جلسه شورای شهر تمام شده و ما مشغول مصاحبه با معاون شهردار در سالن شورا هستیم. بعد از مصاحبه، زن میانسالی که در راهرو ساختمان شورا مقابل اتاقی ایستاده سمتم می آید و می پرسد: آقا شما خبرنگاری؟ می گویم: بله.
به برگه ها و کاغذهایی که روی هم در دستش است اشاره می کند و می گوید: میشه این مشکل ما رو پی گیری کنید؟ چند روز پیش خانه پدرم در محله «نایب آقا»، سقف و دیوارش پایین آمد ولی شهرداری جوابی به ما نمی دهد.
پیرمردی را نشانم می دهد که جلوی در یکی از اتاق ها نشسته و سرش را بین دستانش گرفته، می گوید: بابامه، چند بار عمل جراحی داشته، حالا که خانه ریزش کرده، جایی برای ماندن ندارد، چند روز است در مسافرخانه ای در سعدی جنوبی می مانند، پولش را کمیته امداد می دهد. ولی همیشه که نمی شود مسافرخانه ماند. من هم خودم مستاجرم چند روز خانه خودم بردمشان، صاحبخانه صدایش در آمد. شهرداری هم اصلا جوابی نمی دهد، لااقل یک جایی باشد که پدر و مادر و یک خواهرم آنجا بمانند تا ببینیم تکلیف خانه خراب شده چه می شود.
شماره تماسی از او گرفتم. دو روز بعد رفتم محله نایب آقا. کوچه های باریک و تو در تو و خانه هایی که در گودی محله با قواره های نامنظم کنار هم قرار گرفتند. اینجا به "چقور محله" هم معروف است. چقور در ترکی یعنی گودی. آدرس دقیقی نداشتم. از اهالی محل نشانی خانه ای که چند رو پیش ریزش کرده را گرفتم، منزل غلامرضا را نشانم دادند. خودشان آنجا بودند، آمده بودن به خانه شان سر بزنند.
غلامرضا بهرامی ۷۶ ساله و همسرش خرابی های خانه را نشانم می دهند، پیرمرد می گوید: کم مانده بود زنم زیر آوار بماند، خدا رحم کرد، فقط خاک تا روی پایش را گرفت ولی بیرونش آوردیم. خدا رو شکر اتفاقی برایش نیفتاد. یک اتاق خانه که اتاق اصلی خانه هم هست دیوار و سقفش کامل پایین آمده. یک هال کوچک دارند که نم و رطوبت تا سقفش بالا زده. آشپرخانه هم همین وضع را دارد. پیرمرد می گوید نزدیک ۴۰ سال می شود که اینجا ساکن هستند ولی الان دیگر اوضاع خانه ها خیلی خراب شده، هر لحظه امکان دارد سر ساکنانشان آوار بشوند.
چند همسایه هم متوجه حضور من در محله شده اند. می خواهند به خانه های آنها هم بروم و عکس بگیرم. زهرا خانم ۵۵ ساله می گوید شب که می خوابیم نمی دانیم صبح سالم بیدار می شویم یا زیر آوار می مانیم، شوهر زهرا خانم ۷۵ سال دارد و بیمار است. ترک های دیوارهای خانه شان را نشانم می دهد. می گوید چند ماه پیش آب از یک چاه که در زیرزمینشان است بالا آمد و کل حیاط را گرفت. برف و باران هم اگر ببارد مصیبت ما شروع می شود. همه خانه زندگی مان را آب بر می دارد. همه آب این جوب ها می ریزد سمت خانه های ما. کسی نیست کاری برایمان بکند. خیلی جاها رفته ایم.
سیاره موسوی زن ۶۰ ساله ای است که او هم خانه اش را نشانم می دهد، می گوید رطوبت همه زندگی اش برداشته و کاری هم از دستش برنمی آید، تقریبا نصف موکت و زیراندازهای خانه کوچکش را تا کرده، چون کف و دیوارهای خانه نم داده است. می گوید ۲۵ سال است که در این خانه زندکی می کند.
ریزش خانه غلامرضا، اهالی محل را حسابی ترسانده، هرچند پیش ترها هم چند خانه هم دراین محله همچین حادثه ای را از سر گذرانده اند ولی ساکنان آنها، خانه ها را رها کرده بودند.
خانه چسبیده به خانه غلامرضا، ترک دیوارش تا پشت بام رسیده، همسایه پشتی هم شرایط بدتری دارد. این را از قدم زدن روی پشت بام خانه ها می شد فهمید. چون آنجا ترک ها بهتر دیده می شوند و صدای خالی بودن دیوارهای حایل بین خانه ها زیر پا احساس می شود.
غلامرضا مدام توصیه می کند که در پشت بام سمت قسمت هایی نروم چون دورشان خالی است و باید احتیاط کنم. می خواستم با گوشی ام یک عکس از نمای کلی محله بگیرم. در پشت بام خانه ها از هر زوایه ای که نگاه می کنی گنبد و گلدسته حسینیه اعظم زنجان دیده می شود. این قسمت تلخ ماجراست. خانه های نمور محله نایب آقا چند صد متر بیشتر با این حسینیه فاصله ندارند. نایب آقا درست چسبیده به غرب حسینیه است. همجواری محله نایب آقا با آن وضعیتی که دارد با حسینیه اعظم، بیشتر موجب حیرت می شود که چرا تا حالا فکری برای حل مشکلات ساکنان اینجا نشده است.
شهردار منطقه سه شهر زنجان علت وضعیت محله نایب آقا را آب های زیرمینی عنوان می کند و می گوید آب های زیر سطحی مربوط به آب منطقه ای است.
احمد صفا ادامه می دهد: یک سری کانال های فاضلاب هم در این منطقه نشتی دارد و ممکن است منشا نفوذ رطوبت باشد که این مساله هم مربوط به آب و فاضلاب است و ارتباطی با شهرداری ندارد.
صفا معتقد است که باید برای شناسایی علت نفوذ رطوبت به منازل در محله نایب آقا مطالعه ای انجام شود و در اقدامی فوری خانه هایی که وضعیت خطرناکی دارند تخلیه و ساکنانش اسکان اضطراری داده شوند.
از شهردار منطقه در مورد وضعیت اسکان غلامرضا و همسرش می پرسم، او می گوید: ریزش خانه یک اتفاق و حادثه غیرمترقبه است و طبیعتا مدیریت بحران استانداری باید برای اسکان این خانواده فکری بکند و شهرداری در این خصوص مسوولیتی ندارد.
سراغ مدیرکل مدیریت بحران استانداری زنجان می روم. صفی الله کرامتی اظهار می کند: شهر برای شهرداری است، مگر ممکن است ریزش یک خانه در شهر ارتباطی به شهرداری نداشته باشد.
او ادامه می دهد: شهرداری می خواهد طفره برود که چنین حرف هایی می زند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری زنجان می گوید: در محله نایب آقا فقط مساله آب های زیرزمینی و کانال های قنات ها نیست، ما مساله مهار آب های سطحی را در آنجا داریم که این موضوع متولی اش شهرداری است.
کرامتی اظهار می کند: شهر زنجان نزدیک هزار هکتار بافت فرسوده دارد و برای بازسازی این بافت ها تسهیلات و اعتبارات خوبی هم اختصاص داده شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای زنجان هم در خصوص علت نشت رطوبت به منازل و تشدید آن در چند سال اخیر در محله های جنوب شهر زنجان می گوید: با توجه به بیلان مثبت آب در آبخوان زیر شهر زنجان به دلایلی مانند وجود منابع تغذیه ای نظیر چاه های جذبی (در نتیجه عدم توسعه کامل شبکه جمع آوری فاضلاب)، نشت شبکه توزیع آب شرب و آبیاری فضای سبز سبب شده که رطوبت در محله هایی مثل نایب آقا از مشکلات شایع ساکنان باشد.
اسماعیل افشاری به وجود ۲ قنات در پیرامون و اطراف محله نایب اشاره می کند و ادامه می دهد: با توجه به اینکه اکثر مسیر قنات ها از زیر منازل عبور کرده، در بلند مدت امکان لایروبی و احیای قنات وجود نداشته و قنات ها عملکرد واقعی خود را ازدست داده اند. یعنی دیگر زهکشی و هدایت آبهای بالادست به سمت زنجانرود(جنوب شهر زنجان) به نحو صحیحی انجام نمی شود.
او می گوید: کانالی انتقال آب در محله نایب آقا وجود دارد که جمع آوری و هدایت رواناب سطحی و پساب خروجی از منازل مسکونی(غیر از سرویس بهداشتی) را برعهده دارد و سپس از طریق این کانال آب ها از زیر منازل به پایین دست و زنجانرود هدایت می شود.
اهالی محله «نایب آقا» این کانال انتقال آب که متعلق به شهرداری است را منشاء مشکلات می دانند و معتقدند نشتی رطوبت بیشتر از عملکرد این کانال ناشی است. برای همین هم غلامرضا برای جبران خسارتش سراغ شهرداری رفته است.
شهرداری از چند روز پیش اقدام به ایجاد یک فضای سبز کوچک در محوطه خالی بین خانه های نم کشیده نایب آقا کرده است، شهردار منطقه سه این حرکت را در راستای توجه به محله عنوان می کند ولی ساکنان محله از ایجاد آن به جای آنکه خوشحال باشند نگران هستند چون فکر می کنند آبیاری این فضای سبز مشکلات نشت آب و رطوبت به منازلشان را بیشتر کند.
محمد قدیمی از اهالی محله به آسفالت تازه ای که شهرداری در کوچه های «نایب آقا» ریخته اشاره می کند و می گوید: ما از شهرداری تشکر می کنیم ولی این محله با این شرایط اسفباری که دارد نیازش به جای آسفالت و فضای سبز چیز دیگری است، اینجا خانه ها درحال ریزش هستند و حالا به جای حل این مساله اصلی اساسی اکتفا کرده اند به چهار فرغون آسفالت و یک فضای سبز شش هفت متری!
منصور مرادلو از اعضای شورای اسلامی و رییس سابق این شورا وضعیت نامناسب محله نایب آقا را تایید می کند و می گوید: ساکنان این منطقه اکثرا از خانواده های ضعیف و محروم هستند، کوچه های این محله رنگ آسفالت جدید ندیده بودند و شهرداری چندهفته پیش کوچه های این محله را که نفررو هستند، آسفالت کرده است.
او تصریح می کند: وضعیت نامناسب و نامطلوب محله «نایب آقا» حتی قابل قیاس با حتی کوی فلسطین هم نیست، «نایب آقا» وضعیتش خیلی بدتر است.
مرادلو تاکید می کند که از بودجه بازآفرینی شهری باید برای حل مشکل این محله باید استفاده شود. راه و شهرسازی باید اینجاها ورود کند چون اعتبارش را دارد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان زنجان اما می گوید حل مسائل محله «نایب آقا» بر عهده شهرداری است. راه و شهرسازی دستگاه سیاسگذار است و اجرایی نیست.
مسعود بیات منش در خصوص ورود اداره کل راه و شهرسازی به موضوع جابجایی ساکنان کوی فلسطین، اظهار می کند: این یک استثنا است و یک تکلیف حکومتی است که بر عهده راه و شهرسازی گذاشته شده است.
وی تصریح می کند: در واقع متولی ساماندهی محله هایی مقل کوی فلسطین و نایب آقا و چند جای دیگر در شهر زنجان، شهرداری است که باید وظایفش را در این خصوص درست انجام بدهد.
«نایب آقا» قصه پر غصه ای دارد. هر ناظری که گذری به محله «نایب آقا» داشته باشد حتما دستگیرش می شود که ساکنان این محله نیازمند توجه فوری هستند چون هر لحظه این احتمال وجود دارد که اتفاقات تلخی در آن خانه ها بیفتد. «نایب آقا» وضعیتی به مراتب حادتر از کوی فلسطین دارد ولی چیزی که باعث شد مسائل کوی فلسطین دیده شود و حتی رییس جمهور در سفر به زنجان به این محله سر بزند و دستور جابجایی آن را بدهد، این بود که امام جماعت مستقر در این محله با پیگیریهایش صدای اهالی محله را به گوش مسولان رساند.
به عنوان خبرنگار چند بار شاهد حضور این روحانی در جلسات مدیران ارشد استان در استانداری بودم. ولی صدای ساکنان محله «نایب آقا» با اینکه در جوار حسینیه اعظم هستند، شنیده نشده و این تلخی ماجرا را بیشتر می کند.
نظر شما