سالمندان و ضرورت نشاط اجتماعی

به گزارش ایرنا، همه در فضای با طراوت و گرم تابستان دور هم جمع شده اند، یکی از کتابی که از کتابخانه امانت گرفته می‌گوید دیگری صفحاتی از کتابی را برای بقیه می خواند و دیگری از حال خوب خود با پختن یک غذای تازه تعریف می‌کند.

در فضایی که سالمندان هر روز برای مطالعه و ورزش می آیند سالمندی از اینکه قسمتی از بدنش درد می کند یا اینکه مدت هاست فرزندانش به او سر نزده اند، حرفی نمی زند، آمده اند تا از اتفاقات خوشایند گذشته بگویند یکی از کتاب و یکی از کیک خوشمزه ای که تازگی دستور پختش را از جایی یاد گرفته می گوید.

از رخوت، انتظار و تنهایی خبری نیست به طرز زیبایی همه پر انرژی و مثبت به نظر می رسند، خنده از صورتشان نمایان است یا همیشه این گونه هستند یا اینکه قرار گرفتن در کنار هم سن و سالانشان حالشان را بهتر کرده است فرقی ندارد هر چه که هست این نشاط و پویایی به دل می نشیند.

این فضا و این حال خوب متفاوت است با تصویری که از سالمندان داریم، بنا بر یک تصویر حک شده در ذهن اینگونه به خاطر آورده می شوند که مدام از دردهای جسمانی خود بگویند و یا مشکلات کوچه، خیابان و شهر را توام با مشکلات خود با آه و ناله برایت تعریف کنند.

این فضا را می توان با اتاق های بیمارستان گونه سرای سالمندان شهر مقایسه کرد که هر چند کف راهروها و اتاق ها تمیز و مرتب است اما بوی تند وایتکس و مواد ضدعفونی کننده فضایی شبیه خانه را برایت یادآوری نمی کند با سالمندانی بی کلام و منتظر که لبه تخت یا در صندلی کنار تخت شان لحظات را با کندی می گذرانند.

خنده های با تمام وجود مادربزرگ مهربانی که از شوخی های دوست سالمند خود دارد ناخودآگاه لبخندی بر صورت اطرافیان می نشاند، فضایی که در آن زندگی و پویایی و سلامت موج می زند و این را یادآوری می کند که سالمندی لزوما تنهایی و انتظار و در آخر خانه سالمندان نیست.

این حال و هوا یادآوری می کند، نمی توان گفت نشستن و انتظار کشیدن در کنج سرای سالمندان سرنوشت هر سالمندی است بلکه می توان با اجرای برنامه های متنوع حمایتی و آموزشی و تفریحی، پویایی بیشتری به جمعیت بالای ۶۰ سال به عنوان افرادی سالمند ارائه داد تا با نشاط بیشتری این دوران را سپری کنند.

براساس آخرین سرشماری از جمعیت ۳۲۶ هزار و ۴۵۲ نفری شهرستان بروجرد تعداد ۴۱ هزار و ۸۹۹ نفر جمعیت معادل ۱۲/۸ درصد بالای ۶۰ سال هستند که بنا بر تعریف سازمان بهداشت جهانی آن جمعیت پیر محسوب می شوند.

بنا بر اعلام دبیرخانه شورای ساماندهی امور سالمندان اداره کل بهزیستی لرستان درصد جمعیت سالمندی شهرستان بروجرد بنا بر سرشماری سال ۹۰ میزان ۹/۸ درصد بود که این آمار در سال ۹۵ یعنی به مدت پنج سال به ۱۲/۸ درصد افزایش یافته است.

بنا بر گفته کارشناسان معاشرت با دوستان و هم سن و سالان، سرگرمی های ساده، تغذیه سالم و توجه به نیازهای اولیه سالمندان نقش موثری در آسایش و آرامش جسم و روان آنها دارد.

در همین راستا موسسه فرزانگان حکمت سینا در بروجرد متشکل از سالمندانی فرهیخته و توانمند راه اندازی شده است که با ارائه برنامه ریزی هایی در بخش های مختلف اوقات فراغت و کلاس های مختلف آموزشی تلاش شود تا سالمندان مشکلات کمتری داشته باشند و سالمندی سالم تری را پشت سربگذارند.

 جامعه هدف این موسسه هر فرد بالای ۶۰ سال است و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.

مدیر موسسه فرزانگان حکمت سینا بروجرد گفت: این موسسه زیر نظر بهزیستی بروجرد از سال ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرده است و اکنون تعداد ۲ هزار سالمند در شهرستان بروجرد را تحت پوشش برنامه های مختلفی اعم از آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و سلامت قرار داده است.

مریم بهرامی با بیان اینکه آموزش محور فعالیت این موسسه است، اظهار داشت: فعالیت های این موسسه در بخش های مختلف آموزشی، اجتماعی، ورزش، سلامت و تغذیه برای سالمندان دنبال می شود.

وی افزود: ورود به دوران سالمندی نیازمند فراهم کردن بسترهایی است تا سالمندان با کسب مهارت های لازم و سبک زندگی متناسب با این دوره همراه با سلامت روحی و جسمی کمترین مشکلات را برای اطرافیان و نظام اجتماعی داشته باشند.

مدیر موسسه سالمندان فرزانگان حکمت سینا بروجرد یادآور شد: در جلسات کتابخوانی که با حضور سالمندان برگزار می شود محورهایی همانند تفکر مثبت و نقادانه و شیوه مطالبه گری صحیح همراه با مهارت حل مسئله دنبال می شود تا سالمند بداند هر مشکل و مسئله را کجا و چگونه مطرح کند تا اثر گذاری بیشتری داشته باشد بدون اینکه باعث آزردگی خاطر اطرافیان شود.

وی بیان کرد: در این موسسه مطالبه گری مثبت به سالمندان آموزش داده می شود تا بتوانند برای ایجاد امید و نشاط خود و اطرافیان مطالبه گری صحیح داشته باشند مثلا مشکلات مربوط به محل زندگی یا کوچه و خیابان خود را با شورا و مسجد محله و یا شهرداری در میان بگذارند و یا اگر دچار درد و رنج جسمی هستند به جای صحبت به همسایه و اطرافیان به پزشک مراجعه کنند.

بهرامی اضافه کرد: مجموع این جلسات به سالمندان کمک می کنند با روحیه بهتری با اطرافیان و خانواده خود رفتار کرده و همین روی خوش باعث می شود نشاط و مهربانی بیشتری از اطرافیان دریافت کنند.

در مواردی سالمندان خواسته یا ناخواسته روابط آنها با محیط اطراف و افراد پیرامون کم می شود که عاملی برای افسردگی در آنها شده بنابراین لازم است تنها گذاشته نشوند و شرایطی فراهم شود تا با اطرافیان و به خصوص هم سن و سالان خود معاشرت و ارتباط داشته باشند.

مشاور و روانشناس بالینی در این خصوص می گوید: احترام به سالمندان وجه اشتراک بیشتر فرهنگ ها است، فرهنگی که در آن سالمند مورد توجه قرار دارد و به خواسته و نیازهای او پاسخی به موقع داده می شود قبل از آنکه آن نیاز در او ایجاد مشکلات جسمی و یا روحی کرده باشد.

سمیه کریمی بیان کرد: در شرایط فعلی و گسترش ارتباطات مجازی و سایر مشغله ها، ارتباط با سالمندان دچار خدشه شده است و آن ارتباط واقعی و حضوری که برای سالمندان یک نیاز ضروری است، حذف شده و در بهترین حالت با تهیه گوشی های هوشمند و چند عکس و صوت نهایت مهر و توجه به سالمندان نشان داده می شود.

این روانشناس بالینی ادامه داد: ارتباط تلفنی و مجازی می تواند در شرایطی خوب باشد اما بهترین شیوه ارتباطی و نشان دادن احترام و توجه به سالمندان ارتباط واقعی و دیدن آنها است، گاهی باید به مهارت‌ها، تجارب و توانایی‌های آنها توجه داشت تا بتوانند احساس عزت نفس کنند و با حس مفید بودن حال بهتری داشته باشند.

کریمی گفت: ارتباط صحیح با سالمندان یک ضرورت است تا تنهایی و انزوا در آنها به مرور منجر به ناتوانی های جسمی و روحی شدید در آنها نشود، سالمندانی که از توان جسمی برخوردار هستند می توانند در زمان هایی مسوولیت نگه داری از نوه ها را بپذیرند که ضمن احساس مفید بودن برای سالمندان می تواند به تلطیف روح و روان آنها کمک کننده باشد.

وی افزود: اما این مسوولیت باید با توجه به توان و تمایل سالمندان باشد در غیر این صورت سپردن نوه ها برای زمان های طولانی در طول روز می تواند باعث آزار و اذیت آنها باشد.

این روانشناس بالینی یادآور شد: بازگشت به ارتباطات واقعی و صحیح، احترام و دیدن سالمندان در کنار تامین نیازهای اولیه یک ضرورت است که در حفظ توانایی ها و مهارت های اجتماعی و ارتباطی آن کمک کننده است و به همان نسبت تنهایی و انزوا و رها کردن آنها به حال خود در تسریع ناتوانی جسمی و روحی آنها اثرگذار است.

سالمندی لزوما به معنای ناگزیر شدن از رفتن به سرای سالمندان نیست، سالمند اگر به هنگام و به موقع مورد توجه قرار نگیرد به درجه ای از تنهایی و ناتوانی جسمی در انجام و گذران امور زندگی می رسد که خانواده زمان کافی برای رسیدگی تمام وقت ندارد و لاجرم باید سالمند را راهی سرای سالمندان کرد.

ارتباط با محیط پیرامون و حفظ نشاط و پویایی راهی برای پیشگیری از تحلیل توانمندی های دوران سالمندی است که از هر راه ممکن باید آن را برای جمعیتی که بیم پیرشدنش است، فراهم کرد.