معاون توسعه ورزش زنان وزارت ورزش با محکوم کردن اتفاقات ناگوار ورزشگاه امام رضا (ع) مشهد، تاکید کرد با حضور دعوت‌نامه‌ای برخی تماشاگران در بازی فوتبال ایران و عراق، حقی از تماشاگران ضایع نشده است و این رویدادها امری عادی است.
مریم کاظمی‌پور روز شنبه در گفت‌وگویی اختصاصی با خبرگزاری ایرنا به تشریح چالش‌های اصلی ورزش زنان به عنوان معاونت توسعه ورزش زنان وزارت ورزش و جوانان پرداخت و از اجرایی شدن طرح پایش تندرستی در قالب یکی از طرح‌های مهم این معاونت خبر داد. کاظمی‌پور در این گپ‌وگفت چالشی از دغدغه‌هایش برای برقراری عدالت جنسیتی در گام نخست و سپس رسیدن به برابری جنسیتی صحبت کرد. اعلام تصمیمات مراجع ذی‌صلاح در خصوص اتفاقات ورزشگاه امام رضا (ع) مشهد طی روزهای آتی، رسیدگی به مطالبه زنان دوست‌دار ورزش برای حضور در ورزشگاه‌ها، تغییر در تفکرات موجود در خصوص ورزش زنان و افزایش سهم ورزش زنان در بودجه سال ۱۴۰۱ از دیگر اقداماتی است که در دستور کار معاون توسعه ورزش زنان قرار دارد.
مشروح این گفت و گو به این شرح است:
با توجه به اینکه دولت سیزدهم در نخستین سال فعالیت خود قرار دارد، طی مدت حضورتان در پست معاونت بانوان وزارت ورزش، اصلی‌ترین چالش ورزش زنان را چه دیدید و چه راهکار اجرایی برای آن در نظر دارید؟
نخستین اولویت پرداختن به ورزش همگانی زنان کشور است. هفت طرح ملی در کل کشور در حال برگزاری است و با توجه به تمدید برنامه توسعه ششم، در صدد هستیم تغییری در روش اجرا داشته باشیم. چرا که هفت طرح مذکور در مسیر اجرا با مواردی روبه‌رو بود که به سمت رسیدن به هدف هدایت نمی‌شد، یا زیرساخت‌های لازم وجود نداشت و یا نیروی متخصصی که نیاز بود این طرح‌ها را پیش ببرد، وجود نداشت. آسیب‌شناسی انجام شده و گزارش‌هایی که از معاونت بانوان کل کشور به دست‌مان می‌رسید، ما را بر آن داشت تا مطالعه‌ای روی طرح داشته باشیم تا بدانیم این طرح‌ها تا چه اندازه ما را به توسعه ورزش همگانی زنان نزدیک می‌کنند. خدا را شکر متولیان ۳۱ استان کشور از متخصصان ورزش هستند و با توجه به زیست‌بوم‌های استانی، جامعه هدف خود را به خوبی می‌شناسند. لذا بر آن شدیم که طرحی به عنوان طرح مکمل در نظر بگیریم که مجموعه طرح‌های مدنظر در آن دیده شود و نسخه‌ای ارائه دهیم که بتوانیم تغییر در سبک رفتار و کیفیت زندگی تمام افراد شرکت‌کننده در طرح را ارزیابی کنیم. طرح پایش تندرستی از منظر آمادگی جسمانی و فعالیت بدنی یکی از طرح‌های مهم ماست که به شکل پایلوت در ادارات کل استان‌ها تا آخر فصل بهار انجام می‌شود و با رصد این طرح، نواقص اجرایی را رفع خواهیم کرد. به دنبال آن هستیم که از خروجی این طرح، بتوانیم ضمانت اجرایی و تغییر در رفتار سبک زندگی را در عامه مخاطبان گزارش کنیم. این طرح همکاری و هماهنگی متناظر بخش‌های زیادی را می‌طبد. وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری، فدراسیون پزشکی-ورزشی، وزارت آموزش و پرورش و فدراسیون ورزش همگانی از ارکان هرم اجرایی این طرح هستند.
در حال حاضر چند درصد از زنان کشور به ورزش همگانی می‌پردازند و با اجرایی شدن طرح پایش تندرستی، جامعه آماری ورزش همگانی زنان ایران چند درصد افزایش خواهد یافت؟
طبق آماری که از سوی معاونت ورزش همگانی در اختیار بنده قرار گرفت، در حال حاضر ۲۰ درصد از زنان کشور در ورزش همگانی فعال هستند که متاسفانه در مقایسه با حد متوسط استاندارد دنیا فاصله زیادی دارد. این در حالی است که ما مسئولیم حتی برای افرادی که علاقه‌ای به انجام ورزش در سطح تخصصی ندارند، در بحث ورزش همگانی برنامه‌ریزی داشته باشیم.
برابری جنسی در رویدادهای مختلف ورزش یکی از مباحث مورد توجه نهادهای بین‌المللی ورزشی به خصوص در المپیک ۲۰۲۴ پاریس است. به عنوان معاون بانوان وزارت ورزش، چه برنامه‌هایی برای ایجاد برابری جنسی در رویدادهای ورزشی پیش‌رو دارید؟
به عدالت جنسیتی از این منظر می‌نگریم که بتوانیم متناسب با جامعه مخاطب در ورزش قهرمانی، سهم خود را از امکانات، زیرساخت‌ها و فرصت‌های بین‌المللی داشته باشیم. در بسیاری از رشته‌های ورزشی سال‌هاست که مشغول فعالیت هستیم و مجوزهای لازم برای فعالیت بانوان صادر شده است. پذیرش پوشش اسلامی زنان از سوی نهادهای بین‌المللی اتفاق افتاده ولی متاسفانه هنوز نتوانسته‌ایم جایگاه بین‌المللی خود را پیدا کنیم و یا به حدودی که شایسته زنان توانمند ایران است، برسیم. همین مسئله ما را بر آن می‌دارد که در برخی رشته‌های ورزشی تمرکز ویژه‌ای داشته باشیم و گذر از مرحله آماتوری به سمت مرحله بلوغ حرفه‌ای را شروع کنیم. به عنوان مثال بسکتبال یکی از رشته‌هایی است که با وجود مهیا شدن شرایط حضور زنان در میادین بین‌المللی، هنوز تا جایگاه اصلی و شایستگی در خور ورزشکاران بانوی ایرانی فاصله زیادی دارد و واکاوی دلیل این اتفاق برایمان مهم است. این‌ها نواقصی است که به جد به دنبال آن هستیم. رشته‌های تیمی و توپی از جمله رشته‌هایی است که به نظر می‌آید در گذشته باتوجه به هزینه‌بَر بودن و شرایط زنان از نظر سطح دانش فنی، از رسیدن به سطوح بین‌المللی مغفول مانده بود. در حال حاضر حضور با کیفیت در رویدادهای بین‌المللی را در صدر کارمان قرار داده‌ایم. به همین دلیل تیم‌های مختلف را رصد می‌کنیم و در تمامی جلسات تخصصی در خصوص حضور بانوان در میادین بین‌المللی مقام عالی وزارت ورزش و جوانان به جد این موضوع را پیگیری می‌کند. مسیر حرکتی و برنامه‌ریزی فدراسیون‌ها در ورزش بانوان رصد می‌شود. در بحث بودجه و اینکه حتما ورزش بانوان تامین شود، در بحث نظارتی ورود کرده و حمایت می‌کنیم که فرصت‌ها برای زنان به شکل برابر و عدالت محور، متناسب با جمعیت آماری در اختیار قرار گیرد. در بخش مربیان از روسای فدراسیون‌ها ایجاد فرصت‌های برابر شرکت در دوره‌های ارتقای دانش مربیگری و داوری بانوان را خواسته‌ایم و بسیاری از فدراسیون‌ها نیز این را در عمل ثابت کرده‌اند. اعزام مربیان و داوران به دوره‌های تخصصی و تکمیلی در نهادهای بین‌المللی را نیز از فدراسیون‌ها خواسته‌ایم و این خواسته بنا بر گزارش موثق واصله در برنامه فدراسیون‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
در حالی که نهادهای بین‌المللی از واژه برابری جنسیتی در ورزش صحبت می‌کنند اما تاکید شما بر عدالت جنسیتی است. علت را تشریح می‌کنید؟
معتقدم جایگاه و مسئولیت‌های زنان جامعه به‌عنوان عناصر اثرگذار اجتماعی و فرهنگی، مترتب توجه ویژه‌تر در بخش ورزش همگانی است. در بخش ورزش قهرمانی نیز وظیفه داریم نسبت به برقراری حقوق ورزشی ورزشکاران حرفه‌ای از جمله اختصاص زیرساخت‌ها، تامین نیروی انسانی متخصص در سطوح بالای مربیگری و داوری، حمایت‌های مالی و شغلی، ارتقای سطح کمی و کیفی بیمه‌های ورزشی بانوان در رویدادهای بین‌المللی، تلاش کنیم. ایجاد شرایط مناسب و متناسب با جمعیت فعال در بخش قهرمانی متضمن برقراری عدالت جنسیتی در امر ورزش خواهد بود. البته ممکن است در کوتاه مدت این اتفاق منجر به کسب سکو نشود ولی حتما حرکت رو به جلو، اشتباه نبودن مسیر را توجیه می‌کند.
با توجه به در پیش بودن بازی‌های کشورهای اسلامی و بازی‌های آسیایی هانگژو آیا در مقایسه با ادوار گذشته، کاروان‌های اعزامی ایران به این رقابت‌ها با افزایش سهمیه زنان ورزشکار مواجه است؟
قطعا همین‌طور خواهد بود. قطع به یقین از لحاظ تعداد رشته‌های ورزشی و تعداد ورزشکاران زن در این ۲ رویداد، ارتقا خواهیم داشت؛ البته با نیم‌نگاهی به کیفیت. دوستان را حساس کردیم که در رقابت‌های پیش از بازی‌های کشورهای اسلامی و بازی‌های آسیایی، از همه فرصت‌های بین‌المللی خود برای اثبات قابلیت حضور در بازی‌های آسیایی استفاده کنند. اتفاقاتی که در حال رخ دادن است، دلیلی بر حرکت رو به جلو و تغییر در رفتار مدیریتی تیم‌های ورزشی بانوان است. قطعا اتفاقات خوبی خواهد افتاد و با تلاش دختران ورزشکارمان در عرصه‌های بین‌المللی، نزدیک شدن‌شان به رقبای آسیایی و ایستادن روی سکوهای آسیایی در رشته‌های تازه معرفی شده به عرصه قهرمانی، حتما مزد دفاع‌مان را خواهیم گرفت. رشته‌هایی هم داریم که به بلوغ حرفه‌ای در قهرمانی رسیده‌اند و باید حتما حمایت ویژه‌ای از این رشته‌ها داشته باشیم. چون نگاه‌داشت قهرمانی از رسیدن به آن سخت‌تر است.
با توجه به اشاره شما به اعزام‌های کیفی، در رویدادهای پیش‌رو از جمله بازی‌های کشورهای اسلامی و بازی‌های آسیایی، چه رشته‌های ورزشی در بخش زنان با نگاه حمایتی اعزام خواهند شد؟
در تمام رشته‌های تیمی و توپی از جمله والیبال، هندبال و بسکتبال در حال بررسی هستیم. در هندبال سه اتفاق خوب در سه سطح بزرگسالان، جوانان و نوجوانان ملی‌پوش رخ داد و فرصت حضور در عرصه جهانی را پیدا کردیم. در والیبال برنامه جدیدی برای اداره تیم‌های ملی در حال اجراست و اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است. برنامه‌ریزی در سطح تیم ملی والیبال زنان دلیلی بر حرکت رو به جلوست و حتما تغییر در رفتارها منجر به تغییر در نتایج خواهد شد و این مسئله به خوبی توجیه می‌کند که حمایت از حضور بانوان در بازی‌های آسیایی باید به چه نحو صورت گیرد. البته خِرَدجمعی در ستاد عالی بازی‌ها در خصوص حضور این رشته‌ها در بازی‌های آسیایی و کشورهای اسلامی تصمیم‌گیری خواهد کرد.
اخیرا دیداری با الهام موسوی مشاور امور زنان دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد ویژه اقتصادی کشور داشتید و طی این دیدار بر لزوم همکاری دستگاه‌های اجرایی در بهره‌گیری و نقش‌آفرینی زنان جامعه ورزش در جام جهانی ۲۰۰ قطر تاکید کردید. کم و کیف این نقش‌آفرینی از منظر معاونت زنان وزارت ورزش در چه محورهایی قابلیت اجرایی دارد؟
منتظر هستیم جلسات تخصصی در بالاترین سطوح انجام شود و سپس در سطوح پایین‌تر و اجرایی پروتکل‌ها ابلاغ شود و ما نیز بر اساس آن در خصوص برنامه‌های خود به جمع‌بندی برسیم. جلسات بسیار خوبی با مشاور امور زنان و خانواده داشتیم تا بتونیم از ظرفیت کل مناطق آزاد استفاده کنیم. جام جهانی قطر تنها بخشی از برنامه و اهداف‌مان است. از نظر زبان و فرهنگ، کشورهای همسایه مناطق آزاد نزدیکی‌های زیادی با یکدیگر دارند که می‌توان از این ظرفیت‌ها برای بالا بردن سطح کمی و کیفی ورزش قهرمانی کشورمان استفاده کنیم. در آینده برنامه‌های زیادی در این خصوص داریم و قرار شد به پیوست جلسه با خانم موسوی، جلسات تخصصی دیگری هم داشته باشیم و سپس در خصوص چگونگی نقش‌آفرینی زنان در جام جهانی قطر صحبت خواهیم کرد.
ماجرای اتفاقات ورزشگاه امام رضا (ع) در جریان دیدار تیم ملی فوتبال ایران و لبنان (۹ فروردین) خبرساز شد و حتی دستور مستقیم ریاست جمهوری مبنی بر پیگیری ماجرا را به دنبال داشت. این اتفاق را چطور ارزیابی می‌کنید؟ به‌عنوان معاونت بانوان وزارت ورزش موضوع را پیگیری کردید؟ آیا مسببان این اتفاق شناسایی شده‌اند؟
وظیفه خود می‌دانم که به شرایط قبل از برگزاری این مسابقه اشاره کنم. تعدادی از بلیت‌هایی که در قالب دعوت‌نامه و به درخواست استان خراسان رضوی صادر شده بود، به دست بانوان این استان رسیده بود. صدور این بلیت‌ها این ذهنیت را ایجاد کرده بود که بانوان امکان حضور در ورزشگاه را دارند. اما طبق بررسی‌های قبل از اجرای مسابقه، مسجل بود که بر خلاف ورزشگاه آزادی، شرایط حضور زنان در ورزشگاه امام رضا (ع) با توجه به زیرساخت‌های این مجموعه ورزشی، امکان‌پذیر نیست. این در حالی است که ما پیش‌تر زیرساخت‌های ورزشگاه آزادی را تکمیل کرده و در یک پروتکل کاملا ایمن در روز مسابقه ایران و عراق آن را اجرایی کردیم و مشکلی هم پیش نیامد.
راهکار شما برای حل و فصل مشکل و البته جلوگیری از تکرار این اتفاق چیست؟
در تصمیم‌گیری در این زمینه چندین بخش تخصصی موثر هستند. بخشی از آن اجراست و ایجاد فضای مناسب با حفظ کرامت انسانی زنان و ارائه خدمات مناسب در واقع برعهده ماست. بخش دیگر به حدود فرهنگی و شرعی برمی‌گردد و اینکه برای رعایت این حدود، چه شرایطی باید فراهم شود. تغییر در شرایط فیزیکی استادیوم‌ها که بتواند پذیرای حضور بانوان باشد باید تضمین شود تا حدود امنی برای بانوان رقم بزند. با تشکیل کارگروه‌های تخصصی به‌دنبال آن هستیم که اگر اتفاقی در این زمینه رخ دهد، به بهترین شکل ممکن در حد کرامت واقعی زنان مسلمان کشورمان باشد.
آیا بازه زمانی برای حل و فصل موضوع در نظر گرفته‌اید؟ چون نهادهای بین‌المللی از جمله فیفا با حساسیت این موضوع را رصد می‌کنند و منتظر تلنگر کوچکی هستند تا نه تنها فوتبال بلکه شاید ورزش کشور را با خطر تعلیق مواجه کنند.
من حتی قبل از بازی ایران و عراق هم گفته بودم که فشارهای AFC هیچ‌گاه اهرمی برای حضور زنان ایرانی در ورزشگاه‌ها نبود. ما به‌عنوان خدمتگزار ورزش زنان کشورمان وظیفه خود می‌دانیم به مطالبه بخشی از دوست‌داران ورزش کشور رسیدگی کنیم و به گردن ماست که در این خصوص تصمیم بگیریم. اصلا قبل از این که AFC ما را تحت فشار قرار دهد و نامه‌نگاری صورت پذیرد، به‌عنوان یک دستگاه اجرایی مطالبه زنان ورزش‌دوست کشور را در دستور کار خود قرار دادیم. چون بر اساس شعار دولت مردمی باید برای تمام افرادی که در کشور تحت پوشش پرچم جمهوری اسلامی زندگی می‌کنند، برنامه داشته باشیم و اگر مطالبه‌ای هست، در چارچوب‌های خاص و حفظ تمام حرمت‌ها، برای نظر مثبت دادن به آن برنامه داشته باشیم و آن را جامه‌عمل بپوشانیم.
اگر زیر ساخت‌های لازم فراهم شود، انشاا... دیگر شاهد حضور گزینشی زنان در ورزشگاه‌ها نخواهیم بود؟
اصلا گزینشی در این زمینه نداشتیم. حتی در بازی ایران و عراق هم این طور نبود. حجم زیاد استقبال‌کنندگان از خرید بلیت باعث ایجاد این شائبه شد که گزینش صورت گرفته. این درحالی است که به دلیل استقبال زیاد، در حداقل زمان بلیت‌ها به فروش رسید. دعوت به تماشای مسابقه داشتیم و این اتفاق در سطح بین‌المللی عرف است که تعدادی از افراد به‌صورت دعوت‌نامه‌ای و VIP در مسابقات حضور پیدا می‌کند. ضمن اینکه با این کار از ظرفیت تماشاگر کم نشده بلکه به ظرفیتی که مجوز آن توسط شورای تامین صادر شده بود، اضافه شده است. بنابراین حقی از دوستانی که دوست داشتند از طریق بلیت‌فروشی برای تماشای بازی ایران و عراق حضور داشته باشند، ضایع نشده است.
مطالبه اصلی شما برای توسعه ورزش زنان چیست و چه راهکار اجرایی برای آن در نظر دارید؟
مطالبه اصلی من تغییر در تفکرات موجود درخصوص بانوان است و تعیین اینکه زنان در تضمین سلامت جامعه از طریق فعالیت بدنی تا چه اندازه سهم دارند. این مطالبه‌ای است که از تمام مدیران تصمیم‌ساز در بحث بودجه و سایر مراتبی که بر اجرایی شدن برنامه‌ها مترتب است، داشته و داریم و خدا را شکر در این مدت با دَرِ بسته‌ای مواجه نبودیم. توانسته‌ایم از برنامه‌هایمان دفاع کرده و ردیف اعتباری جذب کنیم. در ۲۰ روز آخر سال در استان‌های کشور سعی کردیم با یک حرکت تاریخی تخصیص بودجه داشته باشیم و ثابت کنیم با دفاع از برنامه‌هایمان، مطالبات را اجرایی خواهیم کرد.
با توجه به تصویب بودجه ۱۴۰۱ چه ردیف بودجه‌ای برای ورزش زنان در نظر گرفته شده و آیا نسبت به دوره گذشته با افزایش مواجه بوده است؟
قطعا بودجه ورزش زنان نسبت به دوره قبل افزایش خواهد داشت. از همان روزهای نخست موفق شدیم در پیش‌بینی بودجه سال ۱۴۰۱ افزایش خوبی در رقم بودجه داشته باشیم. اما آن‌چه مشخص است، بودجه به‌صورت تجمعی می‌آید و در داخل وزارتخانه، با توجه به تفاهم‌نامه‌های بین معاونتی که بخش‌نامه می‌شود، سهم ورزش زنان مشخص خواهد شد. با هم‌افزایی موجود در سطح معاونان وزارتخانه، از این منظر نگران خاصی نداریم. انشاا... بتوانیم بودجه را به شکل کلی جذب کنیم. طبق قانون مجوز افزایش ۸ درصدی برای جذب اعتبارات بیشتر را داشتیم ولی درخواست افزایش نزدیک به ۱۵ درصد را مطرح کردیم که با بخشی از آن موافقت شده و امیدواریم آن را ساری و جاری کنیم. طبق برنامه ششم توسعه در بحث بودجه فدراسیون‌ها، ۷۰ درصد بودجه قهرمانی، ۲۰ درصد فرهنگی و ۱۰ درصد بودجه برای ورزش زنان در نظر گرفته شده است که با وجود این در اکثر فدراسیون‌ها درصد بیشتری به بانوان تخصیص یافته و به‌دنبال بهبود وضعیت بودجه بانوان در فدراسیون‌های ورزشی هستیم.
نظر شما