سوئد و فنلاند؛ از بی‌طرفی تا اشتیاق به عضویت در ناتو

به گزارش روز دوشنبه ایرنا،  درحالی که کشورهایی همچون نروژ، دانمارک و ایسلند رسما عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) هستند، دو کشور سوئد و فنلاند بنابر دلایل تاریخی و ژئوپلتیک  به این پیمان نظامی ملحق نشدند؛ سوئد و فنلاند دردوران جنگ سرد موضعی بی طرف داشته و از همسویی با مواضع آمریکا و  اتحاد جماهیر شوروی سابق خودداری ورزیدند.

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، تارنمای شبکه خبری سی ان ان دراین باره نوشت: هریک از دو کشور سوئد و فنلاند دلایل خاص  خود برای عدم پیوستن به ناتو را داشتند بطور مثال، فنلاند از لحاظ جغرافیایی ۸۳۰ مایل (بیش از یکهزار و ۳۰۰ کیلومتر) مرز مشترک با روسیه دارد .

تارنمای خبری سی ان ان درادامه می نویسد: حمله روسیه به اوکراین در نهایت موجب شد تا این دو کشور خواستار پیوستن به ناتو شوند، این  استدلال وجود دارد که چنانچه کرملین خواهان حمله به اوکراین، کشوری با ۴۴ میلیون نفر جمعیت، تولید ناخالص داخلی حدود ۵۱۶ میلیون دلار و ارتشی با ۲۰۰هزار نیرو است ، آنگاه چه خواهد شد اگر پوتین خواهان حمله به سایر کشورهای کوچکتری همچون سوئد و فنلاند نباشد.

تارنمای خبری سی ان ان نوشت: «سانا مارین» (Sanna Marin) نخست وزیر فنلاند گفته است؛ «از زمانی که روسیه به اوکراین حمله برد همه چیز تغییر کرد، طرز تفکر مردم فنلاند و همچنین سوئد بشدت تغییر کرده است».

درهمین حال «الکساندر استاب» (Alexander Stubb) نخست وزیر سابق فنلاند (۲۰۱۴ - ۲۰۱۵) دراین باره به سی ان ان گفت: تصمیم عضویت در ناتو برای ما همان ساعت ۵ بامداد ۲۴ فوریه (۵ اسفند ۱۴۰۱) زمانی که پوتین و روسیه به اوکراین حمله بردند، گرفته شد؛ اگرنه فنلاند و سوئد در صورت نبود این حمله ، هرگز به ناتو ملحق نمی شدند.

ماده ۵ ناتو مورد توجه فنلاند و سوئد

تارنمای خبری سی ان ان درادامه نوشت: بیشترین علتی که موجب شده تا دو کشور فنلاند و سوئد تحت شرایطی کنونی خواستار پیوستن به ناتو شوند، ماده ۵ پیمان آتلانتیک شمالی است که به موجب آن حمله به یک عضو به منزل حمله به دیگر اعضا محسوب می شود و همه اعضای این ائتلاف موظف به دفاع از دیگر در شرایط نیاز هستند. ماده ۵ از زمان بوجود آمدن ناتو در سال ۱۹۴۹ میلادی سنگ بنای این پیمان بوده است.

سی ان ان نوشت: هم اکنون برخی از کشورهایی که عضو ناتو هستند ، نه تنها از ارتشی قوی برخودار نبوده بلکه همچون ایسلند، ارتش آماده ای ندارند، پیوستن احتمالی فنلاند و سوئد به ناتو  می تواند بیشتر به معنای انجام رزمایش و آموزش های نظامی با ۳۰ کشور عضو آن باشد.

نخست  وزیر فنلاند دراین باره به سی ان ان گفت: ماده ۵ ناتو حال به بازی برگشته و مردم دریافته اند که ما به علت تهدید بالقوه روسیه، به ناتو نیازمندیم.

مقام نظامی سوئد:روسیه خواستار نفوذ امنیتی بر اروپا

تارنمای خبری سی ان ان نوشت: تا پیش از وقوع جنگ در اوکراین، روسیه خواهان تضمین های امنیتی از جانب غرب و عدم گسترش ناتو به مرزهای شرقی خود بود،  گرفتن چنین امتیازی توسط مسکو؛ به روسیه قدرت دیکته کردن سیاست خارجی بر کشورهای همسایه را میداد که با کدام کشور و کدام پیمان نظامی متحد شوند و یا نشوند.

«پیتر هالتکویست» (Peter Hultqvist) وزیر دفاع سوئد دراین باره به سی ان ان گفت: روسیه خواهان نفوذ واقعی بر انتخاب های امنیتی در اروپا است، روسیه خواهان نفوذ بر کشورهای همسایه خود است و چنین امری بطور کل برای سوئد قابل پذیرفتن نیست.

سی ان ان نوشت: درخواست عضویت برای پیوستن فنلاند و سوئد، یک کشور که تصمیم قطعی گرفته و دیگری در صدد اتخاذ چنین تصمیمی است، حدود یکسال زمان خواهد برد و در این میان مخالفت ترکیه بعنوان کشوری که یکی از بزرگترین ارتش ها را درمیان سایر کشورهای عضو ناتو  دارد، کار را برای این دوکشور سخت تر خواهد کرد.

انگلیس در صورت حمله به فنلاند و سوئد از این دو کشور حمایت نظامی خواهد کرد

به گزارش ایرنا، بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس ۲۲ اردیبهشت ماه در پی امضای بیانیه امنیتی با فنلاند در جریان کنفرانس خبری در هلسینکی با «سائولی نینیسته»، رئیس جمهوری فنلاند، گفته بود:  حمله روسیه به اوکراین معادلات امنیتی را برهم زد؛همانطوری که قبلا با نخست وزیر سوئد هم صحبت شد، تجاوز نظامی روسیه به اوکراین معادلت امنیتی دراروپا را برهم زد، واقعیات ما را بازنویسی کرد و آینده ما را در اروپا تغییر داد.

جانسون در ادامه گفته بود: ما شاهد پایان دوران جنگ سرد بودیم اما با حمله روسیه به اوکراین متاسفانه فصل جدیدی باز شد؛ ما در حمایت از سوئد و فنلاند ثابت قدم و صریح هستیم؛ اعلامیه امنیتی  که به امضا رسید،  خود واضح  است و آنچه می گوید این است که در صورت وقوع  فاجعه یا در صورت حمله به هر یک از ما، بله، ما به کمک یکدیگر خواهیم آمد، از جمله  کمک نظامی.

موافقت مشروط سوئد برای پیوستن به ناتو

سوئد  پس از فنلاند،  سرانجام تردیدها را کنار گذارد و حزب حاکم دراین کشور موافقت مشروط خود مبنی بر پیوستن استکهلم به ناتو را اعلام کرد.

حزب سوسیال دموکراتیک سوئد در نشست فوق العاده ۱۵ ماه ممه ۲۰۲۲ (۲۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ ) با نامزدی این کشور برای عضویت در سازمان آتلانتیک شمالی " ناتو" موافقت کرد، اما پیوستن به این پیمان نظامی را مشروط به دو شرط کرد، اینکه خاک سوئد محل استقراری تسلیحات هسته ای و  پایگاه دائمی نظامیان ناتو نخواهد شد .

حزب حاکم سوئد به دنبال اقدام روز گذشته فنلاند برای پیوستن به ناتو موافقت  مشروط خود را دراین  مورد اعلام کرد؛ رئیس جمهور و نخست وزیر فنلاند ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ اعلام کردند که این کشور تقاضای خود مبنی بر عضویت در سازمان ناتو را تقدیم خواهد کرد. رئیس جمهور فنلاند که این تصمیم را اعلام می کرد گفت امروز یک روز تاریخی برای کشورمان است و دوره جدیدی آغاز خواهد شد.

هشدار روسیه 

سوئد و فنلاند که تاکنون  و تا پیش از جنگ اوکراین تمایلی برای پیوستن به این پیمان نظامی را نداشتند، اکنون با تحولات اخیر سیاسی در این کشور و تلاش برای پیوستن به ناتو؛ موجبات تحریک مسکو را فراهم ساختند، امری که همواره از آن بیم ناک بودند؛ ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در تماس تلفنی   این اقدام احتمالی فنلاند را اشتباهی ارزیابی کرده بود که بر روی روابط دو کشور تاثیر منفی خواهد گذاشت.

کاخ کرملین  در بیانیه‌ای تصریح کرد: پوتین در این گفت وگو تاکید کرد که پایان دادن به سیاست سنتی بی‌طرفی نظامی یک اشتباه است زیرا هیچ تهدیدی برای امنیت فنلاند وجود ندارد. 

حال باید دید التهاب در شرق اروپا با تحولات اخیر تا چه اندازه وخیم و بحرانی تر خواهد شد و دامنه آن با توجه به اعلام حمایت نظامی لندن از استکهلم و اسلو در قبال مسکو، تمام اروپا را فرا خواهد گرفت.

**۱۳۰۲**