مردم‌سالاری دینی در نگاه امام خمینی (ره)

به گزارش ایرنا، امام خمینی(ره) با رهاورد نظری و عملی بزرگ خویش یعنی نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر ولایت مطلقه فقیه، یک الگوی حکومتی بر پایه سه رکن اساسی اسلام، مردم و رهبری، پایه ریزی کردند که جایگاه و نقش مردم جزو مسائل اصلی فکری آن بزرگوار در مسایل اجتماعی قرار دارد و این حقیقتی است که حضرت امام(ره) در عرصه زندگی و حرکت اجتماعی خود، بارها بر آن تاکید کرده اند.

امام(ره) هیچگاه در مسیر پیشبرد اهداف نهضت متوسل به گروه ها و جناحهای سیاسی نمی شدند بلکه در بستر انقلاب اسلامی به همه آنها توصیه می‌کردند که اگر می خواهید به این مردم خدمت کنید و بمانید، باید به اقیانوس ملت مسلمان ایران بپیوندید. 

نظریه مردم سالاری دینی امام(ره) هم به مردم در چهارچوب اسلام، نقشی تمام عیار داده و رأی آنان را ملاک و میزان اصلی در عرصۀ عمل دانسته است.

مقبولیت، مبنای مردمی و مشروعیت، ماهیت الهی دارد

مدیر قرارگاه سیاست و جامعه حوزه های علمیه خراسان در مورد دیدگاه امام(ره) در خصوص مردم‌سالاری دینی اظهار داشت: امام(ره) تاکید زیادی داشتند که مردم را در صحنه نگه دارید و اینکه جهت گیری حکومت دینی باید به سمت خواسته و اراده مردم باشد.

حجت الاسلام علی اکبر نوایی با بیان اینکه امام ملاک مطلوبیت حکومت الهی را در رضایت مردم می دانستند، ادامه داد: بر همین مبنا کلیه ساختار حاکمیت نظام اسلامی از قبیل قانون اساسی و انتخابات بر اساس رای مردم شکل گرفت.

وی اظهار داشت: امروز در جهان، مردم‌سالاری را همان دموکراسی می‌دانند. در حکومت اسلامی، عنوان دموکراسی با قرائت غربی آنرا نمی‌توانیم بپذیریم و این موضوع نمی‌تواند برای ما مورد قبول باشد.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: مردم‌سالاری دینی یعنی در یک نظام دینی و الهی، ملاک اقبال و رای مردم است و این به معنی ترکیب خواست مردم با نگرش دینی است و مردم در این نظام به سمت اسلام حرکت می‌کنند.

وی افزود: در تاریخ اسلام تا وقتی که مردم از پیامبر(ص) تبعیت نکردند و یا مردم تا وقتی به دنبال حضرت علی(ع) نرفتند، آنان نتوانستند حکومت تشکیل دهند. در نظام سیاسی اسلام، مشروعیت، ماهیت الهی و مقبولیت ماهیت مردمی دارد.

حجت الاسلام نوایی ادامه داد: نظام مردمسالار دینی ۲ چیز جدا از هم نیست که یکی مردم‌سالاری و دیگری دینمداری باشد، بلکه مردم دیندار را قبول دارد. این همان چیزی است که رویکرد امام(ره) در این مسأله بود که مردم ملاک هستند و وقتی فرمودند "مجلس در راس امور است"، به این دلیل بود که این نهاد را مردم انتخاب می کنند.

مدیر قرارگاه سیاست و جامعه حوزه های علمیه خراسان ادامه داد: امام(ره) شخصیتی مردمگرا، با مردم و مردم دار بودند. زندگی و ارتباط او در این خصوص با هیچیک از رهبران دنیا قابل مقایسه نیست. برای امام(ره) قبل و بعد از ۱۵ خرداد و در هنگام تبعید و پیروزی انقلاب، آنچه که اهمیت داشت مردم بودند.

حجت الاسلام نوایی افزود: به دلیل روحیه بالای مردم‌داری در امام (ره)، ایشان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و مدتی که در قم ساکن بودند معمولا بیش از ۶ ساعت در روز با اقشار مختلف مردم دیدار داشتند. از جمله در بعضی روزها، از ساعت هشت صبح تا اذان ظهر و عصرها از ساعت چهار تا هشت شب و گاهی تا ساعت ۱۰ شب دیدار مردمی داشتند.

وی اضافه کرد: بر این اساس نظام اسلامی هم، بر پایه رای و نظر مردم شکل گرفت. مردم‌سالاری دینی یعنی حاکمیت دینی و مردم به هم گره بخورند. مردم‌سالاری دینی یعنی مردم دین را می‌خواهند.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: مردم‌سالاری دینی چند مبنا دارد، تحقق حاکمیت اسلام، خواست و اراده در اجرای اسلام، تحقق شعارهای اصلی انقلاب مثل عدالت، احترام به آزادی فردی و اجتماعی، مشارکت مردم در تمام مراحل حکومت، صاحب حق دانستن مردم و التزام به رای اکثریت در انتخابات از جمله این مبانی است و امام(ره) بارها فرمودند مردم صاحب اصلی حکومت هستند.

حجت الاسلام نوایی اظهار داشت: امروز نظام اسلامی، مردم‌سالاری دینی است و دین، مدار حرکت مردم است. مسایلی همچون فضیلت محوری، رضایت مردم، هدایت، حق‌مداری، عدالت و قانون‌محوری و ایمان، ملاک های این نظام مردم‌سالار هستند.

وی افزود: مردم‌سالاری دینی تفسیر نمادین جمهوری اسلامی است. مردم انقلاب را به پیروزی رساندند و جنگ را اداره کردند. در همه مراحل سخت و دشوار انقلاب، صمیمانه و با عقیده کامل و استوار در کنار انقلاب بودند، امام(ره) بارها به نقش مردم اشاره کرده اند. چنانکه در جایی فرمودند که انقلاب هایی که در دنیا می‌شود، به یکی از این دو ابرقدرت متکی است، ولی انقلاب مردم ما، انقلابی، متکی به خود مردم است. حکومتی اگر بخواهد موفق باشد علاوه بر اینکه برای خدا باید کار کند و از دیگران چشمداشتی نداشته باشد باید همگام با مردم باشد. بدون مردم نمی شود کار کرد و موفقیت حاصل نمی شود.

پشتوانه مردمی انقلاب اسلامی

رییس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه خراسان رضوی هم اظهار داشت: شکی نیست که بر اساس حکم عقل، لازمه‌ هر نظام موفق قدرت و مشروعیت است. عقلای عالم حکومت بدون قدرت را حکومت نمی‌خوانند و حکومت بدون مشروعیت را هم ظالم و غاصب می‌دانند.

حجت الاسلام محمدحسین ایزدی افزود: حضرت امام(ره) توانستند یک تحول عظیم سیاسی بنا نمایند و به فرموده رهبر معظم انقلاب، هنر بزرگ امام (ره) ارائه‌ یک اندیشه‌ و مکتب سیاسی نو بود، ایشان بر این باور بودند که یکی از پایه‌های اقتدار و موفقیت این نظام، پشتوانه‌ مردمی است و خوب می‌دانستند که حتی امام معصوم هم اگر چه منصوب از سوی خداست اما اجرای حکومتش نیازمند پشتوانه‌ مردمی است.

وی ادامه داد: امیرالمومنین(ع) هم به هنگام پذیرش حکومت گفت که اگر حضور آن جمعیت و تمام شدن حجّت با وجود یار و یاور نبود، هر آینه مهار شتر خلافت را بر شانه اش می انداختم.

رییس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه خراسان رضوی بیان کرد:  بر همین اساس، محوریت اسلام با حضور مردم یا همان مردمسالاری دینی است که می‌تواند پشتوانه‌ محکمی برای این نظام باشد و امام(ره) همواره تاکید داشتند که اگر مردم پشتیبان حکومتی باشند این حکومت سقوط ندارد.

وی افزود: امام(ره) از همان ابتدا، انقلابش را با مردم آغاز کرد و خود را خادم مردم می‌دانست. رمز موفقیت نظام اسلامی هم تاکنون پایبندی به همین پشتوانه‌ عظیم مردمی بوده و خواهد بود. مردمی که بطور مستقیم و غیرمستقیم در حاکمیت حاکمان نقشی تعیین کننده داشته و دارند.

حجت الاسلام ایزدی با بیان اینکه امروز هم همین پشتوانه‌ عظیم مردمی است که می‌تواند توطئه‌های دشمنان را نقش بر آب سازد، افزود: همین مردم بودند که در دوران هشت ساله دفاع مقدس و محاصره‌های اقتصادی و تحریم های شکننده استقامت کردند و توطئه های دشمن را یکی پس از دیگری نقش بر آب ساختند.

وی بیان کرد: اینک نیز به فضل الهی، موفقیت این نظام پشتوانه‌ مردمی آن است. اصل مشروعیت دینی این نظام هم ولایت فقیه است که الحمدلله تحقق آن در وجود خلف صالح امام(ره) است که توانسته کشتی این انقلاب را در گذر از موجهای سهمگین دشمنان به خوبی راهبری نماید.