افزایش کارمزد شالیکوبی‌ها در خط پایان تولید برنج

به گزارش خبرنگار ایرنا ،صدور فاکتور پرداخت کارمزد شالیکوبی در حالی سبب شوکه شدن شالیکاران مازندران شده است که کشاورزان امسال هزینه سنگینی را به خاطر افزایش بی رویه قیمت انواع نهاده های کشاورزی از جمله کود ، سم ، قطعات یدکی ماشین آلات ، پلاستیک  و همچنین دستمزد کارگران متقبل شدند. از طرفی هنوز قیمت فروش محصولشان مشخص نیست و درواقع خرید و فروش همچنان پس از گذشت سه هفته  از شروع برداشت ،راکد است.

طبق اعلام رسمی اتحادیه شالیکوبی داران مازندران امسال به ازای هر کیلو تبدیل شالی به برنج سفید در شالیکوبی های سنتی ۱۳۰۰ و در واحدهای صنعتی مدرن و پیشرفته ۱۴۵۰ تومان تعیین شده است ، متوسط تولید شالی رقم کیفی طارم محلی و طارم هاشمی که ۷۰ درصد برنج تولیدی مازندران را تشکیل می دهد بین پنج هزار تا پنج هزار و ۵۰۰ کیلو گرم است که اگر پنج  تن را در کارمزد ۱۳۰۰ تومان شالیکوبی های سنتی محاسبه کنیم برابر با ۶میلیون و ۳۰۰هزار تومان و در شالیکوبی های پیشرفته به هفت میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسیده است .   

بررسی تاریخی از کارمزد شالیکوبی های استان مازندران نشان می دهد که کارمزد تبدیل هر تن شالی با رطوبت حدود ۳۰ درصد در شالیکوبی ها  در سال ۱۳۹۸ ؛ برای واحد های سنتی ۳۲۱ هزار تومان و مدرن ۳۴۵ هزار تومان بود ،این رقم در سال۱۳۹۹ در واحد های سنتی ۵۵۸ هزار تومان و در شالیکوبی های مدرن نیز ۶۰۰ هزار تومان تعیین شد ، پارسال به ازای هر تن شالی در شالیکوبی های سنتی و صنعتی استان به طور متوسط ۷۰۰ تا ۸۵۰هزار تومان کارمزد دریافت شده است.

شالیکاران مازندران زنجیره گرانی ها را برای تولید برنج امسال همانند دیگر نهاده های کشاورزی درآخرین مرحله تولید این محصول استراتژیک  لمس کرده اند، هزینه ای که سبب می شود تا کشاورزان برنجشان را حتی اگر بخواهند آذوقه و مصرفی خودشان را از شالیکوبی ها خارج کنند ، باید متقبل شوند. 

موضوع دیگری که سبب اعتراض و نگرانی شالیکاران شده است ،دریافت برنج به جای کارمزد نقدی است ،اگرچه چگونگی محاسبه کارمزد شالیکوبی ها در واحدهای سنتی و صنعتی با متغیرهای مختلف همواره سبب سردرگمی کشاورزان بوده است و حتی بیشتر شالیکاران اصلا از چگونگی محاسبه آن سر در نمی آوردند و تغییر کارمزد از وجه نقد به گرفتن برنج سفید به عنوان کارمزد شالیکوبی کاملا واضح و شفاف است، اما این که به ازای هر تن  تبدیل برنج سفید ؛۵۰ کیلو گرم برنج آماده مصرف برای کارمزد دریافت شود با توجه به قیمت فعلی برنج سفید هزینه کارمزد به مراتب بیشتر می شود. 

مشاهدات و بررسی‌های میدانی خبرنگار ایرنا از چند واحد شالیکوبی در شهرستان های بابل، آمل و فریدونکنار نشان می‌دهد این وضعیت در حالی است که برنج نو  مازندران پس از گذشت حدود سه هفته از رونمایی شدن ،همچنان بدون قیمت‌گذاری و خرید و فروش انبار می‌شود و به نوعی بازار برنج استان در حالت انتظار قرار گرفته است. 

طبق آمار و اظهارات دست اندرکاران اتحادیه شالیکوبی داران مازندران در حال حاضر روزانه بین ۴ تا پنج تن برنج سفید پس از تبدیل در منطقه مرکزی و غرب استان در شالیکوبی ها انبار می شود و به رغم وجود مشتری برای خرید ،اما شالیکاران محصولشان را با قیمت فعلی عرضه نمی کنند، به گفته آنان  اختلاف میان کشاورزان و تجار بر سر تعیین قیمت برنج جدید استان حدود ۱۰ هزار تومان در هر کیلو گرم است، یعنی شالیکاران هر کیلو برنج کیفی را ۱۰۰ هزار تومان قیمت گذاری می کنند ، ولی خریداران که عمدتا تجار و شالیکوبی داران هستند روی قیمت حدود ۹۰  هزار تومان با قید خرید نقدی اصرار دارند.

شماری از شالیکاران مازندران ضمن گلایه از افزایش چندین برابری کارمزد شالیکوبی ها به خبرنگار ایرنا گفتند که تمامی هزینه های امسال برنجکاری چهار تا پنج برابر شد و انتظارشان این است که قیمت برنج سفید هم به همین میزان بالا برود ، اگر چه ممکن است تهیه آن برای بسیاری از مصرف کنندگان سخت شود.

یکی از شالیکاران بخش لاله آباد بابل با بیان این که پارسال برنج طارم کیفی خود را حدود ۳۵هزار تومان فروختم اما همین برنج در بازار کشور تا ۱۴۰ هزار تومان هم خرید و فروش شد ، گفت: امسال قیمت برنج با توجه به هزینه های چند برابری نهاده های کشاورزی و دیگر اقلام مصرفی خانواده ها ، باید تا ۱۵۰ هزار تومان شود، قیمتی که برای مصرف کنندگان بسیار بالا است ، اما باید به خاطر داشته باشیم که با توجه به این که تنها راه درآمد کشاورزان از محل فروش محصولشان است و ارزش که زمین ها پیدا کرده است ،باید قیمت برنج نیز به این رقم برسد .

سید سیف الله علی نیا با بیان این که قیمت هر گونی خالی برای شالی امسال ازیکهزار تومان سال ۱۳۹۹ ، پارسال به ۲هزار تومان و امسال به حدود پنج  هزار تومان رسیده است ،افزود: کشاورز باید برای هر هکتار شالی طارم محلی ۹۰ کیسه به ارزش  ۴۵۰هزار تومان تهیه کند.

وی کارمزد حدود هشت میلیون تومانی واحد های شالی کوبی برای تبدیل محصول یک هکتار را بسیار بالا و سنکین توصیف کرد و ادامه داد: در این شرایط کشاورز  باید محصولش را  ۱۵۰ هزار تومان بفروشد ، قیمتی که با توجه به هزینه تولید و گرانی های دیگر اقلام مصرفی ،حق شالیکاران برای امر و معاش یکساله شان است .

وی با اعلام این نکته که یک هفته پیش برداشت شالی را انجام دادم و به ازای هر ۲۰ گونی یک گونی دستمزد  کمباین دادم ، ادامه داد: اگرچه این میزان دستمزد همانند سال قبل است اما اگر ارزش آن را محاسبه کنیم حدود ۶ برابر سال قبل است. یعنی به ازای هر هکتار درو مکانیزه شالی با کمباین ،باید ۴گونی دستمزد بدهیم که برابر با ۱۶۰ کیلو گرم برنج سفید است و اگر قیمت برنج سفید را ۹۰ هزار تومان محاسبه کنیم ، به ازای هر هکتا برداشت مکانیزه برای کشاورز حدود ۱۴میلیون و ۵۰۰هزار تومان هزینه می گیرد.

 وی با ذکر این نکته که اکنون سومین روزی است که یک تن از محصولم آماده فروش و عرضه است، توضیح داد: در حالی که فاکتور کارمزد حدود هشت میلون تومانی را از شالیکوبی دریافت کردم، اما قیمت ۱۰۰هزار تومانی مورد نظر خود را هنوز به فروش نرساندم و درواقع مشتری ۹۰ هزار تومان قیمت می دهد. 

این کشاورز ضمن تاکید بر این نکته که شالیکاران عاشق کار و زمین کشاورزی خود هستند در عین حال هشدار داد که  اگر امسال به بازار فروش برنج توجه جدی نشود و هزینه های سنگین تولید با قیمت مناسب برنج جبران نشود ، به طور یقین با توجه به افزایش چندین برابری قیمت زمین های کشاورزی ، حفظ این اراضی از سوی  کشاورز که مشتریان زیادی نیز پای های آنان خوابیده است ،دشوار  و قابل تردید است.

افسوس شالیکاران از افزایش صعودی قیمت برنج طی سال گذشته که به جیب دلالان و واسطه ها رفت است سبب شد تا شالیکاران امسال محصولشان را با احتیاط  بیشتر عرضه کنند،موضوعی که نیاز به نقدینگی آنان برای پرداخت کارمزد شالیکوبی ها آنان را درحال حاضر دچار مشکل کرده است. 

اختلاف کشاورزان و شالیکوبی داران بر سر کارمزد 

اظهارات صاحبان چند شالیکوبی در شهرستان های بابل و آمل  نشان می دهد که بازار خرید و فروشی برنج نو کاملا راکد است و هیچکس حاضر به اعلام قیمت نیست و ظاهرا همه منتظر اتفاق خاصی برای اعلام قیمت برنج هستند.در این شرایط همچنان بین پرداخت نقدی کارمزد شالیکوبی ها و یا دریافت برنج به جای وجه نقد بین کشاورزان و صاحبان واحد های شالیکوبی ها اختلاف نظر وجود دارد و از طرفی تا زمانی که برنج خرید و فروش نشود ، شالیکاران کارمزد را پرداخت نمی کنند به جزء این که بخواهند محصولشان را از انبار واحد های شالیکوبی ها خارج کنند.

از آن جایی که طی یکسال گذشته افزایش قیمت برنج همواره صعودی بوده است و ارزش پول به نسبت کالا بسیار افت پیدا کرد، امسال شالیکوبی داران گرفتن محصول تولیدی را برای تبدیل شالی به برنج سفید خواستار شدند و زیر بار  وجه نقد نمی روند.

موضوعی که شالیکوبی داران را اذیت کرده و بر لزوم گرفتن برنج سفید به جای کارمزد تقدی تاکید دارند ،این است که قیمت ۳۳تا ۳۵هزار تومانی برنج سفید طی یکسال گذشته تا حدود پنج برابر یعنی به ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان در بازار کشور افزایش یافت که اگر به جای کارمزد نقدی برنج سفید دریافت می کردند به همان اندازه می توانستند سود ناشی از افزایش قیمت برنج را دریافت کنند.یعنی صاحبان کارخانه از افزایش قیمت برنج در بخش کارمزد های نقدی منافعی نبردند به همین دلیل امسال آنان دریافت برنج سفید را به عنوان کارمزد خواستار شدند.

مازندران حدود یکهزار و ۲۰۰ واحد شالیکوبی دارد که علاوه بر تبدیل شالی به برنج سفید ، به عنوان محل خرید و فروش برنج به صورت عمده نیز شناخته می شوند. 

اظهارات حق به جانب شالیکوبی داران

گلایه کشاورزان از افزایش کارمزد ها در حالی است که چند تن از شالیکوبی داران مازندران نیز درگفت و گو با خبرنگار ایرنا ؛دلیل بالا رفتن کارمزد ها را ناشی از افزایش بی رویه قیمت قطعات و دستمزد کارگری در شالیکوبی ها عنوان می کنند و می گویند  : به دلیل برداشت مکانیزه و  رطوبت بالا ، شالی باید تا ۲ برابر بیشتر از زمان عادی در فر خشک کن ها باشد و این هزینه های بخش های مختلف انرژی آب ، برق ، گاز و همچنین کارگر و  فرسودگی قطعات را افزایش می دهد.

یکی از صاحبان شالیکوبی واقع در روستای ولیکرودپشت فریدونکنار با اظهار این که تعیین دستمزد شالیکوبی ها امسال اصلا منطقی نیست و صد درصد ضرر است، گفت: اگرچه  افزایش کارمزد نسبت به سال قبل برای کشاورزان بسیار بالا نشان داده می شود ، اما وقتی خط تجهیزات و قطعات تبدیل شالی به برنج سفید از ۲۴۵هزار تومان چهارسال پیش اکنون به سه میلیارد تومان رسیده است، به نسبت کارمزد فعلی اصلا منطقی نیست.

علیزاده با  اعلام این که در هر شالیکوبی متوسط ۱۲ تا ۱۴کارگر با دستمزد بالا که البته کار سنگین جابجایی گونی های شالی و برنج سفید را انجام می دهند، مشغول به کار می شوند ، افزود: این که کارمزد حدود هشت میلیون تومانی برای تبدیل شالی هر هکتار در نظر گرفته شود، کاملا غیر منطقی  و ضرر است.

وی با اشاره به این نکته که مقایسه کارمزد شالیکوبی داران به نسبت دستمزد کمباین داران بسیار کم است، توضیح داد: هر دستگاه کمباین نهایت با ۶۰۰میلیون تومان سرمایه گذاری و با ۲ کارگر  هستند که درآمدشان در هر هکتار حدود ۱۵میلیون تومان است ، اما ارزش سرمایه گذاری یک واحد شالیکوبی مدرن در ۲هزار متر مربع زمین ، بیش از ۲۰ میلیارد تومان با اشتغال  ۱۵ کارگر است که کارمزد آن در هر هکتار به ۱۰ میلیون تومان هم نمی رسد.

وی در خصوص گرفتن برنج سفید به ازای کارمزد نقدی شالیکوبی ها توضیح داد: پارسال در بازه زمانی تیر تا پایان مرداد که پیک فعالیت شالیکوبی داران است قیمت برنج ۳۳ تا حدود ۴۰ هزار تومان بود که اگر کارمزد ها را به جای نقدی برنج سفید دریافت می شد،  با افزایش پنج برابری قیمت برنج ، شالیکوبی داران نیز از سود بالا رفتن قیمت برنج بهره می بردند، یعنی شالیکوبی داران در پنج مرحله ارزش پولی را که در قبال دریافت کارمزد نقدی دریافت کردند ، متضرر شدند.

وی که به بازار برنج مازندران نیز اشراف و آگاهی کامل دارد درباره قیمت برنج نیز گفت که روزانه حدود چهار تن شالی در شالیکوبی های این منطقه تبدیل به برنج سفید می شود ولی کشاورزان حاضر به فروش محصولشان با قیمت پیشنهادی خریداران عمده نیستند.

علیزاده متوسط قیمت پیشنهادی خریداران را  ۹۰هزار تومان برای برنج کیفی طارم اعلام کرد و بیان داشت: قیمت مورد نظر شالیکاران ۱۰۰هزار تومان است که بعضی از آنان که نیاز به نقدینگی ضروری دارند حاضر به فروش محصولشان هستند.

مدیر زراعت برنج جهاد کشاورزی مازندران نیز در گفت و گو با ایرنا با اظهار این که امسال ۲۱۵هزارو ۳۰۰ هکتار از زمین های کشاورزی استان زیر کشت برنج رفته است که هم اکنون نیمی از شالیکاران مازندران در حوزه آبریز هراز واقع در آمل ، بابل ، فریدونکنار ، بابلسر و محمودآباد سخت مشغول درو شالی هستند، گفت: براساس مصوبه کمیسیون نظارت بر اصناف کشاورزی استان برای تبدیل هر کیلو شلتوک به برنج سفید در شالیکوبی های مدرن مبلغ ۱۴ هزار و ۵۰۰ ریال و برای تبدیل هر کیلو شلتوک به برنج سفید در شالیکوبی های سنتی مبلغ ۱۳ هزار ریال تعیین شد.

خلیل حقیقی با تاکیدبر این نکته که  هر گونه اضافه دریافتی در این بخش، مصداق گرانفروشی خواهد بود و برابر قانون برخورد خواهد شد ، افزود: براساس همین مصوبه، دستمزد کمباین داران در شرایط عادی، شالی سرپا به ازای هر هکتار مبلغ ۵۰ میلیون ریال و در شرایط باتلاقی و شالی خوابیده به ازای هر هکتار مبلغ ۵۵ میلیون ریال تعیین شد.

وی با بیان این که بیشتر کشاورزان با کمباین داران توافقی عمل می کنند، توضیح داد: گرفتن برنج سفید به عنوان کارمزد شالیکوبی ها هم توافق بین کشاورز و صاحبان واحد های شالیکوبی ها است.

مازندران حدود ۴۲درصد برنج مورد نیاز کشور را تولید و تامین می کند.