منصور فروزش کارگردان و یکی از تهیه‌کنندگان «زمزمه‌های گمشده در دوردست» در گفت‌وگو با خبرنگار سینمایی ایرنا با بیان اینکه ایده ساخت مستند از سال ۲۰۱۸ میلادی (۱۳۹۶) شروع شد، افزود: طبیعتا فرایند کار به آن سرعتی که ما در ایران فیلم می‌سازیم، پیش نرفت. چرا که نیاز به هماهنگی و پیدا کردن آدم‌ها و گرفتن مجوزهای لازم داشت. همچنین نزدیک به یک‌سال تحقیقات اولیه و ۲ سال فرایند تولید و پس‌تولید طول کشید.
از بین ۱۵ کشوری که درخواست داده بودیم، صلیب سرخ صربستان پذیرفت و اجازه فیلمبرداری در این کشور را به صورت محدود به ما داد
کارگردان «زمزمه‌های گمشده در دوردست» ادامه داد: این طولانی شدن روند تولید کار دو دلیل داشت اول اینکه پروژه کاملا با هزینه شخصی، به صورت مستقل با منابع محدود و تیم کوچک سه نفره شروع شد. دومین دلیل این بود که پروژه کاملا مستقل پیش رفت. ما برای گرفتن مجوز فیلمبرداری نامه‌نگاری کردیم که خوشبختانه از بین ۱۵ کشوری که درخواست داده بودیم، صلیب سرخ صربستان پذیرفت و اجازه فیلمبرداری در این کشور را به صورت محدود به ما داد.
ساختار دقیق و منظمی برای اکران مستند در ایران وجود ندارد
فروزش که این مستند را با همکاری مرکز مستند و تلویزیونی سوره ساخته در پاسخ به این پرسش که چرا این مستند تاکنون اکران نشده است، اظهار کرد: معتقدم ساختار دقیق و منظمی برای اکران مستند در ایران وجود ندارد و اکران آن همیشه با محافظه‌کاری شکل می‌گیرد یعنی کمتر کسی آماده سرمایه‌گذاری روی تبلیغات کار هست.
وی افزود: در کشورهایی که این ساختار در آن وجود دارد، شرکت‌های پخش کاملا به صورت تجاری با این مساله برخورد می‌کنند و روال نمایش هم ترتیب مشخص و مرتبی دارد. نمی‌دانم که آیا در ایران این فرایند وجود دارد یا نه؛ اما شنیده‌هایم حاکی از آن است که چند فرایند برای نمایش فیلم‌های مستند و مستقل شکل گرفته بود که متاسفانه در هر برهه‌ای مشکلاتی بر سر راه آنها ظاهر شد.
یاری کار پژوهشی برای مواجهه با موقعیت نه محتوای مستند
فروزش در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه برای تحقیق و پژوهش ای اثر مستند، شانس این را داشته است که از حمایت دکتر فرانک غلامپور بهره‌مند شود، یادآور شد: وی سال‌هاست بر تاثیرات اجتماعی و روانی مساله مهاجرت غیرقانونی تحقیق و پژوهش می‌کنند و توفیق داشتم که از تجربه‌های او استفاده کنم.
اما واقعیت این است که موضوع مهاجرت غیرقانونی مانند عنوان فیلم، «زمزمه‌هایی گمشده در دوردست» است که کمتر شنیده‌ایم و می‌توان گفت تحقیق و پژوهش‌های موجود صرفا من را برای مواجهه با موقعیت آماده کرده بود نه محتوای موقعیت.
کارگردان «زمزمه‌های گمشده در دوردست» درباره تعامل با سوژه‌هایی که در مستند به آنها پرداخته است، عنوان کرد: ما ایرانی‌ها خصوصیت‌های خوب زیاد داریم اما یکی از آنها این است که می‌توانیم در یک لحظه تصمیم بگیریم که به یکدیگر کمک بکنیم و همدیگر را دریابیم. تفاوتی ندارد این مساله برای یک غریبه در میدان راه‌آهن تهران رخ بدهد و یا برای یک فیلمساز در صربستان.
خوبی ما ایرانیان آن است که حتی از گذشته‌های تلخ هم با خوبی یاد می‌کنیم
«زمزمه‌های گمشده در دوردست» یک نگاه واقع‌گرا و بدون واسطه به مساله مهاجرت غیرقانونی در آسیب‌زاترین مقطع آن یعنی اقامت در کمپ‌های مهاجرت دارد
فروزش ادامه داد: ارتباط اول با سوژه‌ها حقیقتا ساده نبود اما بعد از اینکه سوژه‌ها متوجه شدند اثری که قرار است من بسازم، مستند مشاهده‌ای مستقل است که قرار نیست تصمیمات افراد را قضاوت کند، کمک کردند که اتفاق آنگونه که در مستند می‌بینیم، رخ بدهد. شاید بتوان گفت یکی دیگر از ویژگی‌های خوب ما ایرانیان این است که هرچقدر گذشته تلخ و سخت بوده باشد، سعی می‌کنیم با خوبی و خوشی از آن یاد کنیم تا جایی که من پس از گذشت سه سال از ساخت این مستند همچنان احساسم به شرایط بر این اساس است.
وی با اشاره به اینکه «زمزمه‌های گمشده در دوردست» یک نگاه واقع‌گرا و بدون واسطه به مساله مهاجرت غیرقانونی در آسیب‌زاترین مقطع آن یعنی اقامت در کمپ‌های مهاجرت دارد، تصریح کرد: زمانی که فیلم را می‌ساختم اساسا به خواست مخاطب یا پیام فیلم فکر نمی‌کردم و صرفا به این مساله بیشتر توجه کردم روایت‌هایی که سوژه‌ها در مقابل دوربین برای من تعریف می‌کنند چگونه می‌تواند در قامت یک روایت سینمایی به مخاطب ارایه شود.
فروزش خاطرنشان کرد: فکر می‌کنم نقطه قوت این مستند هم همین است که جدای از مساله سینما به معنای یک تکنیک در واقع من یک انسان هستم که می‌توانم با دوربین کار کنم و تصویر بگیرم، با آدم‌ها ارتباط برقرار و دغدغه‌های آنان را درک کنم، مقدمات فنی و هماهنگی‌های اداری لازم را انجام بدهم و بخشی از نیازهای مالی پروژه را تامین کنم. مجموع این موارد زیر چتر کنجکاوی درونی باعث می‌شود که فیلم نیازی به تلاش سینماگر برای ساخت نداشته باشد.
نظر شما