چون بی‌تفاوتی ، شاکی بودن و مدام به اطرافیان و مسوولان غر زدن، صبوری و با اینکه از رعایت پروتکل‌های بهداشتی خوششان نمی‌آید اما تحمل می‌کنند و به آن عمل می‌کنند.

وی عنوان کرد: بهترین نوع برخورد این است که فرد خود از خودش مراقبت کند پس با روند آموزش حضوری در مدارس همراه شویم تا بیش از این فرزندانمان آسیب نبینند.

وی با اشاره به اینکه اضطراب والدین قابل انتقال به بچه ها است،خاطرنشان کرد: والدین باید سعی کنند با رعایت خود مراقبتی و کنترل استرس خود، آرامش را به خود و اطرافیانتان منتقل کنند.

روانشناس البرزی یادآورشد: آگاهی دادن به دیگران نیز می تواند هم از گسترش همه گیری پیشگیری کند و هم استرس خودتان راکاهش دهد، بخصوص وقتی اصول ساده خود مراقبتی را به افراد خانواده خود آموزش دهید خطر آلودگی از طریق آنها را نیز کاهش می دهید و نگرش شما از سرنوشت عزیزانتان کاهش خواهد یافت.

وی افزود: والدین باید اهمیت رعایت اصول پیشگیری را در همه موقعیتها برای فرزندانشان توجیه و مرتب تمرین کنند و فراموش نکنند بخش بزرگی از کنترل کرونا همین خود مراقبتی و آرام نگاه داشتن خود در شرایط استرس زاست.

ریحانی ادامه داد: با این اوصاف مهمترین لازمه بیرون راندن  ویروس خطرناک کرونا از پیش پای کودکان و نوجوانان، آموزش خودمراقبتی به آنان در فضای درس و مدرسه است چرا که اگر کوچکترین غفلتی در این امر صورت بگیرد احتمال شیوع کرونا در فضای مدارس دوراز انتظار نیست.

وی تاکید کرد: گسترش آموزش های خودمراقبتی برای دانش آموزان به ویژه دانش آموزان پایه ابتدایی به زبان ساده موجب داشتن رفتارآگاهانه آنان درپیشگیری از کرونا با راه حل های آسان و همچنین انتقال پیام های آموزشی به سایر اعضای خانواده و اطرافیان می شود.

مهارت خود آگاهی

روانشناس و درمانگر البرزی نیز گفت: شیوع بیماری  کووید۱۹ به ما درس بزرگی داد تا انسان به قدرت و محدودیت هایش پی ببرد و قدرت از این نظر که تا چه حد می تواند یک سری موضوعات را مدیریت کند و محدودیت از این نظر که توان برخورد با مشکلات را ندارد.

« مصطفی سوری » با اشاره به اینکه نگران بودن از موضوع فقط حال ما را بد می کند، خاطرنشان کرد: برای رسیدن به موفقیت و مبارزه با مشکلات چاره کارتلاش و خودآگاهی است.

وی بیان داشت: برای ایمنی خود در مقابل مشکلات زندگی از جمله ویروس کرونا باید برای حفظ سلامت از خودمان مراقبت آگاهانه داشته باشیم و با توکل بر خدا مسیر زندگی را طی کنیم؛ هرگونه اضطراب موجب کاهش انرژی و نگرانی فرد در زندگی فردی و اجتماعی می شود که برای پیشگیری ازآن باید آگاهانه عمل کرد و به مهارت آموزی اهمیت داد.

سوری با بیان اینکه استرس موجب بیماری و ضعف سیستم دفاعی بدن می شود، اضافه کرد: یکی از علل آسیب دیدگی افراد در مقابل ویروس کرونا همین احساس نگرانی داشتن است در حالی که با خود مراقبتی می توان از ابتلا به آن پیشگیری کرد.

وی ادامه داد: حس خوب داشتن به یک موضوع موجب می شود برای رسیدن و یا انجام آن آگاهانه گام برداریم پس در زیست بوم جدید باید خودآگاهی داشت.

وی یادآورشد: باید به فرزندانمان اجازه تجربه و انتخاب را در زندگی بدهیم و ما به عنوان اولیا موظف به یاد دادن مهارت های زندگی به آنان هستیم و دراین راه نباید از توجه به نظریه های روانشناختی آن هم با کمک گرفتن از مشاوران و روانشناسان با تجربه غفلت کنیم.

روانشناس و درمانگر البرزی عنوان کرد: در زمان حاضر باید با ویروس کرونا  همزیستی  خلاقانه داشت تا سطح آسیب دیدگی ها از این ویرورس  به حداقل ممکن برسد.

والدین الگوی دانش آموزان

سوری اظهار داشت : کودکان برای مقابله با  کرونا از رفتار والدین الگوبرداری می‌کنند و در واقع بر اساس نظریه های روانشناختی والدین تاثیر صددرصد بر روی فرزندان خود دارند.

وی با اشاره به اینکه آموزش و شناسایی این بیماری نباید باعث بروز اضطراب و استرس در کودکان و نوجوانان شود، اظهارداشت: آموزش در این زمینه باید ضمن ترغیب رعایت پروتکل‌های بهداشتی، از افراط در شست وشو و اختلال وسواس جلوگیری کند.

وی بیان داشت: چگونگی عمل و رفتار در دوران این بیماری نظیر رعایت قرنطینه خانگی، عدم ارتباط با دوستان و همسالان به منظور پیشگیری از انتقال بیماری کووید۱۹ را باید مهم دانست اما در کنار آن باید به این نکته مهم توجه کنیم که دانش آموزان در خانه و شبکه آموزشی شاد نیاز به آموزش های لازم درمورد همزیستی با کرونا نیز دارند.

سوری با بیان اینکه در دوران سخت کرونا استرس، غم، اندوه، ناراحتی و خشم والدین برای کودک قابل مشاهده، الگوبرداری و سرمشق پذیری است، اضافه کرد: والدین باید در این دوره خاص شیوع کرونا، رفتار و هیجانات خود را کنترل کرده و سرمشق خوب و مثبتی برای کودکان خود باشند.

وی تصریح کرد: بچه ها از طریق مشاهده رفتارهای والدین خود از آنها سرمشق رفتاری می گیرند و همین موضوع وظیفه خطیری را بر دوش والدین قرار داده است.

وی یادآورشد: کرونا بر روی روح و روان افراد با هر گروه سنی تاثیرگذار است و والدین نیز تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته و نگرانی های خاص خود را دارند.

روانشناس البرزی ادامه داد: این روزها که مدارس باز شده استرس و نگرانی آنها برای فرزند یا فرزندانشان قابل مشاهده است در حالی که والدین خود باید تزریق کننده در آرامش در کانون خانواده باشند.

وی گفت: استرس علائم رفتاری، هیجانی و شناختی مثل راه رفتن مکرر، گیج شدن، بی حوصلگی و بی حالی، تند حرف زدن دارد و در نتیجه  فیزیک، کلام و طرز رفتار والدین خود به وضوح نشان دهنده استرس در مادر و پدر است.

سوری عنوان کرد: فرزندان با مشاهده، سبک رفتار والدین درواقع  مواجهه با مسائل مختلف را آموزش می بیند لذا دراین وضعیت سخت کرونایی رفتار های والدین در راستای آموزش همزیستی با کرونا باشد تا دانش آموزان برای آموزش دیدن در فضای مهم و اثربخش بخش مدرسه آماده شوند.

وی با بیان اینکه افکار و هیجانات منفی مثل خشم، غم، ناراحتی، استرس و اضطراب، رفتارهای منفی را در پی دارد، توصیه کرد: والدین اگر می بینند نسبت به موضوعی استرس بالایی دارند که قادر به کنترل نگرانی نیستند حتما برای درمان خود از کمک یک روانشناس بهره بگیرند.

وی یادآورشد: خیلی مهم است که والدین اطلاعات کافی، واضح، روشن و مطابق با درک و دنیای ذهنی فرزندانشان در خصوص ویروس کرونا به آنها ارائه دهند تا در مدرسه از خود مراقبت کنند.

 روانشناس البرزی تاکید کرد: والدین ضمن توضیحات واضح مسائل، سعی کنند که از اصطلاحات مثبت مثل اینکه این بیماری مثل سرماخوردگی اما دارای تفاوت های دیگری است که با رعایت بهداشت و یکسری کارها می توان به مقابله  با آن پرداخت و باید چگونه زندگی کردن با آن را یاد بگیریم.

رعایت الزامات بهداشتی ، تزریق واکسن و استفاده از ماسک مهمترین توصیه ها برای پیشگیری از کرونا در محیط مدارس است که باید دانش آموزان و خانواده ها به آن توجه بیشتری کنند .

استان البرز حدود ۵۱۲ هزار دانش آموز و ۲۶ هزار فرهنگی دارد.