افزایش جهانی بهای مواد غذایی متاثر از جنگ و تغییرات اقلیمی

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا به نقل از تارنمای صدای آمریکا، هیات بین المللی کارشناسان سیستم های غذایی پایدار در گزارشی اعلام کرد قیمت گندم در ماه مارس (اسفند ۱۴۰۰) به نقطه اوج خود در ۱۴ سال اخیر رسید و قیمت ذرت نیز به بالاترین میزان ثبت شده دست یافت.

این مساله باعث شده است اقلام اصلی برای خانوارهای در بسیاری از کشورها به ویژه فقیرترین کشورها بسیار گران باشد یا سخت به دست آید.

هیات بین المللی کارشناسان سیستم های غذایی پایدار در گزارش خود تاکید کرد که تغییرات اقلیمی، فقر گسترده و درگیری ها در حال حاضر با هم ترکیب می شوند و خطرات بومی و گسترده ای را برای امنیت غذایی جهانی به وجود می آورند و این بدان معناست که بهای بالاتر مواد غذایی ممکن است یک امر عادی جدید باشد، مگر آنکه اقدامی برای جلوگیری از این تهدیدها انجام شود.

این هیات نه تنها پیشنهاد کاهش سریع انتشار گازهای گلخانه ای برای محدود کردن تغییرات اقلیمی را مطرح می کند، بلکه همچنین مقابله با احتکار کالا، رهایی از بدهی ها، کاهش اتکا به کودهای شیمیایی، تغییر شکل تجارت و تقویت ذخایر غلات ملی را نیز توصیه می کند.

به گفته کارشناسان این هیات، اگر این موارد نادیده گرفته شود، جهان خود را در حال خوابگردی در بحران غذایی فاجعه بار و سازمان یافته خواهد یافت.

چرا بهای مواد غذایی به این میزان افزایش یافت؟

اوکراین حدود ۳۰ درصد از صادرات جهانی گندم را تامین می کنند، اما این میزان در نتیجه درگیری میان دو کشور کاهش یافته است.

بریژیت هیو کارشناس مرکز آب و هوا و امنیت آمریکا گفت که ذخایر ملی گندم که اکثرا در کشورهایی که کشت می شود، مصرف می شود، نسبتا بالاست.

اما کاهش صادرات از روسیه و اوکراین باعث افزایش رقابت برای باقی مانده گندم در بازار جهانی شده، امری که منجر به قیمت های بالاتر می شود که به طور ویژه برای کشورهای فقیرتر و بدهکار که به شدت به واردات وابسته اند، دردناک است.

این گزارش حاکی است که حدود ۴۰ درصد از واردات گندم آفریقا از روسیه و اوکراین تامین می شود، در حالی که افزایش جهانی قیمت گندم باعث افزایش ۷۰ درصدی قیمت نان در لبنان شده است.

اما اختلال در صادرات گندم از روسیه و اوکراین، تنها دلیل افزایش قیمت ها نیست، امری که به دلیل تقلای خریداران برای دستیابی به غلات جایگزین، به بازارهای ذرت، برنج و سویا نیز سرایت کرده است.

ویران اقتصادی گروه هفت گلایه دارند که با دامن زدن به این درگیری، سفته بازان مالی موجب معاملات آتی غلات شده اند، به طور مثال، قیمت ها را به طور مصنوعی افزایش داده اند، زیرا درپی سودجویی از بی ثباتی بازار هستند.

جنیفر کلپ استاد متخصص در امنیت غذایی در دانشگاه واترلو کانادا گفت: از زمان آخرین بحران غذایی در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ و ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲، دولت ها نتوانسته اند احتکار گسترده را مهار و شفافیت ذخایر مواد غذایی و بازارهای کالا را تضمین کنند.

وی افزود این مشکل باید فورا مورد توجه قرار گیرد، اگر جهان بخواهد بهای غذایی پایدارتری را در سال های پیش رو تضمین کند، زیرا تغییرات اقلیمی، درگیری و تهدیدهای دیگر، باعث افزایش خطرات می شود.

آیا برای افزایش ذخایر جهانی نمی توان مواد غذایی بیشتری تولید کرد؟

مرکز اطلاعات انرژی و آب وهوایی لندن هشدار داده که برخی کشورهای تولیدکننده گندم همین حالا هم بیشتر کشت می کنند و هند اعلام کرده است که صادرات گندم را برای پاسخگویی به تقاضا افزایش می دهد، اگرچه موج اخیر گرما می تواند باعث تضعیف بازدهی شود.

در این میان، تلاش ها برای افزایش تولید جهانی به دلیل کمبود کودهای شیمیایی با اختلال مواجه شده است. روسیه و بلاروس در سال گذشته ۴۰ درصد از صادرات جهانی پتاس را تولید کردند که این تجارت نیز تحت تاثیر جنگ اوکراین قرار گرفته است.

تاثیرات تغییرات اقلیمی از خشکسالی و موج گرما گرفته تا سیل و آفات جدید، دستیابی به محصول قابل اعتماد را برای کشاورزان در بخش های زیادی از جهان سخت تر می کند، مشکلی که به دلیل افزایش انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از گرمایش سیاره رو به وخامت گذاشته است.

همچنین زمین های موجود برای کشت بیشتر گندم، ذرت و برنج محدود است، ضمن اینکه گسترش زمین های کشاورزی به ویژه در کشورهایی چون برزیل که اغلب به قیمت تخریب جنگل ها که کلید حفظ ثبات آب و هوایی است، تمام می شود.

تیم بنتون مدیر تحقیقات اندیشکده برنامه محیط زیست و جامعه اندیشکده چتم هاوس گفت که با عرضه محدود زمین تحت فشار فزاینده کسانی که درصدد رشد مواد غذایی، محافظت از طبیعت، استفاده از انرژی تجدیدپذیر و ذخیره کربن هستند، زمین ها ممکن است به دارایی جهانی راهبردی تر در قرن حاضر تبدیل شود.

وی یادآور شد تمایل به کنترل زمین های کشاورزی بیشتر اوکراین و بازارهای جهانی بیشتر مواد غذای در آینده می تواند یکی از محرک های تهاجم روسیه باشد.

چه رروندی قدرت مالی خرید مواد غذایی را حفظ می کند؟

پیر ماری اور کارشناس کشاورزی در موسسه توسه پایدار و روابط بین المللی فرانسه گفت از آنجا که سهم بزرگی از غلات جهان به تغذیه دام اختصاص می یابد، متقاعد کردن مردم به خوردن گوشت و لبنیات کمتر می تواند عرضه غلات را به طور چشمگیری افزایش دهد.

وی افزود انتظار می رود کمبود جهانی غلات در بازارهای صادراتی در سال جاری ۲۰ تا ۲۵ میلیون تن باشد، اما اگر اروپایی ها به تنهایی مصرف محصولات حیوانی را به میزان ۱۰ درصد کاهش دهند، می توانند تقاضا را به میزان ۱۸ تا ۱۹ میلیون تن پایین آورند.

به گفته کارشناسان مواد غذایی، بهبود ذخیره سازی غلات، به ویژه در کشورهای به شدت متکی به واردات و کمک به کشورها برای تولید غذای اصلی بیشتر در خانه، نه محصولا نقدی صادراتی که اغلب جایگزینه محصولات عمده شده اند، همچنین می تواند کمک دهنده باشد.

بعلاوه، در سطح جهانی کاشت انواع گسترده تر محصولات به منظور کاهش وابستگی به چند غله خاص، با بازارهای تحت سلطه تعداد کمی صادرکننده می تواند امنیت غذایی را افزایش دهد.

سیتمبیل اموامکامبا از شبکه تحلیل سیاست غذا، کشاورزی و منابع طبیعی (FANRPAN) گفت که تغییر سیاست مانند حوزه جدید تجارت آزاد قاره آفریقا می تواند در نهایت به برخی کشورهای فقیرتر کمک کند تا وابستگی شان به تولیدکنندگان دوردست و زنجیره شکننده عرضه را کاهش دهند.

همچنین سرمایه گذاری در کشاورزی هوشمند آب و هوایی برای محافظت از برداشت ها با گرم شدن زمین، به افزایش ذخایر جهانی غذا کمک می کند، در ح الی که کاهش بدهی می تواند فضای مالی بیشتری را برای مدیریت نوسانات قیمت مواد غذایی در اختیار فقیرترین کشورها قرار دهد.

اگر قیمت مواد غذایی همچنان افزایش یابد، چه اتفاقی می افتد؟

با افزایش مواد غذایی در بازارهای جهانی، آژانس بشردوستانه برای خرید غلات برای افراد گرسنه در کشورهای جنگ زده ای چون افغانستان، یمن، سودان جنوبی و سوریه تلاش می کنند.

گرنوت لاگاندا رئیس بخش کاهش خطرات اقلیمی و بلایای برنامه جهانی غذایی سازمان ملل متحد گفت که سیستم کمک بین المللی قبل از جنگ روسیه و اوکراین تحت تاثیر افزایش نیاز و بودجه ناکافی بود و اکنون افزایش قیمت ها به منزله خرید کمتر غلات است.

وی افزود: هیچ وقت تا این حد بد نبوده است. وی ابراز نگرانی کرد همانطور که تغییرات اقلیمی به تهدیدهای موجود امنیت غذایی بیفزاید، افزایش قیمت ها نیز قطاری لگام گسیخته باشد که نتوان آن را متوقف کرد.

وی هشدار داد بدتر از آن، از آنجایی که غذای پرهزنیه تهدیدی برای برانگیختن ناآرامی های سیاسی و از بین بردن بودجه های دولتی است، این مساله می تواند تلاش ها برای مهار تغییرات اقلیمی را از مسیر خارج کند و چرخه معیوب فقر، ناآرامی و گرسنگی بیشتر را رقم زند.

بنتون از اندیشکده چتم هاوس نیز گفت که جنگ روسیه و اکراین می تواند باعث تغییر چشمگیر قیمت مواد غذایی شود.

وی افزود: پایان غذای ارزان و در دسترس برای برخی می تواند بسیار واقعیت داشته باشد.