به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، محمدحسن نامی در مراسم رونمایی از راهنماها و سامانه نیازسنجی پس از رخداد سوانح طبیعی در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله افزود: امروز زلزله را بلیه می‌دانیم ولی اگر با تعریف پروژه‌های علمی بتوانیم از انرژی نهفته در گسل در مسیر صحیح استفاده کنیم به نعمت تبدیل می‌شود.
وی خواستار تبدیل شدن ایران به قطب علمی در منطقه برای اطلاع‌رسانی و کمک‌رسانی به کشورهای اطراف شد و ادامه داد: باید ظرفیت‌ها و شاخص‌های لازم را برای ایجاد ایمنی و امنیت بناهای مردم به کار ببریم.
معاون وزیر کشور تاکید کرد: در زمینه مدیریت بحران باید سازوکاری را برای ارزیابی خسارت و بازیابی و بازتوانی تعریف کنیم تا خدمات مناسب به زلزله‌زدگان و حادثه‌دیدگان ارائه دهیم.
ایران رنگین‌کمانی از گسل‌های مختلف
نامی ایران را رنگین‌کمانی از گسل‌های مختلف دانست، افزود: باید پروژه‌های مختلف تحقیقاتی در زمینه زلزله تعریف کنیم؛ مثلا نمی دانیم اگر امواج الکترومغناطیسی را به لایه یونوسفر بتابانیم و امواج تا عمق ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری زمین نفوذ کنند، می توانند گسل‌ها را فعال کنند یا خیر. همچنین اگر گسل‌های پیوسته‌ای را که از کشورهای دیگر شروع می شوند، فعال کنیم تا چه میزان می توانند، فعال شوند. به طور کلی سازوکار لازم برای ساخت ایمن ساختمان‌ها وجود دارد باید همه را ملزم به رعایت آنها بکنیم.
رییس سازمان مدیریت بحران همچنین ضمن اشاره به وقوع سیل دی ماه ۱۴۰۰ در استان سیستان و بلوچستان اظهار داشت: توده ها و وزش رطوبتی در کشور ما عموما غربی‌شرقی یا شمالی‌جنوبی است وقتی این توده‌ها با هم برخورد می‌کنند عموما نزولات خوبی داریم. اما در سیل دی ماه گذشته این توده‌ها با توده‌ای از جنوب هند منطبق و موجب بارش ۲۵۰ میلی لیتری طی ۲ ساعت در جنوب استان کرمان و بلوچستان شدند؛ در حالی که اگر در دشت جیرفت تجهیزات ابخیزداری داشتیم نه‌تنها با سیل مواجه نمی شدیم بلکه از این میزان نزولات جوی هم می توانستیم به خوبی استفاده کنیم.
وی بر فعالیت مراکز تحقیقاتی تاکید کرد و گفت: مراکز تحقیقاتی باید در پیشگیری بیشتر و بهتر عمل کنند. این مراکز می توانند با تهیه دستور العمل‌ها به پایداری مردم حین و بعد از وقوع سانحه کمک کنند که داشتن اطلاعات برای تدوین این دستورالعمل ها مفید است.
نامی ضمن اشاره به ضرورت هوشمند بودن سامانه های اطلاعاتی گفت: اگر این سامانه ها به صورت هوشمند تهیه شوند، بعد از رخداد سوانح تحلیل هایی را به ما ارائه می دهند که می توانیم از آنها برای افزایش ایمنی و امنیت مردم استفاده کنیم.
وی همچنین از نماینده مقیم دفتر برنامه توسعه ملل متحد حاضر در جلسه خواست تا برای کمک به کنترل ریزگردها در ایران کمک کند و افزود: هشت کانون ریزگرد از عراق، عربستان، سوریه و اردن بر ایران تاثیر دارند که بیشتر از بقیه کانون ریزگرد از عراق به ایران می‌رسد. ما حاضریم با همکاری دفتر برنامه توسعه ملل متحد و نمایندگان این کشورها با راه حل هایی مانند پوشش سبز یا مالچ پاشی این مشکل را حل کنیم.
محمد تاتار معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه نیز ضمن ارائه گزارشی از فعالیت این پژوهشگاه گفت: ایجاد سامانه براورد ریز و تخمین براورد تلفات، راه اندازی مرکز ملی داده، و شبکه ملی لرزه‌نگاری دائم باندپهن با ۳۴ ایستگاه همچنین شبکه ملی لرزه‌نگاری موقت یا قابل حمل بخشی از فعالیت‌های ماست.
وی همچنین مطالعات جامع زمین لرزه در مکران، مطالعات تحلیل خطر و پایش نیروگاه اتمی بوشهر از جهت استعداد لرزه‌خیزی و پهنه‌بندی و ریزپهنه‌بدی مخاطرات ژئوتکنیک را از جمله دیگر اقدامات پژوهشگاه برشمرد.
تاتار گفت: بعد از وقوع سیل‌های سال ۱۳۹۸ تهیه راهنما و دستور العمل پس از رخداد سوانح طبیعی به سفارش سازمان برنامه و بودجه به پژوهشگاه سپرده شد.
کامبد امینی رییس پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران پژوهشگاه نیز در توضیح سامانه نیازسنجی پس از رخداد سوانح طبیعی اظهار داشت: وقتی سانحه ای رخ می دهد حجم و آثار تبعات آن را نمی دانستیم، مثلا خسارت زلزله بم از ۵۰۰ میلیون دلار تا ۵ میلیارد دلار براورد می شد، بیشتر اطلاعات هم قابل صحت سنجی نبود.
وی ادامه داد: تهیه راهنماهای نیازسنجی پس از رخداد سوانح طبیعی (Post-Disaster Needs Assessment) از سال ۲۰۰۸ با مشارکت سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا، بانک جهانی آغاز شد و در سال ۲۰۱۵ رونمایی شد. در واقع دنیا به مسئولان کشورها پیشنهاد داد بعد از حوادث از این راهنماها برای سنجش خسارات و نیازها استفاده کنند.
امینی حسینی گفت: ایران بعد از سال ۹۸ از سازمان ملل متحد خواست که از این راهنماها استفاده کند ولی این راهنماها بین المللی بود و قابل استناد برای ایران نبود. بنابراین طبق تعامل سازمان مدیریت برنامه و بودجه و برنامه نیازسنجی پس از رخداد سوانح طبیعی سازمان ملل متحد قرار شد پژوهشگاه این راهنماها را برای استفاده ایران بومی‌سازی کند.
وی توضیح داد: این راهنما در ۱۹ بخش و ۸۰۰ جدول تدارک دیده شده است و تنوعی از سوانح طبیعی اولویت‌دار شامل ۱۴ سانحه مذکور در قانون را مورد توجه قرار می‌دهد. کاربران می‌توانند اطلاعات را در جدول ها وارد کنند و مرتب باید نسخه جدید از این راهنما با توجه به بازخوردها تدوین شود.
به گزارش ایرنا، ایران همواره در معرض مخاطرات طبیعی ویرانگری با منشا زمین‌شناختی یا آب‌وهواشناختی قرار داشته است. بلایای طبیعی مختلفی در دو دهه اخیر در این سرزمین روی داده که برخی از آنها آسیب و تلفات جانی و خسارت گسترده اقتصادی دربرداشته اند و در اغلب موارد آثار اجتماعی و اقتصادی ناشی از چنین سوانحی تا سال‌ها بعد از رخداد باقی مانده و بر فرایندهای توسعه اثر منفی گذاشته است.
با توجه به همین سابقه، تهیه راهنماهای ملی نیازسنجی پس از وقوع (PDNA) مطابق با شرایط بومی کشور، مبتنی بر دستور العمل‌های بهبود فرایند ارزیابی آثار و پیامدهای رخداد سوانح طبیعی و پس از تجربه سیلاب‌های اوایل سال ۱۳۹۸ همچنین انجام فرایند نیازسنجی برای آن توسط نهادهای داخلی و خارجی و در چارچوب همکاری‌های بین‌المللی بین سازمان برنامه و بودجه، سازمان مدیریت بحران کشور و دفتر عمران ملل متحد (UNDP) در دستور کار پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله قرار گرفت.
پژوهشگاه این راهنما را در ۱۹ بخش مختلف در حوزه‌های اجتماعی، تولید، زیرساخت‌ها و بین‌بخشی تهیه کرده است.
هر یک از این بخش‌ها شامل قسمت‌های مختلف؛ از جمله چگونگی ارزیابی اطلاعات پایه موجود، نحوه برآورد آثار و پیامدهای سانحه و چگونگی تعیین نیازهای بازتوانی و بازسازی است و مبتنی بر دانش روز در این عرصه تهیه شده است.
در این مراسم راهنماها و سامانه نیازسنجی پس از رخداد سوانح طبیعی هم با حضور محمدحسن نامی معاون وزیر کشور و رییس سازمان مدیریت بحران و شماری از مقامات سازمان برنامه بودجه رونمایی شد.
این سامانه از روی سایت پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی قابل دسترس است.
همچنین خبرنگاران همراه با رییس و اعضای هیات علمی پژوهشگاه و محمد حسن نامی پیش از رونمایی از راهنماها و سامانه نیازسنجی پس از رخداد سوانح طبیعی از مجموعه آزمایشگاه های پیشرفته مهندسی زلزله بازدید کردند.
نظر شما