به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، پارک های علم و فناوری یکی از نهادهای اجتماعی مؤثر در امر توسعه فناوری و تجاری سازی است که توجه بسیاری از کشورهای جهان به آن جلب شده است. این پارک ها نقش مهمی در تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه ایفا می کنند و می توان آنها را یکی از مهم ترین ابزارها برای تسهیل شکل گیری و رشد شرکت های دانش بنیان دانست. در اکثر سیاست ها و قوانین کشور از جمله سیاست های کلی علم و فناوری و نقشه جامع علمی کشور بر تأسیس و حمایت از پارک های علم و فناوری تأکید شده است.
طرح تأسیس پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت‌مدرس در سال ۱۳۸۱ پیشنهاد شد. اساسنامه مرکز رشد به عنوان پیش‌نیاز تأسیس پارک و اساسنامه پارک علم و فناوری پس از طی مراحل قانونی در سال ۱۳۸۲ در هیأت امنا دانشگاه تربیت‌مدرس مورد تصویب قرار گرفت و موافقت اصولی از وزارت عتف گرفته شد. در همان سال مرکز رشد دانشگاه تربیت‌مدرس با پذیرش ۱۸ واحد فناور فعالیت خود را آغاز کرد و به دنبال آن افتتاح رسمی پارک علم و فناوری مدرس در مرداد ۱۳۸۴، صورت گرفت.
روند افزایش تعداد واحدهای فناور تحت پوشش تا سال ۱۳۹۳ به دلیل محدودیت‌های مالی به‌کندی ادامه یافت. از اواخر سال ۱۳۹۳ با تغییر نگاه دانشگاه نسبت به فعالیت‌های پارک علم و فناوری و در راستای تبدیل‌شدن به دانشگاه کارآفرین دور جدید فعالیت‌های پارک با خرید ساختمان مرکز رشد در مجاورت دانشگاه آغاز شد.
این مجموعه با برخورداری از دو پردیس به وسعت ۶۰ هکتار در شمال شرق تهران در اتوبان بابایی و ۴.۶ هکتار در غرب تهران در بلوار پژوهش و تعریف منطقه جنوبی دانشگاه تربیت‌مدرس به‌عنوان منطقه فناوری مصمم است با تبدیل دانشگاه تربیت‌مدرس به دانشگاه کارآفرین نقش شایسته‌ای در اقتصاد محلی و ملی ایفا کند.
حسین نادری منش رییس پارک و علم فناوری دانشگاه تربیت مدرس در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا درباره عملکرد پارک های علم و فناوری و چالش ها و موانع آنها توضیح داد: در حال حاضر ۱۷۶ شرکت در چهار سایت پارک علم و فناوری تربیت مدرس مستقر هستند. مرکز رشد گردآفرید واقع در خیابان کارگر شمالی، نبش خیابان گرد آفرید است. سایت پژوهش دانشکده کشاورزی که عموما شرکت های بالغ ما در آنجا مستقر هستند و تعدادی از شرکت های دیگر هم در سایت بابایی و سایت نور در شهر نور در دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی مستقر هستند.
وی گفت: از مجموع ۱۷۶ شرکت مستقر در پارک ۴۳ شرکت دانش بنیان هستند البته شرکت های دانش بنیان داخل پارک بیش از این تعداد است که فرآیند گرفتن مجوز دانش بنیان را پیگیری نکردند اما محصول دانش بنیان دارند.
نادری منش افزود: شرکت های مستقر در پارک بیشتر در زمینه‌های تخصصی زیست فناوری، علوم سلامت و پزشکی، کشاورزی و منابع طبیعی، هنر، علوم انسانی، انرژی، آی تی، آی سی تی و مهندسی پلومر و مواد هوشند فعالیت می کنند.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس درباره صادرات محصولات شرکت های مستقر در این پارک ادامه داد: بعضی از شرکت های مستقر در پارک که بیرون از پارک کارخانه دارند، صادرات هم داشتند که البته چندان صادراتی نبوده است چرا پارک علم و فناوری تربیت مدرس فضای بزرگ کارگاهی ندارد البته به دنبال این هستیم که این فرآیند فعالیت کرده که وارد فاز صادرات شود بر همین اساس با اتاق بازرگانی ازبکستان صحبت کردیم و یکی از شرکت های دانش بنیان ما عضو آن اتاق بازرگانی است همچنین به طور جدی به دنبال گفتگو و هماهنگی با کشورهای همسایه در زمینه صادرات هستیم.
وی گفت: در پارک های علم و فناوری تربیت مدرس واگذاری زمین و ساخت و ساز تازه در حال شکل گیری است.
نادری منش درباره مهمترین چالش های پیش روی شرکت های دانش بنیان افزود: قوانین و سیاست های کشور هنوز تولید محور نیست در واقع ضوابط و مقررات به نفع تولیدکنندگان نیست و با تجربه ای که دارم می توانم بگویم هنوز ریل گذاری در جهت تولید دانش بنیان نیست.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس ادامه داد: زمانی که سودهی واردات، دلالی، خرید و فروش زمین، ساخت و سازها از زدن شرکت‌های دانش بنیان بیشتر باشد، کسی زیاد میل ورود به آن نیست بنابراین شرکت ها خیلی فعال نمی شوند و باید نوع نگاه و این فرآیند تغییر کند باید جلوی این کارها گرفته شود تا سرمایه به سمت دانش بنیان ها بیایند.
وی بازاریابی برای محصولات دانش بنیان را یکی دیگر از مشکلات پیش روی پارک ها و شرکت های دانش بنیان عنوان کرد و گفت: کشور ما هنوز به صورت جدی به دنبال بازاریابی برای دانش‌های جدیدی که خلق می‌شود، نیست. در بخش عرضه دانش کار کرده ایم ولی در بخش افزایش و ظرفیت سازی تقاضا کار جدی صورت نگرفته است.
نادری منش نوع نگاه و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، تسهیل مجوزها را از دیگر مشکلات و موانع عنوان کرد و افزود: بخش بزرگی از مشتریان دستگاه های دولتی و خصولتی هستند اما متاسفانه آنها به دنبال محصولات داخلی نیستند و حتی در کرونا از واکسن و کیت‌ها کمتر از تولیدات داخلی حمایت شد.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس قانونگذاری، مباحث راهبردی، حمایت‌های مالی و ساختارها را از دیگر مشکلات و موانع پیش روی شرکت‌های دانش بنیان عنوان کرد و ادامه داد: البته حمایت‌هایی شده است که کافی نیست به عنوان مثال برای شروع یک کسب و کار ۱۰۰ میلیون تومان کمک می کنند، ۱۰۰ میلیون یعنی سه هزار دلار، در حالی که الان هزینه تهیه ماده اولیه برای کارهای زیست فناوری چه زیستی و چه دارویی بیش از ۳ هزار دلار است بنابراین ۱۰۰ میلیون تومان بسیار ناچیز است.
وی در ادامه یکی از مشکلات پارک تربیت مدرس را کمبود بودجه عنوان کرد و گفت: بودجه رسمی ۱۴۰۱ پارک تربیت مدرس ۱۸ میلیارد تومان و بسیار ناچیز است؛ این رقم عملا پول یک آپارتمان در تهران است. یک پارک با بیش از ۱۷۰ شرکت با این بودجه چگونه باید توسعه پیدا کند و بتواند از شرکت‌های مستقر حمایت کند.
نادری منش افزود: مجموعه زمین های در اختیار این پارک چند ده هکتار است که برای ساخت زیرساخت ها نیاز به هزینه های مختلف دارد؛ بنابراین این عدد عملا هیچ است یعنی هیچ کاری نمی‌توانیم انجام دهیم در واقع از نظر بودجه‌ای پارک ها در مضیفه هستند.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس ادامه داد: از نظر فرهنگ سازی کارهای خوبی انجام شده است اما هنوز کافی نیست و باید این نگاه به داخل و دانش داخلی و حمایت از آنها خیلی جدی تر و اساسی تر باشد.
وی درباره برون رفت از چالش ها گفت: پارکی مانند پارک تربیت مدرس ده هزار دانشجوی ارشد و دکتری و ۸۰۰ هیات علمی دارد؛ در واقع قدرت بی بدیلی است که اگر این توانمندی به صورت خلق دانش و ایجاد فناوری فعال شود و بتوانیم آنها را به طرف نیازهای داخلی و بازارهای بین المللی هدایت کنیم، از سود آنها می توان ده ها دانشگاه را اداره کرد.
نادری منش افزود: نباید فقط به دنبال تعداد مقاله باشیم بلکه باید به دنبال حل مساله باشیم. در بحث کارآفرینی فرهنگ سازی کنیم و تحقیقات دانشگاهی را کارفرما محور کنیم تا بتوانیم یکی از کشورهای قدرتمند منطقه و دارای رتبه اول را در بحث فناوری داشته باشیم. با این تعداد دانشجویی که عموما باهوش هستند و با این تعداد اساتید مطمئنا می توانیم بسیاری از مشکلات داخلی کشور و چالش‌های اصلی مثل غذا، سلامت و دارو، آب، انرژی و محیط زیست را حل کنیم.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس ادامه داد: زمانی که حلقه‌های دانشی را به خارج کشور وصل کرده و فناوری‌ها را از این طریق و به صورت صنفی وارد کنیم، می توانیم آنها را بومی سازی کنیم. فرآیند و زیرساخت‌ها باید درست شده و محیطی کاملا رقابتی ایجاد شود که توانمندها در آن رشد کنند و دولت هم به صورت منطقی اول باید حمایت کند تا بعد بتواند از گردش مالی آنها مالیات بگیرد؛ در واقع وقتی یک هاب به طور جدی فناور بشود، فقط با گرفتن مالیات از آنها می توان کشور را اداره کرد.
وی درباره برنامه های پارک تربیت مدرس در سال ۱۴۰۱ گفت: برنامه ها و کارهایی داریم که بیش از بودجه ای است که برای پارک در نظر گرفته شده است. به دنبال امضای تفاهم نامه با مجموعه‌های بزرگ صنعتی کشور هستیم که البته آنها هم علاقه مند به همکاری با پارک هستند. گردش مالی بعضی از این مجموعه ها چند ده و صد هزار میلیارد تومان است که امیدواریم بتوانیم کارهای مشترک با آنها انجام دهیم و بتوانیم از دانش دانشگاه برای حل مشکلات آنها استفاده کنیم.
نادری منش یکی دیگر از برنامه های جدی پارک را ورود به بازارهای منطقه و فرامنطقه ای عنوان کرد و افزود: به دنبال حضور جدی در بازارهای منطقه و فرامنطقه ای هستیم که امیدواریم این اتفاق با کمک وزارت امورخارجه و بخش های دیگر رخ دهد و بتوانیم این ارتباط را برقرار کنیم البته تحریم‌ها و محدودیت‌ها تا حدودی روند فعلی کار ما را با کندی روبرو کرده است.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس ادامه داد: البته در بحث مجوزهای ساخت و ساز از بخش های مختلف کشور مانند شهرداری ها و استانداری ها و وزارتخانه ها انتظار داریم که حمایت جدی کنند تا بتوانیم دانش کشور را به کمک رفع چالش ها و مشکلات کشور بیاوریم.
وی در ادامه، جلوگیری از رانت‌ها، ورود محصولات مشابه داخلی و رقابتی کردن بازار و استفاده از توانمندی داخلی و اطمینان به محصولات داخلی، پایین بودن سود بانکی و در کنار آن نظارت جدی را از راهکارهای کمک به شرکت های دانش بنیان و برون رفت از مشکلات عنوان کرد.
نادری منش گفت: در کشوری که تولیدمحور است، نمی تواند سود بانکی زیاد باشد. چرا که این مجموعه ها نیاز به گردش مالی جدی دارند و گردش مالی هم از منابع بانکی و موسسات مالی است. در دنیا عموما سود بانک ها برای این نوع شرکت ها ۲ تا ۳ درصد است تا بتوانند در بازار رقابت کنند در حالی که در کشور ما سود بانک بالای ۲۵ درصد است یعنی عملا شرکت‌ها نمی توانند با پولی که از بانک ها می گیرند در بازار رقابت کنند.
وی یکی دیگر از مشکلات را تورم عنوان کرد و گفت: در کشورهای غربی الان می گویند که تورم آنها به ۸ تا ۹ درصد رسیده و فریاد می زنند که این فاجعه است. این در حالی است که تورم در کشور ما که دو رقمی و بالای ۲۰ درصد است طبیعتا یک معضل بسیار جدی است و باید این معضل رفع شود چرا که با این تورم کسی در تولید سرمایه گذاری نمی کند و به طرف درآمدهای کاذب می رود.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس درباره رویکرد دولت جدید در حمایت از دانش بنیان ها اظهار داشت: من در این دولت مسوول پارک شدم؛ در گفتگوها رویکردها مثبت و خوب است اما باید در عمل دید چه اتفاقی می افتد. متاسفانه در دوره قبل در گزارشاتی که داده شد، گفته می شد که بین ۶۰ تا ۷۰ درصد شهرک های صنعتی تعطیل است و عملا تولید داخلی در خیلی جاها ابتر مانده است. شاید در دانش بنیان ها عدد کمی بالا رفت ولی درباره عملکرد شهرک های صنعتی گزارش ها خوب نبود؛ بنابراین اگر این شرایط عوض شد و شهرک‌ها فعال شدند و نیروی کار وارد حوزه کار شد، می توانیم بگوییم که سیاست های دولت جواب داده است.
نادری منش افزود: در حال حاضر سهم ما از محصولات دانش بنیان از چهل و پنج صدم درصد تا ۲ درصد است در حالی که در آلمان شرکت های کوچک و متوسط فناور، ۷۰ درصد تولید را در دست دارند. این عدد در کشور ما باید به ۲۰ تا ۳۰ درصد برسد. اگر بخواهیم یک کشور جدی در این زمینه باشیم و تا سال ۱۴۰۴ در منطقه اول باشیم، حداقل باید ۵۰ درصد تولید را به خود اختصاص دهیم. بنابراین این عددها نشان می دهد که وضعیت ما خوب نیست. اگر در این دولت این ۴۵ صدم درصد یا در بهترین حالت این ۲ درصد به ۱۰ تا ۱۵ درصد رسید، می توانیم بگوییم که سیاست ها جواب داده و در مسیر درست است اگر با همه شعارها این عدد تغییر نکند، یعنی اینکه هیچ اتفاقی عملا نیفتاده است.
وی درباره اینکه مجلس و مجموعه قانونگذار در حمایت از دانش بنیان ها چه کاری می توانند انجام دهند، گفت: اولا باید سیاست های احساسی و مقطعی را دنبال نکنند این که امروز یک قراری بگذاریم و ۶ ماه بعد عوض کنیم بدترین اتفاق برای اقتصاد است. در حال حاضر خیلی‌ها در داخل کشور پول درمی‌آورند و بعد سرمایه خود را به خارج انتقال می دهند؛ دلیل آن هم این است که فکر می کنند امنیت در خارج کشور بیشتر است در حالی که هیچ آدم عاقلی پول خود را در کشور خارجی که با قانون‌های آنها آشنا نیست، نمی برد.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس افزود: بعضی از تصمیمات غلط و تبلیغات غیرواقعی باعث شده است جوی ایجاد شود که برای سرمایه گذاری خارج را امن تر از داخل تصور کنند. بنابراین سیاست گذاری ما باید طوری باشد که سرمایه گذار و کارآفرین احساس کنند که داخل کشور بهترین جای سرمایه گذاری است و این برمی‌گردد به تنظیم قوانین ما که باید پایدار باشد و مقطعی و لحظه ای نباشد. قانونگذاران ما باید آدم های باتجربه و توانمند باشند و نباید تحت احساسات امروز یک تصمیم بگیرند و فردا یک تصمیم دیگر و از طرف دیگر حمایت هم باید جدی باشد.
وی در ادامه با بیان اینکه قوانین ما باید ریل گذاری برای تولید داشته باشند، گفت: در شعارهای رییس جمهور هم ریل گذاری به نفع تولید مطرح شده بود که اگر این اتفاق چه در تقنین و چه در قوه قضاییه و چه در حوزه اجرا در قوه مجریه اتفاق بیفتد، حتما ما موفق خواهیم بود.
نادری منش درباره برقراری تعامل قوی بین دانشگاه‌ها، جامعه نخبگی، دانش‌آموختگان دانشگاهی با پارک‌های علم و فناوری نیز گفت: پارک هایی که ماهیت دانشگاهی دارند، وظیفه آنها این است که با دانشگاه ها تعامل قوی داشته باشند. پارک ها باید کاری کنند که خلاء بین صنعت و دانشگاه را پُرکنند. پارک‌ها بستر خوب و با توان بالایی برای نفوذ دانش در صنعت هستند؛ بنابراین اگر ادعای دانشگاه نسل سه و چهار را داریم، حتما آنها باید با پارک‌های علم و فناوری همکاری جدی داشته باشند. البته ما در برنامه های پارک علم و فناوری تربیت مدرس شتابدهنده کارآفرینی پیش بینی کرده‌ایم از طرف دیگر هم با کمک معاونت فناوری وزارت علوم طرح دستیار فناور مصوب شد که در واقع مانند طرح کاد اول انقلاب برای مقطع دبیرستان بود که طی آن دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری با حضور در شرکت های مختلف با محیط کار آشنا می شوند.
نظر شما