وجه تسمیه روستاهای خراسان جنوبی نیاز به رمزگشایی دارد

به گزارش خبرنگار ایرنا، احمد لامعی گیو روز شنبه در مراسم بزرگداشت فرهنگ‌پژوهان برای زنده‌یاد دکتر محمدمهدی ناصح که در سالن فرهنگ دانشگاه بیرجند برگزار شد، افزود: فرهنگ از دیرباز با ایرانیان عجین شده و در طول تاریخ نمونه‌های متفاوتی است که موفق شدند اقوام سرکش و یاغی را در سایه دین و هویت اسلامی ایرانی رام کنند.

وی با اشاره به نشانه‌های فرهنگی در تاریخ خراسان جنوبی عنوان کرد: آثار به‌جا مانده از هر تمدنی نشانه غنای فکر و اندیشه آن مردم است که با این ویژگی‌ها می‌توانیم معرفت و شناخت نسبی از آنها به دست بیاوریم.

سرپرست دانشگاه بیرجند یادآور شد: هنوز قلم اندیشمندان و پژوهشگران به برخی از اسامی روستاها و اماکن تاریخی خراسان جنوبی دست نیافته یا دارای معنایی هستند که هنوز برای همگان بر ملا نشده‌اند.

وی ادامه داد: ولی در کنار آنها نام‌های مانایی هم وجود دارد که اگر به حوزه معنایی آن وارد شویم هم بحث تقدس را می‌بینیم هم اسطوره‌های کهن ایرانی وجود دارد.

لامعی گفت: این روستاها خاستگاه فکر و اندیشه بوده و در کنار این آثار و تاریخ شفاهی به آثار مکتوب و نوشته‌هایی در خراسان جنوبی برخورد می‌کنیم که ارزش بالایی دارند.

وی با بیان اینکه وجود این آثار شفاهی و مکتوب گویای این است که خراسان جنوبی و شهر بیرجند در طول تاریخ اندیشمندانی را پرورش داده است افزود: حکیم نزاری، محمدبن حسام خوسفی، عبدالعلی بیرجندی، صدها و بلکه بیشتر هستند کسانی که از شخصیت‌های بارز بودند و امروز شاهد نام آنها در عرصه‌های مختلف هستیم.

سرپرست دانشگاه بیرجند اظهار داشت: برخی از پژوهشگران قدمت حوزه علمیه معصومیه یا فردوس را به بیش ۸۰۰ سال دانستند که نشان می‌دهد در حوزه دین و دیانت نیز شخصیت‌های دینی بزرگی از این خطه پرورش یافته‌اند که از جمله به آیت‌الله شیخ محمدباقر گازاری، آیت‌الله شیخ هادوی، شیخ محمدحسین آیتی، آیت الله جواد عارفی و خاندان عبادی که در راس آنها نماینده ولی فقیه در استان است می‌توان اشاره کرد.

وی با اشاره به اینکه حجت الاسلام دکتر ابراهیم آیتی نیز به کتابخانه سیار تاریخ اسلام در کتاب شهید مطهری شهرت یافته است گفت: دکتر شکوهی، پروفسور گنجی و چهره‌های ماندگار در حوزه‌های مختلف نام‌آورانی از خطه خراسان جنوبی هستند.

لامعی یادآور شد: استاد فرزانه و اندیشمند زنده‌یاد محمدمهدی ناصح در مردمداری، اخلاق محوری، متانت، صلابت، قناعت، مناعت طبع زبانزد همگان بود لذا گرچه جسم او حضور ندارد اما فکر اندیشه و آثار او برای همیشه در تاریخ باقی خواهد ماند.

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند نیز در این مراسم گفت: دکتر ناصح با توجه به شخصیت متواضع، وارسته، آزاده و صبور از جنبه‌های مختلف الگو بود.

دکتر محمد بهنام‌فر افزود: استاد ناصح به لحاظ علمی اهل ادعا نبود اما کارهای بزرگی از او به جا مانده که شایسته لقب علامه است.

وی ادامه داد: با تفسیر روضه الجنان در ۲۰ جلد نام دکتر ناصح در ردیف نام‌آوران ادبیات فارسی باقی مانده است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه مرحوم ناصح کارهای بزرگی برای فرهنگ عامه خراسان جنوبی انجام داده است اظهار داشت: با ورود دکتر ناصح به بیرجند نهضت فرهنگ عامه در این خطه شروع و آثار زیادی خلق شد.

وی یادآور شد: علم همراه با فهم در دیگران اثرگذار است و چون استاد ناصح انسانی وارسته و عالم بود تاثیر او را در حوزه فرهنگ و جامعه شاهد هستیم.

دکتر محمود رفیعی از محققان و پژوهشگران خراسان جنوبی نیز در این آیین با یادآوری خاطرات دکتر محمدمهدی ناصح از وی به عنوان شخص با اخلاق یاد و تاکید کرد چنین یادبودهایی همه ساله برای مفاخر استان برگزار شود.

 وی گفت: دکتر ناصح همکلاسی من در دوره دبیرستان بود، فردی بسیار آرام و اخلاق‌مدار که همه با او احساس دوستی می‌کردند.

نویسنده و فرهیخته اهل خراسان جنوبی افزود: ناصح همان زمان هم گاهی شعر می‌گفت و علاقه بسیاری به زبان ادبیات فارسی نشان می‌داد، او دارای حافظه بسیار قوی بود و کوچکترین جزییات را از سال‌های گذشته به خاطر داشت و شرح می‌داد.

وی با بیان اینکه نام دکتر محمدمهدی ناصح تا روزی که ادبیات وجود دارد، زنده است، ادامه داد: امیدوارم این جلسات هر سال ادامه داشته باشند، تا روزی که بزرگداشت‌هایی را برای شاگردان این فرهنگ‌پژوهان برگزار کنیم.

محمدمهدی ناصح متولد سال ۱۳۱۸ خراسان جنوبی است که پژوهشگر ادبیات فارسی، مصحح و استاد بازنشسته دانشگاه فردوسی مشهد بود و ١٩ اسفند ١۴٠٠ درگذشت.

ناصح برای تصحیح کتاب «روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن» (به‌همراه محمدجعفر یاحقی) برگزیده کتاب سال ایران شد.

از آثار او می‌توان به «راهنمای نگارش و ویرایش»، «شعر دلبر: دوبیتی‌های عامیانه بیرجندی»، «شعر نگار: دوبیتی‌های عامیانه بیرجندی»، «شعر غم»، «گزیده مرصادالعباد»، «گنج شایگان: معرفی پاسداران زبان فارسی در شبه قاره هند و پاکستان» اشاره کرد.

همایش منطقه‌ای بزرگداشت استاد بدیع‌الزمان فروزانفر با عنوان "فرهنگ‌پژوهان" نیز ۱۵ و ۱۶ اردیبهشت ماه جاری در شهر بشرویه با حضور جمعی از مسئولان، اهالی فرهنگ و شاگردان استاد فروزانفر برگزار شد.

مراسم تجلیل از دکتر "محمد بهنام‌فر" دیگر فرهنگ‌پژوه خراسان جنوبی نیز با همکاری دانشگاه بیرجند و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال جاری برگزار می‌شود.

بنابر اطلاعات و اسناد موجود، خراسان جنوبی زادگاه پدر هفت علم ایران است.