به گزارش روز ایرنا، جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا روز جمعه گفت که اولین نشست با رهبران انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا در واشنگتن، آغاز عصر جدید در مناسبات بین ایالات متحده و این سازمان ۱۰ عضوی است.
در بیانیه مشترکی که پس از نشست اخیر آمریکا و آسه آن برگزار شد، دو طرف در جهت آنچه تحلیل گران گامی نمادین برای تعهد به افزایش سطح مناسبات از یک شراکت راهبردی به یک مشارکت راهبردی جامع نامیدند، اقدام کردند.
در مورد موضوع اوکراین، این گروه نسبت به احترام به حاکمیت، استقلال سیاسی و تمامیت ارضی تاکید کردند، واژگانی که به گفته یک کارشناس منطقه ای فراتر از بیانیه های قبلی آسه آن بود. این بیانیه در عین حال روسیه را به خاطر تهاجم به اوکراین محکوم نکرد.
دولت بایدن امیدوار است این تلاش ها نشان دهد که آمریکا بر مسائل هند – اقیانوسیه و چالش طولانی مدت چین که اصلی ترین رقیبش است، به شدت متمرکز است.
رئیس جمهوری آمریکا همچنین در تلاش است کشورهای عضو آسه آن را به اتخاذ موضعی سخت تر نسبت به تهاجم روسیه به اوکراین ترغیب کند.
بایدن در این اجلاس گفت: توافق بزرگ تاریخ دنیای ما برای ۵۰ سال آینده به دست کشورهای عضو اتحادیه جنوب شرق آسیا نوشته خواهد شد و روابط ما با شما در سال ها و دهه های پیشِ رو، آینده را خواهد ساخت.
بایدن همچنین بر شراکت حیاتی آمریکا و آ سه آن تاکید کرد و آن را موضوعی حساس برشمرد و افزود ما در آستانه ورود به "عصری جدید" از روابط میان آمریکا و آ سه آن هستیم.
اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آ سه آن) شامل کشورهای برونئی، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام است.
براساس این گزارش، تعهدات جدید آمریکا شامل استقرار یک کشتی گارد ساحلی در منطقه برای کمک به مقابله با مساله ای است که واشنگتن و کشورهای منطقه ای به عنوان ماهیگیری غیرقانونی چین از آن یاد می کنند.
با این حال، هزینه های آمریکا در مقایسه با تعهدات مالی چین به آسه آن به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار به منظور مقابله با کووید – ۱۹ و بهبود اقتصادی این سازمان، کم رنگ است.
بایدن روز جمعه پست سفیر آسه آن را که از زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ خالی مانده بود، پر کرد و «یوهانس آبراهام» رئیس ستاد شورای امنیت ملی اش را برای این سمت معرفی کرد.
بایدن همچنین در زمینه ابتکارات دیگری چون سرمایه گذاری زیرساختی و چارچوب اقتصادی هند – اقیانوس آرام اقدام می کند.
ارتقای روابط به یک مشارکت راهبردی جامع با اقدامات مشابه آسه آن با استرالیا و چین در سال گذشته مطابقت دارد.
کشورهای عضو آسه آن در نگرانی های آمریکا در مورد اقدامات بی محابای چین از جمله ادعای مالکیت پکن بر بخش های وسیعی از دریای جنوب چین سهیم هستند.
با این حال، این کشورها با توجه به روابط اقتصادی شان با چین و مشوق های اقتصادی محدود آمریکا، در زمینه جانبداری محکم تر از واشنگتن محتاط هستند. برخی همچون ویتنام، لائوس و کامبوج از پیوندهای تاریخی با روسیه برخوردار هستند.
از زمان خروج دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا از یک پیمان تجاری منطقه ای در سال ۲۰۱۷، کشورهای عضو آسه آن از تعلل واشنگتن در تشریح برنامه هایی برای تعاملات اقتصادی سرخورده شده اند.
بایدن در نشستی مجازی با رهبران آسه آن در ماه اکتبر (مهر ۱۴۰۰)، از ایجاد چارچوب اقتصادی هند – اقیانوسیه خبر داد.
تحلیل گران و دیپلمات ها گفته اند تنها دو کشور آسه آن یعنی سنگاپور و فیلیپین احتمالا در میان گروه اولیه ای هستند که برای مذاکرات در قالب این چارچوب ثبت نام می کنند.
رهبران کشورهای جنوب شرق آسیا در آستانه اجلاس ویژه آمریکا و این گروه در واشنگتن گردهم آمدند. نشست آمریکا – آسه آن به میزبانی بایدن در روزهای ۱۲ و ۱۳ ماه می (۲۲ و ۲۳ اردیبهشت) به نشانه تعهد دولت بایدن به این بلوک منطقه ای برگزار شد.
این دومین نشست رهبران آسه آن در خاک آمریکا بدنبال اجلاس رهبران ویژه آسه آن – آمریکا به میزبانی باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده در فوریه ۲۰۱۶ بود.
میانمار درپی کودتای فوریه ۲۰۲۱، از شرکت در اجلاس اخیر کنار گذاشته شد و رودریگو دوترته رئیس جمهوری فیلیپین که روزهای پایانی سمت خود را می گذراند نیز تصمیم گرفت در این نشست شرکت نکند.
این اجلاس نیز همچون نشستی که در دوره ریاست جمهوری اوباما برگزار شد، از اهمیتی نمادین برخوردار بود و نقطه عطفی در تلاش های دولت بایدن برای تعامل با جنوب شرق آسیا را به نمایش گذاشت. آمریکا این منطقه را منطقه ای مرکزی برای مقابله با نفوذ روبه رشد چین در آسیا تلقی می کند.
نشست رهبران آسه در واشنگتن برای اولین بار به میزبانی آمریکا در این شهر برگزار شد. در بیانیه مشترکی که پس از این اجلاس صادر شد، آمده است: ما به شراکت راهبردی جامع آسه آن – آمریکا که هدفمند، اساسی و برای دهمین اجلاس آسه آن – آمریکا در نوامبر ۲۰۲۲ سودمند است، پایبند هستیم.
دولت بایدن در قالب بخشی از تعهد خود نسبت به آسه آن، درمورد اختصاص بیش از ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه برای امنیت دریایی، زیرساخت ها و طرح های ابتکاری دیگر متعهد شد.
دولت وی همچنین امیدوار است به زودی یک طرح ابتکاری در زمینه تعامل منطقه ای را ارائه دهد که چارچوب اقتصادی هند – اقیانوس آرام نام دارد که در ضمن غیبت واشنگتن از توافق های اصلی تجارت آزاد در منطقه پیشنهاد شده است.
کارشناسان مسائل تجاری، تعهد کشورهای جنوب شرق آسیا نسبت به این چارچوب را از اهمیت بالایی برخوردار دانسته اند.
اما نگرانی هایی در مورد میزان جذابیت این چارچوب برای این کشورها وجود دارد، زیرا دولت آمریکا به وضوح گفته است که این یک توافق تجارت آزاد سنتی نخواهد بود که دسترسی به بازار را فراهم کند.
در بیانیه مشترک منتشر شده آمده است آمریکا و آسه آن به همکاری برای پیشبرد رشد اقتصادی قوی تر و فراگیرتر همچون مشارکت اقتصادی حیاتی ایالات متحده در منطقه ادامه می دهند.
چین بزرگترین شریک تجاری آسه آن است، اما رفتارهای مالکیتی پکن اختلافاتی را به وجود آورده است، به طوری که چین با چهار کشور عضو این بلوک شامل برونئی، مالزی، فیلیپین و ویتنام و همچنین تایوان در دریای جنوب چین ادعای ارضی مورد مناقشه دارد.
تهاجم نظامی روسیه به اوکراین نیز واکنش هایی را در منطقه هند – اقیانوس آرام به همراه داشته و برخی کشورها از جمله ژاپن را نگران کرده که تایوان ممکن است اوکراینی دیگر باشد، منطقه ای که پکن آن را استانی می داند که در صورت لزوم با زور به سرزمین اصلی چین ملحق خواهد شد.
حال پرسش این است که چه انتظاری می تواند از اجلاس آمریکا – آسه آن داشت؟
راهبرد کاخ سفید در زمینه هند – اقیانوسیه در ماه فوریه منتشر شد و قصد آمریکا برای ایجاد یک منطقه هند – اقیانوسیه آزاد و باز را که متصل تر، مرفه تر، امن تر و انعطاف پذیرتر است، مشخص کرد.
در حالی که رقابت با چین در قلب راهبرد منطقه ای آمریکا قرار دارد، حمایت از آسه آنی منسجم و انعطاف پذیر، یکی از ابزارهای حیاتی برای برخورداری از منطقه هند – اقیانوسیه آزاد و باز محسوب می شود.
اما دستیابی به آسه آنی قدرتمند، آُسان نخواهد بود. آسه آن یک گروه ۱۰ عضوی است که براساس اجماع عمل می کند، به این معنی که به ندرت زیرک و جسور خواهد بود حتی در بهترین روزهای خود. در شرایطی که یکی از اعضای آسه آن یعنی میانمار در بحران به سر می برد، قدرت گرفتن این گروه بعیدتر از همیشه به نظر می رسد.
با این حال، به رغم این اختلافات، یکی از زمینه های توافق واضح در میان کشورهای عضو این است که تنها آسه آن می تواند سنگ بنای مرکزی برای منطقه گرایی هند – اقیانوسیه باشد.
آمریکا و متحد انش و تا حدی چین این دیدگاه را پذیرفته اند که هدایت معماری منطقه ای هند – اقیانوسیه، برای قدرت های بزرگ غیرقابل دفاع است. از اینرو به شدت به نفع آمریکاست که در روابطش با آسه آن سرمایه گذاری کند و برای حمایت از مرکزیت آسه آن در امور منطقه ای، هر آنچه می تواند انجام دهد.
با این وجود آمریکا در این زمینه روشن عمل کرده است که همکاری دو جانبه و حتی سه جانبه و چهار جانبه با متحدان و شرکای کلیدی، برای تعامل و قدرت آمریکا در منطقه، اساسی است.
در یک سال نخست ریاست جمهوری بایدن، تعامل با کشورهای جنوب شرق آسیا و آسه آن به واسطه محدودیت های سفری اعمال شده کرونایی و گسست در آسه آن به دلیل کودتای ۲۰۲۱ میانمار، دشوار بود.
اما نشست اخیر، علاقمندی آمریکا به تعهد نسبت به تعمیق روابط با آسه آن و اعضای تشکیل دهنده آن را به نمایش گذاشت.
در این میان، کشورهای عضو آسه آن نسبت به این مساله که روابط بین آمریکا و چین، پیامدهای مهمی برای کشورهای عضو دارد، کاملا هوشیار هستند.
اما با وجود این مسائل، کشورهای آسه آن جملگی خواستار حضور آمریکا در جنوب شرق آسیا هستند تا نفوذ چین را تعدیل کند.
این کشورها همچنین می خواهند ژاپن، هند، استرالیا و دیگر قدرت های خارجی به میزان کافی تعامل داشته باشند تا توازن در قدرت در منطقه برقرار شود.
آنچه این کشورها نمی خواهند این است که مجبور شوند بین آمریکا و چین، یکی را انتخاب کنند.
آسه آن همچنین مشتاق به شراکت در چالش های متنوعی است که از تغییرات اقلیمی تا آمادگی برای همه گیری و جرایم فراملی را در بر می گیرد.
نظر شما