به برکت انقلاب اسلامی، جوانان و استعداد های برجسته ایران اسلامی در مراکز آموزش عالی و صنایع، به‌رغم تحریم‌های ظالمانه و فشارهای اقتصادی، منشا تحولات ارزشمند و چشمگیری شده‌اند. با اتکا به این جوانان، در هر حوزه که تحریم‌ها شدیدتر بوده، از جمله انرژی هسته ای، صنایع نظامی، هوافضا و زیست‌فناوری، دستاوردها و پیشرفت‌های کشور برجسته تر شده است.
در اسناد بالادستی مانند سند چشم اندازو نقشه جامع علمی کشور اهدافی برای جایگاه علمی کشور در نظر گرفته شده که برخی شاخص های آن محقق شده است، اما رشد متوازن شاخص‌های پیشرفت برای اثرگذاری بر جامعه ضروری است. یکی از الزامات تاثیرگذاری مراکز آموزش عالی در جامعه، تبدیل شدن آنها به دانشگاه ها و مراکز نسل سوم و چهارم است.
محور فعالیت‌های دانشگاه نسل سوم کارآفرینی است. دانشگاه نسل سوم علاوه بر تولید علم و تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز پیشرفت کشور، در مسیر تجاری‌سازی علم و فناوری و تأسیس شرکت‌های دانش بنیان قدم بر می‌دارد وبه دنبال علم نافع و ثروت آفرینی است. دانشگاه نسل چهارم نیز به صورت منفعلانه به دنبال پاسخگویی به نیاز بازار نیست، بلکه تلاش می کند تا به شکلی فعال با محیط اطرافش ارتباط داشته، آن را شکل دهد و جامعه ای بهتر بسازد.
نقش دانشگاه ها و پژوهشگاه ها را در پیشرفت کشور باید در کنار صنایع در نظر گرفت و برای هر کدام سهمی قائل شد. در جوامع توسعه یافته در پیشرفت علم و فناوری نقش صنایع بزرگ نسبت به دانشگاه ها پررنگ‌تر است. در کشور ما نیز باید به تاثیر صنایع بزرگ در پیشرفت فناوری در کشور توجه ویژه شود. دانشگاه‌ها (به‌خصوص پژوهشگاه‌ها)، دستگاه‌های اجرایی مرتبط و صنایع، باید ابتدا به یکدیگر باور داشته و در کاری گروهی، سرفصل دروس و پروژه های این مراکز بر اساس نیاز و مسائل دستگاه ها و صنایع تعریف شود تا نقش بخش تحقیق و توسعه را برای آنها از جمله صنایع ایفا کنند.
اگر صنایع را در پیشرفت علم و فناوری فراموش کنیم و سهم دانشگاه ها بیش از توان آنها باشد، دانشگاه ها زیر بار این انتظار تاب نخواهندآورد. با همکاری مراکز آموزش عالی و دستگاه های اجرایی و صنعت، اولویت های این مراکز، تقاضای صنایع خواهد بود و به این ترتیب دانشجویان درگیر در این پروژه‌ها جذب صنایع سفارش دهنده خواهند شد. در کنار این حرکت، مراکز آموزش عالی با آینده نگری و حرکت در مرزهای دانش و عرضه محوری، می توانند نقش جهت دهی و راهبری کشور را در آینده وپیشرفت علم و فناوری ایفاء نمایند.
همکاری و هم‌افزایی دانشگاه ها و پژوهشگاه ها با یکدیگر در داخل و خارج کشور در تامین نیاز دستگاه ها و صنایع کشور، باعث کاهش خروج ارز از کشور و کم شدن وابستگی و رونق تولید دانش بنیان و ارتقای اشتغال دانشگاهیان می‌شود. با اجرای این نوع همکاری صنایع محصولات مورد نیاز خود را از مراکز آموزش عالی پیش‌خرید می کنند و محققان در کشور می توانند ایفای نقش کنند و در نتیجه نیاز های مادی و معنوی خود را نیز تامین کرده و مهاجرت از کشور سیر نزولی پیدا می کند. در این الگوی همکاری، مولفه های علم و پژوهش و استقلال در تحقق تمدن نوین اسلامی که در بیانیه گام دوم انقلاب توصیه شده است، بیش از پیش نقش آفرینی می کنند.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دولت سیزدهم با تاسیس معاونت فناوری و نوآوری و راه‌اندازی سامانه «نان» در جهت همکاری و هماهنگی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها با هم و با صنایع گام برداشت. معاونت فناوری و نواوری وزارت علوم در راستای تبدیل پژوهش ها و مطالعات به فناوری از زمان تشکیل در آذر ۱۴۰۰ بسیار موثر عمل کرده است. یکی از مهم ترین اقدامات این معاونت در ارتباط با پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری، موافقت اصولی برای تشکیل پردیس علم و فناوری در این پژوهشگاه است.
همچنین سامانه نظام ایده‌ها و نیازها «نان» به عنوان سامانه ای جامع مطرح است که نیازهای کشور در آن بارگذاری شده و کمک می کند پژوهش ها به سمت رفع این نیازها حرکت کنند و این هم ابتکار خوبی از طرف وزیر علوم بود و در راستای حل مسائل کشور بسیار کمک کننده است.
نظر شما