عبدالرضا قیصری دکترای ادبیات روز شنبه در این نشست اظهار کرد: موضوع انقلاب بحثی اساسی، مهم و زیرساختی است که هفته هنر انقلاب اسلامی بهانه‌ای شد تا به مبانی این موضوع بپردازیم. هرچند تبببن بنیان‌های یک تفکر و جریان و پرداختن به تبعات و دستاوردهای آن فرصت بیشتری را می‌طلبد.
نقش متحول کننده انقلاب در داستان‌نویسی و شعر
وی ادامه داد: انقلاب به عنوان یک پدیده سیاسی و اجتماعی تمام شئونات زندگی مردم جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و از طریق آن انرژی درونی اجتماع برای ایجاد تحول در رویکردها و ساختارها فعال می‌شود.
قیصری بیان داشت: ما در ذیل موضوع پایداری و مقاومت مباحثی را می‌گنجانیم که جریان‌های داخلی در حوزه‌های اجتماعی تحت عنوان انقلاب یکی از این مباحث به شمار می‌رود.
وی یادآوری کرد: اگر مقاومت و پایداری را به عنوان یک مفهوم کلی در نظر بگیریم، جامعه ممکن است این مقاومت را در مقابل یک نیروی داخلی که با نام استبداد از آن یاد می‌شود و یا یک نیروی خارجی و بیگانه ایجاد کند. حتی این پایداری را در اخلاقیات و نفسانیات و در مقابل طبیعت می‌توانیم دنبال کنیم.
قیصری گفت: هنرمندان، فعالان و تأثیرگذاران در شکل‌گیری انقلاب از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند که هم مؤثر و هم متأثر از جریانات انقلاب واقع می‌شوند.در انقلاب اسلامی ویژگی ایدیولوژیک بودن انقلاب و داشتن پسوند اسلامی باعث می‌شود که در تعریف دایره هنر موضوع انقلاب را پررنگ ببینیم. بسیاری هنرمندان معتقدند هر اثری که برآمده از واقعه انقلاب باشد حتی اگر با موضوع انقلاب نباشد، بدون ظهور و بروز انقلاب قطعا خلق نمی‌شد.
وی اظهار کرد: تأثیر ادبیات و شعر در فرهنگ ما خواه یا ناخواه تأثیر جدی، واقعی و پررنگی است. در ادبیات بحث داستان‌نویسی چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب به صورت جدی دنبال شده و در مقام بررسی و رصد بوده و هست.
قیصری ادامه داد: در حوزه داستان حدود ۲۸۰ مجموعه داستان با موضوع انقلاب در سالهای ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۷ منتشر شده است اما در همین بازه زمانی تعداد آثاری که در حوزه دفاع مقدس تولید شده چندین برابر است. البته نویسنده دفاع مقدس هم خود را جدا از انقلاب نمی‌داند.
وی اضافه کرد: نوشتن در مورد جنگ هنوز هم ادامه دارد و گویا این رویداد آنی دارد که هنوز هم ما را رها نمی‌کند و قرار نیست به راحتی از کنار آن بگذریم.
قیصری بیان کرد: ادبیات داستانی سوسیالیستی پیش از انقلاب بزرگانی داشته و آثار خوبی نیز در این زمینه منتشر شده بوده است اما در این حوزه نگاهی همسو با نگاه انقلاب اسلامی وجود نداشت.اما انقلاب اسلامی تحولات بنیادین در عرصه ادبیات داستانی ایجاد کرد و هنرمندان هم قطعا تحت تاثیر این تحولات قرار می‌گیرند.
این دکترای ادبیات با بیان اینکه سرعت تحولات ناشی از انقلاب از سرعت اتفاقات هنری بیشتر است و این طبیعی است، گفت: موضعگیری هنرمندان صاحب قلم پس از انقلاب به سمت بیان حواشی و واقعیات اجتماعی که پیرامون این قضیه اتفاق افتاده است، حرکت کرده است.
قیصری گفت: پس از انقلاب اسلامی نوعی داستان‌نویسی مستند در حوزه تاریخ شفاهی و تبدیل آن به داستان‌های مستند شکل گرفت و برخی داستان نویسان با نگاه انقلابی داستان‌ها را مستند به وقایع می‌نوشتند.خوشبختانه هنرمندان توانستند با خلق آثار ادبی در زمینه مستندنویسی وقایع انقلاب و دفاع مقدس کشور را از ادبیات وارداتی بی‌نیاز کند و اتفاقات خوبی را در این عرصه رقم بزنند.
توسعه سینما با هدف شکل‌گیری آرمان‌های انقلاب
محمدبرفر عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی نیز در این نشست گفت: انقلاب به معنای دگرگونی و زیرو رو کردن ارزش‌هایی است که تبدیل به ضد ارزش شده است. انقلاب فقط در نظام سیاسی کشور اتفاق نمی‌افتد و تمام نهادهای فرهنکی، اقتصادی و اجتماعی هم با وقوع انقلاب دگرگون می‌شوند. حتی می‌توان گفت انقلاب در طبیعت و تغییر فصل‌ها و حتی در هنر نیز رخ می‌دهد.
محمدبرفر با بیان اینکه سینما هم از این تغییر و تحول بنیادین به ویژه در سالهای نخست انقلاب بی نصیب نبوده است، گفت: هرچند که در طول سالهای گذشته آثار قابل قبولی و شایسته‌ای در عرصه سینما داشتیم اما انقلاب اسلامی ایران در این عرصه آن طور که باید پشتوانه غنی فرهنگی و هنری را نداشت.
وی اضافه کرد: تا پیش از انقلاب، سینما به عنوان هنری جدی به شمار نمی‌رفت و اکثر آثاری هم که در سینمای قبل از انقلاب ساخته می‌شد فیلم‌های تجاری محسوب می‌شدند. البته در دهه چهل شاهد ساخت فیلم‌هایی شاخص، اعتراضی و قابل تأملی بودیم و حتی فیلم‌هایی ساخته شد که تأثیر مهمی برای تهییج مردم به منظور فراهم شدن شرایط انقلاب داشت.
وی عنوان کرد: وقتی انقلاب شد بسیاری از فیلمسازان قبل از انقلاب که در حوزه موج نو حرکت می‌کردند وارد سینمای جدید شدند. با این وجود در آغاز انقلاب ما هنرمندان انقلابی در حوزه سینما نداشتیم. با اینکه در حوزه ادبیات از هنرمندان انقلابی بهره می‌بریم اما در حوزه سینما از وجود این هنرمندان محروم بودیم و حتی شاهد کار خاصی در این زمینه نبودیم. تا اینکه کارگردانان و فیلمسازان خوش‌فکر قبل از انقلاب به تدریج فعالیت‌های خود را از سر گرفتند و حتی برخی از آنها خوانش جدیدی از تاریخ انقلاب را رقم زدند.
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی بیان داشت: در سال ۱۳۶۱ حوزه هنر و اندیشه اسلامی با هدف شکل‌گیری سینما با آرمان‌های انقلابی شکل گرفت. به دنبال این گام بلند اقدامات قابل توجه دیگری نیز مانند راه‌اندازی مرکز آموزش اسلامی فیلم‌سازی نیز انجام شد.
وی با اشاره به سخن بنیانگذار فقید انقلاب مبنی بر اینکه « ما با سینما مخالف نیستیم بلکه با فحشا مخالف هستیم» گفت: برخی معتقدند که بنیاد فارابی سینما را در نطفه خفه کرد و برخی هم بر این باور هستند که بنیاد فارابی باعث شد سینما گامی رو به جلو برود. پیش از انقلاب فیلم‌های سینمایی سیاه و سفید بی کیفیت تولید می‌شد اما پس از انقلاب رنگ وارد سینما شد و تحولات خوبی در زمینه فرم و محتوا برای کمک به تفکر انقلاب در حوزه سینما ایجاد شد.
رشد هنر انقلاب در گرو مخاطب‌سازی
محمد جواد زارع مهذبیه کارشناس ارشد نقاشی هم با اعتقاد به اینکه هنر انقلاب برای اینکه بتواند به رشد خود ادامه دهد باید مخاطب خود را بسازد، گفت: خلق آثار در حوزه هنرهای تجسمی از جمله نقاشی و مجسمه‌سازی از سال ۱۳۲۰ تا زمان انقلاب و پس از انقلاب با هدف هویت‌سازی هیچ‌گاه قطع نشده است و در حال حاضر هم آثاری که از هنرمندان کشور ما مورد توجه جهان قرار می‌گیرد به دلیل اشاره کردن به همین هویت است.
وی بیان داشت: اما این روند از سال ۱۳۷۰ رشد قابل توجهی را تجربه کرد و ما تا حدود زیادی توانستیم هویت را در آثار نقاشی توسط هنرمندانی که پس از انقلاب شروع به فعالیت کردند تثبیت کنیم.
این کارشناس افزود: نسلی که پس از انقلاب پرورش یافته بسیار چیره‌دست است و توانسته جایگاه هنرهای تجسمی را ارتقا بخشد.
کارشناس ارشد نقاشی با بیان اینکه در حوزه کاریکاتور هم از دوران پس از انقلاب فعالیت‌های گسترده‌ای داشته‌ایم، گفت: کاریکاتوریست‌های خوبی را با قابلیت‌های مختلف پرورش داده‌ایم که این هنرمندان در حال حاضر در سطح بین الملل فعال هستند.در حوزه کاریکاتور با حضور مستمر هنرمندان کاریکاتوریست در سطح بین‌المللی همواره جزو پنج کشور اول جهان بوده‌ایم.
زارع مهذبیه با اشاره به اینکه کاریکاتور مانند نقاشی و مجسمه سازی وارد موزه‌های بزرگ دنیا نمی‌شود و رسالت دیگری را دنبال می‌کند، گفت: کاریکاتوریست‌ها در طول این سال‌ها به مسائلی مانند ترویج صلح بشر دوستی، تروریست، محیط زیست، مبارزه با سرمایه‌داری و جنگ طلبی در آثار خود پرداخته‌اند.
نظر شما