جذب حدود ۷ هزار داوطلب اهدای سلول بنیادی در انتقال خون

سلول‌های بنیادی خون‌ساز برای درمان افرادی که دچار بدخیمی‌های خونی یا بیماری‌هایی چون تالاسمی، سرطان‌های خونی و... هستند، استفاده می‌ شود تا بیماری که سلول خونی بدنش دچار مشکل شده، سلامت خود را بازیابد.

سلول های بنیادی چیست؟

سلول بنیادی، مادر تمام سلول‌ها است و توانایی تبدیل به تمام سلول‌های بدن را دارد. این سلول‌ها توانایی خود نوسازی و تمایز به انواع سلول‌ها از جمله سلول‌های خونی، قلبی، عصبی و غضروفی را دارند و همچنین در بازسازی و ترمیم بافت‌های مختلف بدن به دنبال آسیب و جراحت موثر بوده و می‌توانند به درون بافت‌های آسیب دیده‌ای که بخش عمده سلول‌های آنها از بین رفته است، پیوند زده‌ شوند و جایگزین سلول‌های آسیب دیده شده و به ترمیم و رفع نقص در آن بافت بپردازند.

به دلیل توانایی منحصر به فرد سلول‌های بنیادی، این سلول‌ها امروزه از مباحث جذاب در زیست شناسی و علوم درمانی است و همچنین تحقیقات در این زمینه دانش ما را درباره چگونگی رشد و تکوین یک اندام از یک سلول منفرد افزایش داده و مهم تر آنکه به فهم مکانیزم جایگزینی سلول‌های سالم با سلول‌های آسیب دیده کمک کرده است.

حدود ۷۰ درصد از بیماران نیازمند دریافت سلول های بنیادی خون ساز، فاقد خویشاوند مناسب ازنظر آنتی ژن های سازگاری بافتی هستند.

سلول‌های بنیادی را بر اساس خصوصیات و ویژگی به سه دسته سلول‌های بنیادی جنینی، سلول‌های بنیادی بالغ و سلول‌های بنیادی خون بندناف تقسیم می‌کنند.

حدود ۷۰ درصد از بیماران نیازمند دریافت سلول های بنیادی خون ساز، فاقد خویشاوند مناسب ازنظر آنتی ژن های سازگاری بافتی هستند و ممکن است نیازمند دریافت این سلول ها از مراکز اهداکنندگان غیرخویشاوند در بانک های اطلاعاتی اهداکنندگان کشور یا در سطح جهان باشند.

شانس پیدا کردن دهنده غیرخویشاوند در افراد یک نژاد یا قوم بیشتر است که در موفقیت پیوند موثر است، این امر اهمیت تاسیس یک مرکز ملی مانند مرکز سپاس را مورد تاکید قرار می دهد که از طریق این مراکز ملی امکان پیوستن به مجمع جهانی اهداکنندگان نیز مقدور می شود.

وجود یک مرکز ملی برای جلب، آموزش، ثبت نام و نگه داری اطلاعات اهداکنندگان داوطلب مشکل گشاست تا در صورت نیاز، پزشکان معالج بیماران فاقد اهداکننده خویشاوند، با معرفی بیمار خود به این مرکز ملی پذیره نویسی شانس ادامه حیات وی را افزایش دهند.

جذب نزدیک به ۷ هزار داوطلب اهدای سلول بنیادی در مرکز سپاس

در مرکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول های بنیادی غیر خویشاوند سازمان انتقال خون «سپاس»، در سال ۱۴۰۰ تعداد ۶ هزار و ۸۸۷ داوطلب جذب و پذیرش شد.

برای ۲۳۸ بیمار، فرایند گزینش ۴۳۲ اهدا کننده مناسب انجام شد وتعداد ۵ مورد پیوند سلول بنیادی از اهدا کنندگان مرکز سپاس به بیماران صورت گرفت که دو تن از آنان کودک، یک نفر نوجوان، یک نفر جوان و یک نفر بزرگسال بودند.

به گزارش سازمان انتقال خون ایران، در سال گذشته بیش از ۱۰ هزار مورد آزمایش سازگاری بافتی برای نمونه های موجود در مرکز سپاس انجام شد که ۱۶۳ مورد از آزمایش ها به مرحله دوم رسید که ۳۶ مورد از نمونه ها با خون بیمار سازگار بود و به مرحله سوم رسید.

طی این سال برای ۲۳۸ بیمار، فرایند گزینش ۴۳۲ اهدا کننده مناسب انجام شد وتعداد ۵ مورد پیوند سلول بنیادی از اهدا کنندگان مرکز سپاس به بیماران صورت گرفت که دو تن از آنان کودک، یک نفر نوجوان، یک نفر جوان و یک نفر بزرگسال بودند.

اهدا کنننده مستمر خون در کرمان سلول های بنیادی خود را اهدا کرد

اهداکننده مستمر(با سابقه حداقل دوبار اهدای خون در سال) انتقال خون شهرستان جیرفت، با حضور در بیمارستان افضلی پور کرمان سلول های بنیادی خونساز خود را اهدا کرد.  

سازمان انتقال خون ایران  در گزارشی تاکید کرده است : سلول های بنیادی خونساز برای درمان بیماری هایی همچون تالاسمی، سرطان خون، بیماری های ژنتیک، نقص ایمنی و برخی بیماری های دیگر به کار می رود.

اهدا کننده  ۳۰ ساله کرمانی، که از طریق پزشک این پایگاه با مرکز سپاس آشنا شده است، هدف از انجام این عمل انسان دوستانه را رضایت خدا و مشوق خود را اعضای خانواده و پزشک انتقال خون جیرفت دانست.  

وی  با اینکه وقتی که مصاحبه شغلی داشت، شاد کردن دل بیمار نیازمند را حتی از آینده شغلی خود  مهمتر دانست و پس از فراخوان سریعا به کرمان مراجعه کرد وی از جوانان خواست تا با شرکت در این عمل خداپسندانه آرامش درونی که نتیجه رضایت پروردگار است را تجربه کنند.  

برداشت سلول های بنیادی از خون به روش فرزیس

این سلول ها قبلا فقط از مغز استخوان بیمار برداشت می شد، اما در روش کنونی سلولهای بنیادی از مغز استخوان به خون محیطی وارد می شود و به وسیله دستگاه فرزیس(در این روش اجزایی از خون که مورد نظر است براشت می شود و باقی خون به بدن اهداکننده برگردانده می شود) سلول های بنیادی جدا شده و بقیه خون به بیمار باز می گردد و سلول بنیادی تهیه شده در هر نقطه از ایران که لازم است برای بیمار ارسال می شود.

پذیره‌نویسی برای اهدای سلول‌های بنیادی خونساز از افراد ۱۸ تا ۳۵ سال

انتقال خون در ادامه گزارش خود تصریح کرده است : مرکز سپاس اکنون در ۳۱ مرکز انتقال خون کشور فعالیت دارد و از اهداکنندگان خون که بین ۱۸ تا ۳۵ سال سن دارند و آمادگی خود را برای اهدای سلول های بنیادی خونساز غیر خویشاوند اعلام کنند، پذیره‌نویسی می‌کند.

پیش از این سن اهدا کنندگان سلول های بنیادی محدوده ۱۸ تا ۵۰ سال در نظر گرفته می شد، اما از آنجا که پس از پذیره نویسی احتمال دارد سال ها موردی برای تطابق و اهدا یافت نشود، سن اهداکنندگان افزایش می یابد و ممکن است از حیطه اهدای خون خارج شوند، به همین دلیل این سن کاهش یافت و اکنون فقط اهداکنندگان بین ۱۸ تا ۳۵ سال پذیره نویسی می شوند.

طبق استانداردهای جهانی هرچه اهدا کننده جوانتر باشد برای اهدا مناسب تر است، طرح سپاس از سال ۱۳۸۹ اولین مرکز در ستاد مرکزی سازمان انتقال خون فعال شد و خیلی زود مراکز دیگری در استان تهران شروع به کار کردند و تا سال ۹۸ تمامی ادارات کل استانی دارای مرکز سپاس شدند.

مراکز سپاس یکی از سه مرکزی هستند که در کشور پذیره نویسی سلول های بنیادی خونساز غیر خویشاوند را به عهده دارد، بیمارستان شریعتی و محک نیز در این امر مهم مشارکت می کنند و این مراکز تحت نظارت وزارت بهداشت در شبکه ملی سلول های بنیادی خونساز غیر خویشاوند فعالیت می کنند و از اهداکنندگان جوان خون دعوت می کنیم تا در مراکز سپاس نیز نام نویسی کنند.

اکنون به ندرت از مغز استخوان سلول بنیادی برداشت می شود و اغلب داوطلبان از طریق دریافت خون و جدا سازی سلول های بنیادی خونساز اقدام به اهدا می کنند و ویژگی های سلولی و بافتی(HLA) هر فرد ممکن است بعد از سال ها تنها یک بار با یک بیمار تطابق یابد، اما این سلول ها تنها راه نجات بیماران از مرگ است و برای اهدا کننده نیز ضرری ندارد و خیلی زود سلول های وی جایگزین می شود و بعدها به کمبود دچار نمی شود.

۱۳۵۲