بر اساس افق هدفگذاری شده در برنامه تحولی "یزد نوین" حوزه های دیگر پیش بینی شده در این برنامه توسعه‌ای، افزایش بهره‌برداری از انرژی خورشیدی، گردشگری، فعالیت های دانش بنیان، کشاورزی، نساجی، پوشاک، سامان خانواده، ارتقاء سرمایه انسانی و توسعه ورزش با هدف شتاب بخشی به پیشرفت استان و بهره گیری از ظرفیت ها و توانمندی های کم نظیر یزد در راستای سیاست های دولت با مشارکت نخبگان و متخصصان است.
نخستین و مهمترین اولویت ۱۰ گانه در مسیر یزد نوین، آب است، بحران کم آبی در استان یزد در ۲ دهه گذشته به بحران بی آبی در چند سال اخیر تبدیل شده و امروز این استان تشنه‌تر از هر روز دیگر است و نیاز به چاره‌ای اندیشی دارد، مهمترین مطالبه شهروندان تامین پایدار آب است که بسیاری از مشکلات دیگر حوزه ها نیز از این طریق رفع می شود.
استان یزد کم بارش ترین استان کشور محسوب می شود؛ میانگین بارش سالانه استان حدود ۴۰ درصد کمتر از بارش سالانه کشور است؛ از سوی دیگر تبخیر آب در استان یزد به دلیل شدت گرما سه هزار میلی متر است و سالانه یک متر و ۱۰سانتی متر از سطح آب های استان کم می شود که این مسئله برای یزد مشکل ایجاد کرده است.
خشکسالی های پیاپی در استان بیابانی یزد به مهمترین چالش پیش روی استان تبدیل شده است و این پدیده موجب شده است که دیگر امروز صحبت از کم آبی در این استان نباشد بلکه سخن از بی آبی است.
هم اکنون در زمان اوج مصرف، مقدار ۹۰۰ لیتر بر ثانیه روزانه کمبود آب در استان یزد وجود دارد که انتقال آب از زاینده رود در سال ۷۸ به این استان توانست بخشی هر چند کوچک از این معضل را حل کند اما قطع گاه و بیگاه آن در برخی از مواقع منجر به پایین آمدن فشار آب، کاهش کیفیت و حتی در مواردی قطع آب در برخی مناطق استان شده است که این شرایط انتقال آب از مسیرهای جایگزین را ضروری کرده است.
خشکسالی‌های پی درپی، خشک شدن چاه‌های آب، کاهش میزان آب‌های زیرزمینی، افزایش تعداد دشت‌های ممنوعه و نبود منابع پایدار آب همگی دست به دست هم داده‌اند تا همچنان ۳۰۰ هزار نفر ساکنان مناطق روستایی یزد چشم انتظار آب باشند و علاوه بر این شهرستان های استان هم با بی آبی دست و پنجه نرم کنند.
اکنون نیاز آب شرب استان ۱۴۰ میلیون متر مکعب است و تنها ۴۹ درصد از نیاز روزانه آب مصرفی استان از طریق آب انتقالی تأمین می شود؛ میزان کسری مخازن استان ۳۸۰ میلیون مترمکعب است و مسوولان ذیربط در استان از همه بخش ها خواسته اند در زمینه مدیریت مصرف آب مشارکت کنند.
برداشت ۱۳۰ درصدی از منابع آب زیرزمینی بدلیل خشکسالی های مستمر و طولانی مدت، یکی از اساسی ترین آسیب ها را به مخازن آبی استان وارد کرده است ؛ این برداشت های بی رویه، سفره ها را آسیب پذیرتر از قبل کرده است بطوریکه در سال آبی ۹۷- ۹۶ با بارندگی ۷۰ میلیمتر، کسری مخزن ۳۱۵ میلیون متر مکعب بوده ولی در سال آبی ۱۴۰۰ - ۹۹ با ۷۵ میلیمتر بارندگی، کسری مخزن به ۳۸۰ میلیون متر مکعب رسیده است و اکنون در شرایطی که کم‌آبی در استان یزد به اوج خود رسیده و هر روز دامنه مشکلات آن بیشتر می‌شود.
در راهبرد "یزد نوین" مدیریت پایدار تامین و مصرف آب مورد نیاز در استان بعنوان هدف بنیادین این بخش یاد شده و مدیریت بهینه تامین، توزیع و بهره برداری از منابع آب، افزایش بهره وری و اصلاح الگوی مصرف، پایش مصون سازی و کاهش آسیب پذیری زیرساخت‌ها و رعایت ضوابط پدافند غیرعامل، به عنوان استراتژی های این راهبرد تعیین شده است.
سیاست های سرزمینی آب در مسیر یزد نوین، مدیریت پایدار و بلندمدت منابع آبی استان برای شرب و سایر مصارف، کنترل و مهار رشد کشاورزی سنتی و شیوههای غرقابی، کاهش تدریجی برداشت از منابع آب‌های زیرزمینی، گسترش استفاده از آب مجازی از طریق واردات مواد غذایی و صنعتی پرآبخواه و توسعه سیستم هوشمند رصد منابع آبی استان اعلام شده است.
تکمیل و توسعه زیرساخت‌های مرتبط با تامین و توزیع آب، افزایش استفاده از آب‌های غیرمتعارف و پساب‌ها بر اساس اولویت بندی و متناسب با کیفیت آنها در سقف مجوز تخصیص و جلوگیری از توسعه آتی واحدهای صنعتی آب‌بر به ویژه در محور مهریز- عقدا از دیگر محورهای سیاست های سرزمینی آب در مسیر یزد نوین است.
هدف کلان مسیر یزد نوین در این حوزه، "تامین آب پایدار برای استان یزد " اعلام شده و برنامه های عملیاتی آن شامل تامین آب مورد نیاز جهت شرب به میزان ۱۴۰ میلیون مترمکعب در سال و تامین آب مورد نیاز صنعت و کشاورزی از طریق شیرین سازی آب دریا می باشد.
الزامات نیل به این هدف یعنی تامین آب شرب، تامین منابع مالی لازم به میزان ۲۴۰۰۰ میلیارد توماند، احداث و بهره برداری از سد خرسان ۳ توسط وزارت نیرو، ایجاد هماهنگی و همکاری بین استان‌های ذینفع (چهارمحال بختیاری، اصفهان، کرمان، فارس، یزد، خراسان جنوبی) و تامین آب شرب ابرکوه و خاتم از خط اشتراکی کرمان (پس از جابجایی تخصیص توسط وزارت نیرو) اعلام شده است.
تامین آب مورد نیاز صنعت و کشاورزی از طریق شیرین سازی آب دریا نیز در قالب سه پروژه شامل تامین آب مورد نیاز صنعت و کشاورزی از محل تکمیل ظرفیت خط خلیج فارس (خط ۱) توسط چادرملو، از طریق دریای آزاد عمان و تامین آب کشاورزی و صنعت ابرکوه و خاتم از محل خط انتقال آب خلیج فارس به استان‌های فارس و اصفهان مد نظر قرار گرفته است که در پروژه نخست تامین ۳۰ میلیون متر مکعب و در پروژه دوم تامین ۲۵۰ میلیون متر مکعب آب پیش بینی شده است.
الزامات مسیر یزد نوین برای تامین آب استان در این بخش نیز شامل دریافت مجوز، تکمیل و تقویت تاسیسات شیرین سازی و خط انتقال، تدوین مدل مالی حقوقی فروش آب خلیج فارس توسط چادرملو، ایجاد هماهنگی و همکاری بین استان‌های ذینفع، تشکیل کنسرسیوم یا شرکت پروژه، تدوین مدل مالی ، ایجاد تاسیسات شیرین سازی و خط انتقال و ایجاد هماهنگی و همکاری بین استان‌های ذینفع اعلام شده است.
بدون تامین آب نه تنها دورنمای توسعه استان یزد، تاریک به نظر می رسد که دوام و بقاء اقداماتی که تا کنون در این استان صورت گرفته نیز در هاله ای از ابهام قرار می گیرد، لذا مهمترین مطالبه در این استان، حل معضل کم آبی است ، رویکرد برنامه تحولی یزد نوین امید زیادی را برای رفع این معضل بزرگ ایجاد کرده است.
نظر شما