شوک استعفا و شمارش معکوس تا سقوط دولت جانسون

به گزارش ایرنا، استعفای ریشی سوناک از تصدی وزارت دارایی و در واقع ارشد ترین فرد دولت پس از نخست وزیر، به همراه وزیر بهداشت انگلیس که نقش مهمی را در جریان همه گیری کرونا ایفا کرد،‌ ضربه مهلکی را به اعتبار متزلزل جانسون وارد کرد.

سوناک در نامه‌ای به بوریس جانسون نوشت: ترک پست وزارتی در هر زمانی امری جدی است. برای من کناره‌گیری از سمت وزارت دارایی در حالی که جهان از پیامدهای اقتصادی همه‌گیری، جنگ در اوکراین و سایر چالش‌های جدی رنج می‌برد، تصمیمی است که به سادگی نگرفتم. با این حال، عموم مردم به درستی انتظار دارند که دولت به درستی، شایسته و جدی اداره شود. 

وی افزود: می‌دانم که این ممکن است آخرین شغل وزارتی من باشد، اما معتقدم که پایبندی به استانداردها ارزش مبارزه دارند و به همین دلیل استعفا می‌دهم.

ساجد جاوید وزیر بهداشت هم در نامه‌اش به نخست‌وزیر نوشت که «دیگر نمی‌تواند با وجدان راحت به خدمت در دولت ادامه دهد». وی به زیر پا گذاشتن ارزش‌های حزبی توسط نخست وزیر اشاره کرد و افزود: برای من روشن است که این وضعیت تحت رهبری شما تغییر نخواهد کرد و شما نیز اعتماد من را از دست داده‌اید.

همچنین معاون وزیر امور ولز و حمل و نقل انگلیس نیز در اعتراض به سیاست‌های جانسون کناره‌گیری کرده‌اند.

این تحولات پس از آن صورت گرفت که نخست وزیر انگلیس در مصاحبه‌ای اعتراف کرد نباید کریس پینچر نماینده مجلس را به عنوان معاون رئیس مجلس در ماه فوریه منصوب می‌کرد. کریس پینچر متهم است که هفته پیش دو مرد را مورد آزار و اذیت قرار داده است.

جانسون دیشب ناظم زهاوی سیاستمدار انگلیسی عراقی‌تبار را به عنوان جانشین ریشی سوناک منصوب کرد. زهاوی در سال‌های اخیر پله‌های ترقی در دولت جانسون را به سرعت طی کرده است. او در سال ۲۰۲۰ به عنوان نماینده دولت در اجرای طرح واکسیناسیون عمومی منصوب شد و سال بعد سکان وزارت آموزش را به دست گرفت. این تبعه عراقی - انگلیسی در روزهایی که عمر دولت جانسون به شمارش افتاده به عنوان دومین فرد ارشد دولت انتخاب شده است.

بر اساس این گزارش استیو بارکلی وزیر پیشین برگزیت هم به عنوان وزیر بهداشت انگلیس منصوب و به این ترتیب کابینه جانسون ترمیم شد. اما شوک استعفاهای دیشب به فشارها برای کناره‌گیری او از قدرت افزوده و باعث شده تا برای نخستین بار بیشتر رای دهندگان طرفدار حزب محافظه‌کار خواستار کناره‌گیری فوری جانسون شوند.

بر اساس نظرسنجی موسسه یوگوو، ۵۴ درصد از کسانی که در انتخابات سال ۲۰۱۹ به حزب جانسون رای دادند خواستار استعفای او از قدرت هستند این درحالیست که ۶۹ درصد از انگلیسی‌ها خواستار استعفای نخست وزیر و فقط ۱۸ درصد طرفدار او هستند.

گمانه‌زنی‌ها درباره جایگزین جانسون هم آغاز شده و نام افرادی چون جرمی هانت وزیر اسبق بهداشت، بن والاس وزیر دفاع، لیز تراس وزیر امور خارجه و ریشی سوناک وزیر دارایی به عنوان گزینه‌های احتمالی دیده می‌شود. پیش‌بینی می‌شود که جانسون تا آخر سال جاری میلادی از قدرت کناره‌گیری کند.

آخر بازی برای جانسون

عمده روزنامه‌های روز چهارشنبه انگلیس ضمن انعکاس بحران در دولت جانسون، به استقبال واژه «آخر بازی» رفتند. روزنامه گاردین در گزارشی تحت عنوان «با خروج سوناک و جاوید از کابینه، آیا همه چیز برای بوریس جانسون تمام شده است؟»، نوشت: با خروج ریشی سوناک و ساجد جاوید از کابینه، همه چیز برای بوریس جانسون تقریبا تمام شده است هرچند ممکن است مدتی طول بکشد تا مخالفانش او را به خط پایان برسانند.

این نشریه انگلیسی استعفای وزیر دارایی را تحولی مهم ارزیابی و اشاره کرد که مارگارت تاچر نخست وزیر اسبق انگلیس هم به دنبال استعفای نایجل لاوسون وزیر دارایی وقت انگلیس از مقام خود کناره‌گیری کرد.

گاردین افزود که حتی اگر استعفای دیگری رخ ندهد، فضای حاکم بر حزب محافظه کار علیه جانسون است و او را در مسیر سراشیبی قرار داده است. به تعبیر این نشریه انگلیسی بوریس جانسون به سرسختی و لجاجت معروف است اما بعید است که تنها به این دلیل که دو وزیر تصمیم به استعفا گرفتند، از قدرت کناره‌گیری کند. اما نمایندگان محافظه کار به طور فزاینده بر این باورند که هیچ شانسی برای پیروزی در انتخابات بعدی تحت رهبری او ندارند.

آیا جانسون به سرنوشت نویل چمبرلین دچار می‌شود؟

شبکه خبری اسکای با انتشار گزارشی در تارنمای خود نوشت: بوریس جانسون اکنون به مدت ۱۰۷۷ روز نخست وزیر بوده است - تقریباً برابر با ۱۰۷۸ روزی که نویل چمبرلین نخست وزیر بود.

دوران نخست وزیری چمبرلین در می ۱۹۴۰، یعنی ۹ ماه پس از جنگ جهانی دوم، پس از انتقاد نمایندگان از سبک رهبری و مدیریت او به پایان رسید.

یکی از لحظات کلیدی زمانی بود که لئو آمری نماینده حزب محافظه کار، سخنانی را که در اصل توسط الیور کرامول سیاستمدار و ژنرال قرن هفدهمی به خاندان سلطنتی گفته بود، خطاب به آقای چمبرلین گفت: «شما برای هر اقدام خوبی که صورت داده‌اید بیش از حد اینجا نشسته‌اید. محض رضای خدا برو.» این طور شد که سه روز بعد چمبرلین از نخست وزیری استعفا داد.

بر اساس این گزارش، دیوید دیویس نماینده محافظه کار هم ژانویه گذشته همین مطلب را خطاب به جانسون مطرح کرد. بنابراین اگر جانسون تا پنجشنبه در سمت نخست وزیری بماند از دوران چمبرلین پیشی گرفته است. اما برای شکست «ترزا می» سلف خود باید کمی بیشتر دوام بیاورد. خانم «می» ۱۱۰۶ روز نخست وزیر بود؛ یعنی جانسون باید تا ۴ آگوست (۱۳ مرداد) کار خود را حفظ کند.

چندی پیش یک مورخ برجسته انگلیسی با اشاره به افزایش فشارها در خصوص کناره‌گیری جانسون از قدرت پیش‌بینی کرد که او زمان زیادی در سمت نخست وزیری نخواهد ماند. «آنتونی سلدون» گفت تصور اینکه جانسون می‌تواند با توجه به حجم فزاینده «نارضایتی ‌های عمومی علیه او» به عنوان نخست‌وزیر در قدرت بماند، «توهم است».