دست نوشته گالیله جعلی بود

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه خبری لایو سایِنس (Live Science)، دانشگاه میشیگان در آمریکا اعلام کرد که احتمالاً دست نوشته منسوب به گالیله از نسخه‌های خطی جعلی قرن بیستم است.

بنابر بیانیه کتابخانه دانشگاه میشیگان، یک تکه کاغذ، جواهر کلکسیون این کتابخانه بود؛ اما تحقیقات یک استاد تاریخ حاکی از این است که این دست نوشته جعلی است. تاریخ متن‌ نوشته‌شده روی کاغذ به قرن ۱۸ برمی‌گردد، یعنی بیش از 100 سال بعد از مرگ ستاره‌شناس مشهور.

دونا اِل هِیوارد (Donna L. Hayward)، سرپرست کتابخانه میشیگان، هفته گذشته در مصاحبه با نیویورک تایمز اعلام کرد: «وقتی متوجه شدیم گالیله ما در واقع گالیله نبود، بسیار دردآور بود.»

ترِیسی مَک‌گرگور (Tracy McGregor)، یک تاجر اهل دیترویت بود که این دست نوشته را در مزایده یک مجموعه‌دار (کلکسیونر) دیگر در سال ۱۹۳۴ به‌دست آورده بود. در سال ۱۹۳۸ متولیان مک‌گرگور، این سند را به دانشگاه اهدا کردند و از آن زمان تا کنون سند در دانشگاه مانده است.

براساس اعلام کتابخانه دانشگاه میشیگان، در کالانمای (کاتالوگ) مزایده سال ۱۹۳۴ نوشته شده بود که کاردینال پیِترو مافی (Pietro Maffi )، اسقف اعظم شهر پیزا در ایتالیا، اصالت دست نوشته را از طریق مقایسه آن با دست نوشته دیگری از گالیله که در مجموعه‌اش  وجود داشت، سنجیده بود.

قسمت بالای دست نوشته، پیش‌نویس نامه‌ای است که گالیله قبل از معرفی یک تلسکوپ جدید به دوج ونیز (رییس دادگستری جمهوری ونیز) در سال ۱۶۰۹ نوشته بود.

ستاره‌شناس مشهور، واقعاً یک نسخه از این نامه را نوشته بود. پیش‌نویس نهایی آن در بایگانی دولتی در ونیز، ایتالیا وجود دارد. نیمه پایینی این سند، مجموعه‌ای از یادداشت‌ها درباره قمرهای مشتری است که براساس یادداشت‌های واقعی گالیله است. پیش‌نویس نهایی آن یادداشت‌ها در کتابخانه مرکزی ملی فلورانس در ایتالیا یافت شده است.

وقتی نیک وایلدینگ، مورخ دانشگاه دولتی جورجیا، تصویری از این سند را دید، شکش برانگیخته شد. او در مصاحبه با نیویورک تایمز اظهار داشت که جوهر، دستخط و انتخاب بعضی از کلمات در سندی که مربوط به قرن ۱۷ بود، به نظر عجیب می‌رسید. وایلدینگ در ماه مه ۲۰۲۲، به پابلو آلوارِز، سرپرست کتابخانه دانشگاه میشیگان، رایانامه‌ای فرستاد و دغدغه‌هایش را بیان کرد و دانشگاه میشیگان تحقیقات داخلی را آغاز کرد.

سه ماه بعد، دانشگاه اعلام کرد که حق با وایلدینگ است و دست نوشته متعلق به گالیله نیست و احتمالاً توبیا نیکوترا (Tobia Nicotra)، یک جاعل پرکار ایتالیایی که در سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ فعالیت می‌کرد، آن را جعل کرده است.

علامت چاپ استفاده‌شده در کاغذ، جواب معما بود. براساس اعلام کتابخانه دانشگاه میشیگان، کاغذهای قدیمی، اغلب شامل علامت‌هایی هستند که سازنده کاغذ و محل تولید آن را مشخص می‌کند.

علامت چاپ کاغذ گالیله «اِی‌اِس» است که ابتدای نام سازنده آن است و «بی‌اِم‌اُ» که مخفف شهر بِرگامو در ایتالیا است. قدیمی‌ترین برگه‌ها با حرف‌نگاره (مونوگرام) بی‌اِم‌اُ به سال ۱۷۷۰ مربوط می‌شود؛ به این معنی که امکان ندارد سندی با این حرف‌نگاره از آن تاریخ قدیمی‌تر باشد؛ ضمن اینکه دانشگاه نتوانست شواهد دیگری بیابد که نشان‌ دهد دست نوشته گالیله پیش از دهه ۱۹۳۰ وجود داشته است.

از آن بدتر، اینکه مشخص شد هر دو سندی که مافی مدعی بود آن‌ها را به منظور اصالت‌سنجی دست نوشته با هم مقایسه کرده است، اسناد جعل‌شده به دست نیکوترا بود. بنابر بیانیه دانشگاه، وایلدینگ یک نامه جعل‌شده به‌دست نیکوترا را  در مجموعه‌های کتابخانه مورگان در شهر نیویورک کشف کرد که شبیه دست نوشته گالیله و ظاهراً مربوط به سال ۱۶۰۷ است.

کتابخانه دانشگاه میشیگان، اکنون، در حال بررسی مجدد نحوه ارایه سند مربوط به گالیله است. ممکن است این حقه به یک درس برای این کتابخانه تبدیل شود.