چالش‌های تالاب بین‌المللی‌انزلی به طور تخصصی بررسی شد

به گزارش خبرنگار ایرنا، تالاب بین‌المللی انزلی با ۵۲ گونه انواع ماهی، صدها گونه گیاهی و اکوسیستم کم نظیر در محدوده ۲۰ هزار هکتاری یکی از زیست ‌بوم‌های ارزشمند جهان است که از سال ۱۳۵۴(۱۹۷۵میلادی) در کنوانسیون بین المللی رامسر به ثبت رسید.

گیلان دارای بیش از ۳۰ هزار هکتار پهنه تالابی است که بیش از ۸۰ درصد آن در قالب سه تالاب انزلی، امیرکلایه و بوجاق تحت عنوان کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است؛ تالاب انزلی در جنوب غربی سواحل دریای خزر واقع در استان گیلان از شمال به شهرستان انزلی، از جنوب به صومعه‌سرا، از شرق به شهرستان خمام، از جنوب شرقی به رشت و از غرب به کپورچال و آبکنار انزلی منتهی است.

این تالاب از مهم ترین زیستگاه های آبی جهان است که طی سالهای اخیر به دلایل مختلف با پسروی آبی از سوی و گونه های گیاهی مهاجم از سوی دیگر مواجه بوده که خسارات جبران ناپذیری را به این پهنه زیستی وارد کرده و حیات تالاب و موجودات ساکن آن را تهدید می کند. اما این روزها دغدغه دیگری در مورد این پهنه مطرح است که همسایگان تالاب را نگران کرده است.

همین مسئله باعث شده است که امروز در نشستی تخصصی و با حضور مدیران مرتبط مشکلات تالاب انزلی مورد واکاوی و برای آن راهکارهایی ارائه شود. 

تالاب انزلی در حال مرگ نیست

مجید مخدوم استاد برجسته محیط زیست و عضو شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور در نشست امروز ادعای مرگ تالاب انزلی را غیر علمی توصیف کرد و گفت: تالاب انزلی در حال مرگ نیست و احیا آن نیازمند برنامه‌ریزی صحیح است. تالاب انزلی زیست بوم‌ نیست؛ اکوسیستم است و هر اکوسیستم دارای نظامی پویا و خود جبران می باشد.

وی با بیان اینکه بوم سازگان ،بوم نظام و بوم سامانه معادل اکوسیستم است ،اظهار داشت: تالاب انزلی اکوسیستم خود جبران است و متاسفانه مساحتش به دلیل بهره کشی بیشتر از ۱۰ هزار هکتار نیست. تالاب انزلی بیش از آنکه مورد بهره‌وری و بهره برداری قرار گیرد مورد بهره‌کشی قرار گرفت؛لذا مساحتتش از ۱۹ هزار هکتار رفته رفته کم شد.

این استاد برجسته محیط زیست کشور گفت: مخدوم با بیان اینکه درد ما اینست که برای بهره کشی شجاعیم و همدیگر را کنار می زنیم ولی برای بهره وری نه، افزود:شاه بیت تلاش ها و پژوهش های من اینست که نخست  باید با نقشه سازی توان تالاب و ظرفیت برد تالاب مشخص شود.

مخدوم ادامه داد: اگر برنامه احیا داریم اول باید توان احیا را روی نقشه در بیاوریم آسان نیست اما شدنی است. راهکارها باید روی نقشه مشخص شود؛ تالاب انزلی در حال مرگ نیست تالاب باید دوباره تجدید نظر شود. برنامه احیا تالاب انزلی در چهار  بخش تعیین راهکار، تعیین سازمان تشکیلاتی، تعیین بودجه در دو بخش سرمایه ای و جاری و در آخر زمانبندی انجام شدنی است و اگر این کار را کردیم می توانیم امیدوار باشیم که تالاب را احیا می کنیم.

تالاب انزلی دکانی برای سودجویی نیست

جمشید منصوری اکولوژیست و پرنده شناس برجسته کشور نیز در این نشست با بیان اینکه درگیری های بسیاری برای احیا تالاب انزلی را متحمل شدیم، گفت: تالاب انزلی یک اکوسیستم پیچیده است و بهره وری پایدار یعنی از سود داشته استفاده کنیم اما متاسفانه خیلی چیزها را در تالاب از دست داده ایم. 

منصوری ادامه داد: ماهی سفید نه تنها از تالاب انزلی که از دریای خزر رخت بر بسته است؛ تالاب انزلی نیاز به دلسوزی دارد و نباید دکانی برای سودجویی باشد.

این کارشناس و پژوهشگر با بیان اینکه متاسفانه خیلی از تالاب های کشور خشک شدند، گفت: برای نجات تالاب انزلی اول باید آن را حفظ کرد؛ هنوز نمی دانیم محدوده تالاب کجاست؟حفاظت از تالاب را باید برای مردم حفظ کنیم و در حفظش باید از مردم مدد جست. 

وی با بیان اینکه بخش زیادی از سرمایه عظیم تالاب  از دست رفته گفت:تالاب قبل از هر کاری باید حفظ شود زیرا خیلی متخلف دور و بر تالاب داریم. متاسفانه طی این سال ها بودجه زیادی برای تالاب صرف شد و احیا تالاب بدون اینکه کاری انجام شود به دکانی برای سودجویی تبدیل شده است. 

وی اظهار داشت: بسیاری از تالاب‌انزلی توسط سودجویان تصاحب شده لذا برای احیا، اول حفاظت بعد بررسی و مشخص نمودن توان تالاب است زیرا باید محدوده تالاب مشخص باشد.

فاضلاب خانگی بررگترین چالش تالاب انزلی

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان نیز در این نشست بیان کرد:  امروز ۴۷ سال از ثبت تالاب انزلی در کنوانسیون بین المللی رامسر می گذرد و با همه ارزشمندی تالاب ورود فاضلاب های خانگی بزرگترین چالش تالاب انزلی است.

رضا زمانی بیان کرد: زرجوب و گوهر رود دو رودخانه رشت بار اصلی فاضلاب خانگی را وارد تالاب انزلی می کنند.

وی گونه‌های مهاجم را یکی دیگر از چالش ها عنوان کرد و گفت: متاسفانه هفت هزار هکتار از استان گیلان درگیر گونه مهاجم سنبل آبی است که ۶هزار و ۵۰۰ هکتار آن در تالاب انزلی قرار دارد و متاسفانه نفس تالاب را به شماره انداخته است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان با اشاره به برنامه ۷ساله احیای تالاب انزلی از سال ۹۹گفت: مدیریت آبخیز، مدیریت رسوب و فاضلاب در این برنامه دیده شده و زیر کمیته هایی تشکیل شده و امیدواریم در سالیان باقیمانده از این برنامه،روندی ایجاد شود که احیای تالاب انزلی برقرار شود.

تالاب انزلی یکی از باارزش ترین اکوسیستم های حاضر و یکی از تالاب های عضو کنوانسیون بین المللی رامسر است که زیستگاه پرندگان و آبزیان ارزشمند استخوانی است و همچنین این تالاب از نظر اقتصادی، اجتماعی و گردشگری برای گیلان و کشور بسیار ارزشمند است.