مصطفی خوش‌چشم در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی ایرنا با اشاره به افزایش رایزنی‌های دیپلماتیک برای مذاکره لغو تحریم‌ها گفت: اتحادیه اروپا بنابر وضعیت وخیم در حوزه انرژی و با نزدیک شدن پیش خرید نفت برای پاییز که موجب افزایش میزان تقاضا و در نتیجه قیمت‌های نفت می‌شود و تاثیر بسیاری بر بازارهای دیگر در نیمکره غربی می‌گذارد به‌دنبال این است که نفت ایران را برای زمستان و پاییز وارد بازار کند تا در ماه‌های آینده با وضعیت هولناکی روبرو نشود، بنابراین سعی کرده‌اند اقدامات دیپلماتیک را ادامه دهند.
تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به توییت باقری‌کنی و صحبت‌های دیگر طرف‌ها در برجام افزود: طرف اروپایی بیان می‌کند تا اندازه‌ای تغییر به وجود آورده اما در عین حال باید منتظر بمانیم و ببینیم طرف آمریکایی هم این تغییرات را قبول می‌کند یا خیر.
خوش‌چشم خاطرنشان کرد: جوزف بورل در ارتباط با همین تغییرات رسما اعلام کرده که حاضر به انجام تغییرات بزرگتری نیست و آقای باقری هم عنوان کرده علیرغم اینکه گفت‌وگو مثبت است و این نشان می‌دهد هنوز جای گفت‌و گو وجود دارد و ایران و طرف‌های غربی هنوز علاقه به ادامه مذاکرات دارند اما ما ایده‌ها و ملاحظاتی داریم.
وی تصریح کرد: این موضوع نشان‌دهنده این است که تغییراتی که آقای بورل و اتحادیه اروپا در پیش‌نویسی که عنوان می‌کنند در دست داشته و به طرف آمریکایی ارائه کرده‌اند، تغییرات عمده‌ای نبوده است لذا مسئله هنوز به قوت خود باقی است. ایران نمی‌تواند از خواسته‌های خود عقب‌نشینی کند زیرا ۵۰ درصد منافع برجامی ایران در صورت احیای برجام در گروی سرمایه‌گذاری خارجی و برداشته شدن تحریم‌ها از روی صدها شرکت فرد و نهادی است که بازیگران اصلی حوزه تجارت خارجی هستند.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: اگر طرف آمریکایی ضمانت اقتصادی ارائه نکند، هیچ سرمایه‌گذار خارجی همانطور که شرکت‌های اروپایی‌ها و آسیایی‌ها بیان کرده‌اند برای سرمایه‌گذاری به بازارهای ایران نمی‌آیند.
خوش‌چشم خاطرنشان کرد: اگر تحریم‌های موجود در لیست قرمز برداشته نشود حوزه تسهیل روابط و تجارت خارجی که از اصلی‌ترین حوزه‌های منافع برجامی برای ایران است حاصل نمی‌شود چراکه تحریم روی کاغذ برداشته می‌شود اما بازیگرانی که باید این تجارت را انجام دهند همچنان در تحریم می‌مانند و خواسته‌های معقولی که طرف ایرانی دارد نیز همچنان به قوت خود باقی است. به نظر می‌رسد پیش‌نویس آقای بورل بیشتر سعی کرده با تغییرات جزئی نظر طرف ایرانی را جلب کند اما همین میزان از تغییرات جزئی هم هنوز باید به طرف آمریکایی ارائه شود و آنها اعلام نظر کنند.
اتحادیه اروپا واقع گرایانه‌تر از طرف آمریکایی عمل می‌کند
وی گفت: شاید نکته مثبت این است که اتحادیه اروپا کمی واقع گرایانه‌تر از طرف آمریکایی عمل می‌کند و با محاسبه وضعیت قیمت‌های انرژی در ماه‌های آینده به تلاش‌های دیپلماتیک خود ادامه می‌دهد اگرچه تا زمانی که این دو شرط ایران پذیرفته نشود جمهوری اسلامی مُصرانه به‌دنبال احقاق حقوق خود خواهد بود و بر روی این دو شرط می‌ایستد.
تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به اعلام آمادگی ایران برای توافق خوب و پایدار گفت: منظور از توافق خوب و پایدار، توافقی است که برای ایران منافع اقتصادی به همراه داشته باشد. منافع ایران در مذاکره به‌منظور انتفاع اقتصادی مردم ایران است.
خوش‌چشم یادآور شد: بهبود اقتصادی در چهار حوزه میسر است. اول اینکه حوزه سرمایه‌گذاری خارجی که وابسته به ارائه تضامین اقتصادی طرف آمریکایی است تاکنون ارائه نشده است.
۴ میلیون بشکه تولید نفت ایران
وی با اشاره به حوزه افزایش تولید و صادرات نفت گفت: افزایش تولید با توجه به طولانی شدن مذاکرات از سوی خود ایران انجام شد. در حال حاضر براساس اعلام خجسته‌مهر رئیس شرکت ملی نفت، میزان تولید نفت ایران در سطح پسابرجام و قبل از ترامپ، یعنی نزدیک به ۴ میلیون بشکه است لذا هدف بدون برجام حاصل شده است.
تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به حوزه صادرات نفت تاکید کرد: ایران هم‌اکنون یک تا یک و نیم میلیون بشکه نفت صادرات دارد و در صورتی که توافقی حاصل شود حداکثر یک و نیم میلیون بشکه صادرات بیشتر می‌شود. این امتیاز ملموس اما محدودی است زیرا با افزایش یک و نیم میلیونی صادرات نفت، مشکلات عدیده‌ای حل نخواهد شد اما در عین حال کمک خوبی به درآمدهای دولت می‌کند.
خوش‌چشم ادامه داد: با توجه به ادامه جنگ اوکراین و نزدیک شدن فصل سرما حتی اگر توافقی در کار نباشد صادرات نفت ایران اندک اندک از سطح کنونی بیشتر می‌شود لذا طرف آمریکایی و اروپایی نیازمند بازگشت نفت بیشتر ایران به سمت بازارهای غربی است.
تسهیل روابط بانکی در سایه توافق
وی خاطرنشان کرد: حوزه دیگر تسهیل روابط بانکی در خارج از کشور است. در صورت توافق، روابط بانکی ایران تسهیل می‌شود اما فقط محدود به دسترسی آسانتر با هزینه کمتر در حساب‌های خارج از کشور است و وضعیت همچنان مانند دوران پسابرجام و دورانی که آقای زنگنه اعلام می‌کرد نفت می‌فروشیم اما پول آن را نمی‌توانیم به داخل بیاوریم امتیازی ملموس اما محدود خواهد بود چراکه ارتباط بانکی بیرون با داخل کشور به‌شکل راحت و گسترده اجرا نمی‌شود.
شرکت‌ها و نهادها از لیست SDN از تحریم‌ها خارج نشوند نفعی از برجام حاصل نمی‌شود
خوش‌چشم بیان کرد: افزایش و تسهیل تجارت خارجی مانند حوزه اول سرمایه‌گذاری، موثرترین حوزه است. اگر شرکت‌ها و نهادها و افرادی که در بخش قرمز لیست SDN قرار دارند از تحریم‌ها خارج نشوند نفت برجامی هم حاصل نمی‌شود. بنابراین همچنان بیش از ۵۰ درصد منافع برجامی جمهوری اسلامی ایران در گروی دو شرط برداشته شدن تحریم‌ها از روی صدها شرکت، فرد و نهاد و ارائه تضامین اقتصادی از سوی دولت آمریکا است.
وی تاکید کرد: هر امتیاز کمتر نسبت به دو شرط درخواست شده از سوی ایران موجب می‌شود وضعیت تغییر چندانی نکند زیرا ما در حال حاضر هم در حال فروش نفت هستیم و با حصول توافق فقط اندکی افزایش فروش نفت و تسهیل دسترسی به حساب‌های خارجی حاصل می‌شود.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اضافه کرد: جمهوری اسلامی براساس انتفاع اقتصادی مردم به‌دنبال احیای توافق است و اگر این منافع چشمگیر نباشد با توجه به جابجایی قدرت در جهان، ادامه جنگ و بحران اوکراین و تضعیف بازارها در غرب به نظر می‌رسد زمان به نفع ایران کار می‌کند و در ماه‌های آینده وضعیت و موضع طرف غربی نسبت به هم اکنون ضعیف‌تر می‌شود.
آمریکا ضمانت‌های لازم را به شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجی ارائه کند
وی با اشاره به اعلام آمادگی ایران برای توافق پایدار و خوب گفت: منظور ایران از توافق پایدار این است که با توجه به اینکه آمریکا یکبار با بی‌قانونی کامل نقض تعهد کرده و اکنون خواستار بازگشت با همان توافق است و باتوجه به اینکه در ماه‌های آینده اکثریت دموکرات مجالس آمریکا به احتمال زیاد با اکثریت جمهوری‌خواه مخالف برجام جایگزین می‌شود، نیاز است که طرف آمریکایی ضمانت‌های لازم را نه فقط به ایران بلکه به شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجی که قصد کار با ایران را دارند ارائه کند.
تحلیلگر مسائل بین‌الملل افزود: در هر دو مورد تضمین و تحریم‌ها این طرف آمریکایی است که باید تصمیم بگیرد. ایراد اصلی آنجاست که طرف آمریکایی به دنبال حل اختلاف نبوده و نیست بلکه به‌دنبال مهار قدرت ایران است در صورتی که طرف ایرانی همواره به‌دنبال حل اختلاف بوده است.
خوش‌چشم تاکید کرد: طرف آمریکایی اکنون با فشارهای موجود در بازارهای انرژی و تغییرات ژئوپلیتیک در صحنه جهانی باید به واقع‌گرایی روی بیاورد اگرچه این اتفاق هم نیفتد در ماه‌های آتی اندک اندک تاثیرات آن را بر طرف غربی به‌ویژه اروپایی با افزایش قیمت‌های انرژی می‌بینیم.
خواسته‌های ایران در پیش‌نویس بورل عنوان نشده است
وی ادامه داد: ایران همچنان برای پذیرش شرایط خود برای ایجاد یک توافق خوب که دارای بهره‌های اقتصادی برای مردم و ضمانت‌های لازم باشد تا بتواند پایدار بماند فارغ از اینکه چه کسی در مجالس آمریکا اکثریت را به دست دارد و بتوان حداقل برای دوره باقی مانده از دولت آقای بایدن روی چنین توافقی حساب باز کرد منتظر می‌ماند تا ببیند طرف آمریکایی شرایط را می‌پذیرد یا خیر. اگرچه در پیش‌نویس ارائه شده از سوی آقای بورل هنوز خواسته‌های ایران را تمام و کمال به همراه ندارد.
نظر شما